Michał Szułdrzyński: Tak prowadzoną wojnę o pamięć z Izraelem na pewno przegramy

„Jerusalem Post”, opisujący reakcje polskich polityków na uwagę Kirel, komentował: „Mimo posiadania największej liczby Sprawiedliwych wśród Narodów Świata – czyli nie-Żydów, którzy ratowali Żydów podczas Zagłady – większość historyków uważa, że długa historia antysemityzmu wśród znacznej części obywateli Polski przyczyniła się do tego, że naziści mogli wymordować 90 proc. jego przedwojenną 3,3-mln populację żydowską”. Idąc dalej tym torem rozumowania, należałoby stwierdzić, że przed wojną w Polsce antysemityzm był większy niż w Niemczech, gdyż w porównaniu z 90 proc. zabitych polskich Żydów, niemieckich zginęło tylko 32 proc., a austriackich około 35 proc. I niestety fakt, że w Polsce mieszkało ponad 3 mln Żydów, którzy przez stulecia osiedlali się w naszym kraju, ciesząc się wolnością i przywilejami, jakoś nie kłóci się z tym przesądem o wyjątkowym polskim antysemityzmie...

To są procesy, na które Polska nie ma wpływu, choć trudno, by je zaakceptowała. I być może jednym ze sposobów, by temu zaradzić, jest wynegocjowane przez wiceszefa MSZ Pawła Jabłońskiego porozumienie, dzięki któremu izraelskie wycieczki będą mogły dowiedzieć się o Polsce czegoś więcej niż tylko tego, że tu „naziści” urządzili najpotworniejsze obozy zagłady Żydów.

Czy PiS chce wybielać historię?

Musimy mieć jednak świadomość, że wiele działań podejmowanych przez obecną ekipę rządzącą w Warszawie raczej nie pomaga zmienić panującego w Izraelu przekonania o niecnych intencjach Polaków. Katastrofalna w skutkach nowelizacja ustawy o IPN obligująca prokuraturę do ścigania tych, którzy przypisują polskiemu narodowi udział w zbrodniach hitlerowskich Niemiec, została odebrana tam jako próba zakazu mówienia o tym, że zdarzali się Polacy, którzy wydawali czy wręcz zabijali Żydów. Nowelizacja została cofnięta, ale kolejne działania PiS tylko utwierdziły wrażliwych na kwestie historyczne Izraelczyków w przekonaniu, że Polacy usiłują przepisać historię na nowo. Jak choćby proces o zniesławienie, jaki wytoczyła Barbarze Engelking i Janowi Grabowskiemu krewna jednej z osób, której historycy błędnie przypisali kolaborację z Niemcami. Kłopot w tym, że do procesu dołączyły się finansowane przez państwo organizacje Macieja Świrskiego, szefa KRRiT, którą usiłuje powoli zmienić w urząd cenzury.

Tak samo reakcje ministra nauki Przemysława Czarnka, który zastosował finansowe sankcje wobec instytu badawczego, gdzie pracuje prof. Barbara Engelking, zostały w środowiskach żydowskich odebrane jako jawne szykany i próbę zakneblowania badaczy, którzy opisują haniebne działanie tych Polaków, którzy wydawali Żydów Niemcom albo sami ich wykorzystywali. Owszem, uważam, że niektóre publicystyczne wypowiedzi Jana Grabowskiego czy Barbary Engelking mogą być zbyt radykalne i mogą szkodzić wizerunkowi Polski. Ale na tym polega wolność badań naukowych, że badacze mają prawo do stawiania ostrych tez, nawet jeśli nie podobają się one politykom.

Jak długo więc działania rządzących będą pogrążać opinię o Polsce, tak długo nie zdołamy się przeciwstawić niekorzystnym dla pamięci o naszym kraju przekonaniom panującym u części środowisk żydowskich. A raczej spirala się będzie dalej nakręcać. Mimo że często obraz malowany przez innych, jak w przypadku finalistki Eurowizji Noi Kirel, jest obiektywnie dla Polski krzywdzący.