PCC: jaki podatek od przekształconej spółki

W dniu 26 listopada 2013 roku prezydent RP podpisał ustawę z dnia 8 listopada 2013 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku tonażowym, która została ogłoszona w dniu 28 listopada 2013 roku. Nowelizacja wprowadza drastyczne dla przedsiębiorców zmiany systemowe w opodatkowaniu spółki komandytowo-akcyjnej, nadając temu podmiotowi status podatnika podatku dochodowego od osób prawnych. Powoduje to, że wobec tego podmiotu wprowadzone zostanie dwupoziomowe opodatkowanie dochodów osiąganych przez spółkę – najpierw na poziomie operacyjnym, a następnie na poziomie transferu zysków na rzecz wspólników.

Powyższe zmiany ustawowe powodują, że przedsiębiorcy działający w formie spółki komandytowo-akcyjnej dokonują masowych przekształceń swoich form prawnych w inne spółki (zazwyczaj w spółkę jawną lub komandytową).

W toku czynności przekształceniowych często dochodzi do powstania wątpliwości w zakresie opodatkowania tego procesu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W szczególności problem powstaje w sytuacji, gdy w kapitałach własnych spółek znajdują się wartości ujęte w kapitale zapasowym lub rezerwowym.

Artykuł ma na celu wyjaśnienie wątpliwości w powyższym zakresie i dać pewną wskazówkę interpretacyjną, w szczególności wobec notariuszy, którzy z mocy ustawy są zobowiązani jako płatnicy wyliczyć i wpłacić odpowiedni podatek od czynności cywilnoprawnych w momencie podejmowania uchwał o przekształceniu danej formy prawnej.

Zwiększenie majątku

Stosownie do art. 1 ust. 3 pkt 3 cyt. ustawy w przypadku umowy spółki za zmianę umowy spółki uważa się przekształcenie lub łączenie spółek, jeżeli ich wynikiem jest zwiększenie majątku spółki osobowej lub podwyższenie kapitału zakładowego. Aby uznać, czy dana czynność przekształcenia spółki podlegała ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych, należy określić, co ustawodawca rozumie pod pojęciem „zwiększenia majątku spółki osobowej". W tym celu należy dokonać wykładni językowej i celowościowej art. 1 ust. 3 pkt 3 w nawiązaniu do art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. f, art. 9 pkt 11 lit. a komentowanej ustawy. Zgodnie bowiem z art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. f komentowanej ustawy, który wskazuje, że podstawę opodatkowania przy przekształceniu lub łączeniu spółek stanowi wartość wkładów do spółki osobowej powstałej w wyniku przekształcenia.

Art. 9 pkt 11 lit. a komentowanej ustawy przewiduje zaś zwolnienie z opodatkowania masy majątkowej, która uprzednio była opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych lub podatkiem od wkładów kapitałowych do spółek kapitałowych na terytorium państwa członkowskiego innego niż Rzeczpospolita.

Z powyższego wynika, że w przypadku spółki osobowej jako „zwiększenie majątku spółki osobowej" należy rozumieć sytuację, kiedy dojdzie do zwiększenia wartości (lub powstania) wkładów do spółki osobowej powstałej w wyniku przekształcenia, która to masa majątkowa nie została opodatkowana komentowanym podatkiem na poprzednich etapach.

Powstanie lub zwiększenie wkładów w spółce osobowej może pochodzić zarówno z dodatkowego zewnętrznego wprowadzenia masy majątkowej, jak i z kapitału zakładowego czy też z innych kapitałów stanowiących majątek spółki przekształcanej.

Ważna dokumentacja

Określenia zwiększenia wkładu lub jego powstania należy dokonać głównie na podstawie dokumentacji przekształceniowej sporządzonej zgodnie z wymaganiami określonymi w art. 551 i następnych Kodeksu spółek handlowych, w szczególności na podstawie przyjętego przez komplementariusza spółki komandytowo-akcyjnej planu przekształcenia oraz podejmowanej przez wspólników tej spółki uchwały o przekształceniu. W treści poprawnie sporządzonego planu określa się bowiem grono wspólników oraz ich rolę w spółce przekształconej. Podawane są dane dotyczące ustalenia wysokości i pochodzenia wkładu danego wspólnika.

Mając na uwadze powyższe dokumenty, ustalić należy, czy wartość wkładu w spółce przekształconej została ustalona na poziomie wartości nominalnej akcji posiadanych w spółce komandytowo-akcyjnej lub wartości obecnego wkładu w tej spółce (w przypadku komplementariusza), czy też może ta wartość jest większa i została utworzona z innych kapitałów stanowiących majątek spółki przekształcanej lub zewnętrznych dopłat.

Problematyczny wkład

Zatem na kanwie podatku od czynności cywilnoprawnych, jeżeli wartość wkładu w spółce przekształconej została ustalona na poziomie wartości nominalnej akcji posiadanych w spółce komandytowo-akcyjnej lub wartości obecnego wkładu – nie powstanie obowiązek uiszczenia komentowanego podatku z uwagi, że w stosunku do tej masy majątkowej ma zastosowanie art. 9 pkt 11 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.