Pusta etykietka prawicowości

Po tragedii w Norwegii człowiek prawicy czyta gazety i zastanawia się, czy jest niebezpieczny. Co ma zrobić komentator, który na co dzień pisze o polityce, o deklaracjach, ich braku, wygranych i przegranych wyborach, także taki, którego interesują zmiany obyczajowe, walczy – jak to się kiedyś mówiło – o lepsze jutro i w ogóle robi wiele pożytecznych społecznie rzeczy – więc, co ma ktoś taki powiedzieć, gdy dochodzi do masowej zbrodni, katastrofy, wybuchu?

Zauważy, po pierwsze, że świat już nie będzie taki jak dawniej, że teraz zmieni się wszystko, może granice zostaną zamknięte albo właśnie otwarte, może armia się dozbroi albo zrozumie, że zbrojenia nie są właściwą drogą. Że teraz musi nadejść czas strzelania do mrówki z bazooki. A więc nic nie będzie po staremu, bo stare razem z tym pyłem i dymem uleciało w powietrze. Jak powiedział Marks, wszystko co stałe wyparowuje.

Po drugie, poszuka winnych. I to szukanie winnych zasługuje na gorące poparcie. W przypadku katastrof zagranicznych sprawca jest znany z imienia i nazwiska dość szybko, więc potrzeba identyfikowania czynników sprawczych przenosi się na wyższy poziom i koncentruje się przede wszystkim na diagnozowaniu społecznych i ideowych determinant.

Trzeba uważać

W przypadku norweskiej masakry ten schemat został zastosowany w sposób wzorcowy. A więc najpierw szok i kontrastowanie obrazów – spokojna Norwegia i zbrodnia na dużą skalę, syte społeczeństwo, odpowiedzialna elita i niezrozumiały dla nikogo szaleniec. To wszystko ma wyznaczać jakiś nowy etap w społecznym postępie: jak nauczyć się żyć z tym, że nie wszyscy akceptują szczęście, jakie daje państwo dobrobytu? Jak zwiększyć zabezpieczenia?

I wreszcie, co dla nas najciekawsze, jak zidentyfikować społecznego wroga? Bo przecież winny jest nie tylko szaleniec, winne jest przede wszystkim społeczne i ideologiczne tło, w którym przyszło mu przemyśleć, zaplanować i zrealizować krwawy scenariusz. Dla głównych komentatorów wina tutaj jest dość jasna i nie budzi wątpliwości: "chrześcijański fundamentalista" i "skrajny prawicowiec" – to wyjaśnia wiele, a w zasadzie wszystko. Nawet jego proizraelskie sympatie nie są tutaj kłopotem, skoro żyjemy w czasach, kiedy lewica nie przepada za państwem żydowskim.

A więc i u nas takie głosy się zdarzają dość często. Co więcej, pojawiają się wezwania, żeby prawicowym grupom przyjrzeć się w Polsce uważniej, a nuż, jakiś fanatyk szykuje się tu do zamachu. Z prawicą, wiadomo, trzeba uważać.

Zmutowana prawica

Na to środowiska prawicowe i konserwatywne reagują ze słusznym oburzeniem. Wytykają Breivikowi masońską przynależność, choć to akurat nie jest zbyt dobry kontrargument, bo można wymienić wielu prawicowych wodzów, którzy nosili fartuszki. Ale reszta oburzenia jest szczera i, co najważniejsze, adekwatna do sytuacji. Przyklejenie komuś łatki chrześcijańskiego i prawicowego fanatyka jest dość łatwe, nie kosztuje wiele, a na pewno dobrze się sprzedaje.

Nie trzeba spełniać wielu warunków, żeby dosłużyć się tego miana. W zasadzie wystarczy gwałtowny i emocjonalny sprzeciw wobec któregoś z postulatów lewicy i już się jest prawicowym bojownikiem. W przypadku Breivika mamy rzeczywiście do czynienia z zadeklarowaną wrogością wobec marksizującej lewicy i przemian kulturowych, które zainicjowała.

Wszelako Breivik i jemu podobni nie chcą przyznać, że sami są dziećmi tej rewolucji, że z niej wyrastają, z jej "dobrodziejstw" (także tych obyczajowych) chętnie korzystają. Breivik jest jednym z porewolucyjnych mutantów i należałoby na poważnie oraz bez uprzedzeń zapytać, na ile zmutowane jest także to zjawisko, które w Europie nadal nazywa się prawicą.

Jak strzec granic

Odpowiedzią na ideowe zmiękczenie tradycyjnie prawicowych i chadeckich europejskich partii, a jednocześnie sukces lewicowych konceptów kulturowych Zachodu, stało się powstanie nowych partii identyfikowanych z prawicą. Czy to Austria, czy Holandia, czy w pewnym sensie Francja i kraje skandynawskie, po trosze i cała reszta Europy – wszędzie tam poparcie znajdują partie, których prawicowość utożsamiana jest z antyimigranckością.

Wydawałoby się, że słusznie. Sprzeciw wobec kolejnych fal imigrantów wygląda na obronę tożsamości etnicznej i kulturowej, w ogóle na wierze w to, że taka tożsamość istnieje i jeśli tak, to warta jest zachowania. Myśl, która dla przedstawicieli lewicy jest bluźniercza.

A więc z pozoru prawicową odpowiedzią na procesy rozmywania się tożsamości Zachodu powinno być postawienie tamy napływowi obcych – wzmocnienie zarówno granic zewnętrznych, tych fizycznych, których pilnują uzbrojeni strażnicy, jak i granic kulturowych, których integralności strzegą wyznawcy tradycyjnych wartości. Do tego dochodzi socjalne – choć nadal nazywane prawicowym – tło obrony miejsc pracy dla rodzimych robotników i zasiłków dla własnych, a nie importowanych bezrobotnych.

W ten sposób głównym przekazem konserwatywnej prawicy przestaje być trwałość i moc tradycyjnych instytucji, a staje się neurotyczne wyznaczanie granicy między swoimi i obcymi.

Wystarczą nalepki

Wszelako po lewicowej rewolucji takie wytyczenie granicy nie jest proste. Łatwiej zamknąć granice fizyczne, niż powiedzieć obywatelom i przede wszystkim samym elitom, w którym miejscu powinna się kończyć ich skłonność do ustępstw, skoro tożsamość uległa daleko posuniętemu rozmyciu. Najłatwiejsze jest – jak w przypadku Breivika – samoetykietowanie.

Trzeba się nazwać. Jak to na epokę portali społecznościowych przystało: trzeba mieć co wpisać w rubryki na temat poglądów politycznych i religijnych. Już samo takie wpisanie prostych identyfikatorów, dodanie do ulubionych etykietujących stron i linkowanie określonych treści zastępuje to, co dawniej wymagałoby duchowej pracy i przede wszystkich wychowania. Zamiast formowania wystarczą nalepki.