Zmiany w podatkach w 2012 roku: ulga na dzieci, umowy autorskie

Premier Donald Tusk zapowiedział w exposé ograniczenie ulgi na dzieci. Czy znane są już konkretne rozwiązania?

Maciej Grabowski wiceminister finansów:

Zgodnie z zapowiedzią premiera preferencja ta powinna promować wielodzietność. Dlatego chcemy podwyższyć o 50 proc. ulgę na trzecie i każde kolejne dziecko. Oznacza to, że duże rodziny zyskają dodatkowe wsparcie ze strony państwa. Jednocześnie ulgą nie będą objęci jedynacy, którzy pochodzą z zamożnych rodzin. Będzie to dotyczyć podatników wychowujących jedno dziecko, których dochody przekraczają 85 528 zł, czyli pierwszy przedział skali podatkowej. Dopiero wraz z drugim dzieckiem tacy podatnicy zyskają prawo do odliczenia. Chcemy jednak, by już w momencie urodzenia drugiego potomka odpis przysługiwał na dwoje dzieci. W praktyce oznacza to, że rodzina wychowująca jednego syna lub córkę, która przekracza limit dochodów, nie skorzysta z ulgi. Jeśli jednak w trakcie roku podatkowego, np. w lipcu, przyjdzie na świat drugie dziecko, to jego rodzice zyskają prawo do preferencji na oboje. W zeznaniu rocznym odliczą na pierwsze dziecko ulgę za 12 miesięcy, a na drugie – za sześć miesięcy. Nie zmieni się bowiem zasada, zgodnie z którą odpis na dzieci będzie rozliczany miesięcznie. Również jego wysokość pozostanie na dotychczasowym poziomie – 92,67 zł. Zmiany

ustawy o PIT

w zakresie ulgi rodzinnej powinny być gotowe jeszcze w styczniu. Podatnicy uwzględnią je w rozliczeniu za 2013 r.

W jaki sposób liczony będzie próg dochodów?

Limit w wysokości 85 tys. zł będzie przysługiwał zarówno matce, jak i ojcu dziecka. Za dochód uznawany będzie przychód minus koszty jego uzyskania. Podczas jego obliczania podatnik będzie musiał uwzględnić zarówno dochody rozliczane według skali (np. z pracy), jak i według stawki liniowej (z działalności gospodarczej). Do limitu będzie się też wliczać dochody z kapitałów pieniężnych (np. giełdy).

Nadal pracujemy nad szczegółowymi regulacjami. Chodzi o takie m.in. kwestie, jak obliczyć limit dochodów w wypadku rozwiedzionych rodziców. Nowe rozwiązanie nie powinno prowadzić do fikcyjnych separacji czy rozwodów mających na celu rozdzielenie dochodów rodziców po to, by zachować prawo do ulgi. Dlatego musimy uwzględnić to zagadnienie.

Z exposé wynika również, że planowane są zmiany dotyczące opodatkowania umów autorskich.

Twórcy i artyści będą mogli skorzystać z 50-procentowych kosztów uzyskania przychodu do limitu w wysokości 85 tys. zł rocznie. Powyżej tego progu ta formuła ustalania kosztów nie będzie obowiązywać. Będzie to jeden limit niezależny od liczby źródeł przychodu, np. miejsc pracy. Jeśli płatnik wie o tym, że podatnik przekroczył ten limit w trakcie roku, to nie powinien dalej naliczać 50-procentowych kosztów. Jeśli jednak podatnik nie złoży mu takiego oświadczenia, to nadal będzie uwzględniał preferencyjne zasady, tak jak to jest obecnie. W praktyce to rozliczenie roczne będzie ostateczną formą weryfikacji, czy te koszty zostały przekroczone. Wówczas może się okazać, że podatnik uzyskujący dochody z kilku umów będzie musiał dopłacić podatek, gdyż płatnicy pobrali zbyt niskie zaliczki.

Premier zapowiedział, że rząd będzie twardo reagował na próby omijania podatków. Czy można już powiedzieć coś więcej na ten temat? Jakie rozwiązania wchodzą w grę?

Intensywnie pracujemy nad zmianą sieci umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Zależy nam na wyeliminowaniu z nich mechanizmów, które mogą prowadzić do nadużyć, takich jak np. klauzula tax sparing. Przypomnijmy, że jest to rozwiązanie, które pozwala odliczyć w Polsce kwotę zagranicznego podatku, nawet jeśli nie został on tam faktycznie zapłacony. Przykładowo, osoba otrzymująca dywidendę z polskiej spółki płaci 19 proc. podatku. Tymczasem jeśli otrzyma dywidendę ze spółki z siedzibą na Cyprze, zapłaci tylko 9 proc., gdyż odliczy 10 proc. cypryjskiego podatku. Szkopuł w tym, że na Cyprze nie płaci daniny ze względu na obowiązujące tam zwolnienie. Zdecydowana większość przepływów następuje w ramach sztucznych struktur, które oprócz celu podatkowego nie mają żadnego gospodarczego uzasadnienia. To tylko jeden z przykładów. Podobne klauzule obowiązują w innych umowach podatkowych.

Zmiana tej umowy miała obowiązywać od 2012 r. Czy to prawda, że Cypr uzależnił jej podpisanie od zmiany konwencji podatkowych z innymi krajami?

Konwencja o unikaniu podwójnego opodatkowania z Cyprem została renegocjowana w poprzednim roku. Teraz czekamy na podpis, co powinno nastąpić w niedługim czasie. To już ostatni etap prac nad zmianą umowy. Nowe rozwiązania powinny wejść w życie z początkiem 2013 r.

2011 r. upłynął pod znakiem zmian w VAT. Czy ten rok zapowiada się spokojniej?

Według dostępnych obecnie danych poziom długu publicznego nie przekroczył w 2011 r. progu ostrożnościowego wynoszącego 55 proc. PKB. Oznacza to, że nie będzie konieczności podnoszenia stawek VAT. Jeśli chodzi o inne zmiany, to konieczne będzie dostosowanie krajowych przepisów do tzw. dyrektywy fakturowej. Zmiany te będą polegały głównie na przeniesieniu przepisów o fakturach elektronicznych z rozporządzenia do ustawy o VAT.

Wprowadzone w ubiegłym roku nowelizacje przyniosły też wiele wątpliwości co do stosowania właściwych stawek VAT na dane towary i usługi. Czy podatnicy nadal mają z tym kłopoty?

Takie sygnały pojawiają się raz na jakiś czas, ale wątpliwości są wyjaśniane na bieżąco. Ostatnio dotyczyły one właściwej stawki na zabudowę wnękową. Wyjaśniliśmy, że montaż wykonanych na wymiar szaf, garderób oraz mebli kuchennych i łazienkowych jest objęty stawką podstawową 23 proc.

Resort infrastruktury przygotował projekt rozporządzenia zmieniającego wysokość tzw. kilometrówek. Podwyżki miały obowiązywać od 1 stycznia 2012 r., ale autorzy tłumaczą, że przeszkodą jest brak zgody Ministerstwa Finansów.

Nie jestem zaangażowany wprost w rozmowy, ale chciałbym zwrócić uwagę, że cały czas pozostajemy w procedurze nadmiernego deficytu. Podchodzimy więc z najwyższą ostrożnością do wszelkich regulacji, które ograniczą dochody budżetu. Tymczasem proponowana przez Ministerstwo Infrastruktury podwyżka stawek za wykorzystanie prywatnych pojazdów do podróży służbowych oznaczałaby w praktyce obniżenie wpływów z PIT.

Wśród zapowiedzi premiera pojawił się też plan wprowadzenia podatku dochodowego dla rolników. Jaki będzie miał kształt?

Jest jeszcze zbyt wcześnie, by mówić konkretnie o zmianach. Chcemy wprowadzić je w sposób odpowiedzialny. Na pewno chcielibyśmy przedstawić niektóre propozycje w pierwszej połowie tego roku.

Płacony obecnie podatek rolny ma charakter dochodowo-majątkowy. Planujemy objęcie działalności rolniczej daniną o charakterze dochodowym. Jednocześnie szacujemy, że ok. jednej trzeciej gospodarstw rolnych w Polsce działa jedynie na własne potrzeby, nie uzyskując realnych dochodów. Ci rolnicy nie będą oczywiście płacili tego podatku. Nie chcemy ich też obciążać skomplikowanymi mechanizmami rachunkowości.

Trzeba pomyśleć o tym, w którym momencie i na jakich zasadach osoba prowadząca gospodarstwo wchodzi do systemu podatku dochodowego. Nie wiem jeszcze, jakie kryteria zostaną ostatecznie przyjęte. Do rozwiązania pozostaje też inna kwestia, a mianowicie: jak opodatkować majątek po wprowadzeniu podatku dochodowego.

Z zapowiedzi rządu wynika, że dużą rolę także pod względem wpływów budżetowych będzie odgrywał gaz łupkowy. Tymczasem firmy zainteresowane jego wydobyciem narzekają m.in. na brak odpowiednich rozwiązań podatkowych. Chodzi o zbyt krótki termin na rozliczenie strat i brak regulacji dotyczących rozliczenia konsorcjów. Czy będą zmiany w tym zakresie?

W pierwszej połowie tego roku chcemy przygotować wraz z Ministerstwem Środowiska założenia do ustawy o podatku od wydobycia węglowodorów, w tym gazu łupkowego i ropy. To będzie skomplikowana ustawa, gdyż musi uwzględniać m.in. przepisy prawa geologicznego i górniczego oraz system koncesyjny. Będzie też istotna z punktu widzenia przyszłych dochodów budżetu państwa, gdyż planowane jest wprowadzenie nowego podatku od wydobycia węglowodorów. Obecnie jest zbyt wcześnie na podanie szczegółowych rozwiązań.

Czy ministerstwo planuje inne nowe rozwiązania podatkowe?