Zagraniczny kapitał budzi często sprzeczne emocje, z jeden strony daje pracę, z drugiej zaś jego siła konkurencyjna może eliminować z rynku rodzime, często od lat znane, markowe firmy. Czy i kiedy kraj powinien się otworzyć na napływ zagranicznego kapitału? Kluczowym czynnikiem jest możliwość generowania oszczędności niezbędnych dla zapewnienia wysokiego poziomu inwestycji, które pozwalają osiągnąć szybki wzrost gospodarczy.
Nie tylko dla krajów rozwijających się, ale również dla „rynków wschodzących" napływ zagranicznego kapitału jest pożądanym rozwiązaniem. Zagraniczne oszczędności pozwalają łagodzić sprzeczność pomiędzy bieżącym poziomem konsumpcji a odpowiednio wysoką skalą inwestycji. Warto pamiętać, że w ramach gospodarki kapitalistycznej o „ludzkiej twarzy" nie jest łatwo uzyskać wysoką stopę oszczędności wewnętrznych krajom o niskich dochodach.
Finansowanie i technologie
Historycznie rzecz biorąc, niezbędna akumulacja oszczędności uzyskiwana była w społeczeństwach o dużej koncentracji własności i dochodów lub w państwach autorytarnych wymuszających administracyjnymi metodami niskie płace i wysoką stopę akumulacji, na przykład przez ograniczanie praw pracowniczych. Niestety, w egalitarnym państwie z niskimi dochodami obywateli skłonność do konsumpcji może być tak wysoka, że przyzwoity poziom oszczędności wewnętrznych zapewnia tylko bardzo wysoka realna stopa procentowa. Przy tak wysokiej stopie procentowej niewiele jest projektów inwestycyjnych o wystarczającej rentowności. W takim przypadku jedyną sensowną opcją jest napływ zagranicznego kapitału. Problem polega na tym, jak dobrze go wykorzystać.
W kraju o niskim poziomie rozwoju zagraniczny inwestor zazwyczaj nie tylko angażuje niezbędny kapitał, ale wdraża także nowoczesną technologię, wprowadza nowe produkty i systemy zarządzania, a często zapewnia również zbyt towarów. Zagraniczny kapitał jest jednak wybredny – kraj o słabej infrastrukturze, niskich kwalifikacjach siły roboczej czy dużym ryzyku politycznym musi o niego zabiegać.
Zestaw ulg podatkowych, udogodnienia infrastrukturalne, specjalne zasady funkcjonowania są w tym przypadku standardowymi zachętami. Instrumentami tymi trzeba jednak umiejętnie operować. Po pierwsze, powinny one obowiązywać czasowo, a następnie być stopniowo wygaszane. Dzięki temu unika się tworzenia monopoli i zachęca inne firmy do inwestowania w danej branży. Po drugie, należy określić zasady sprzedaży firmy, jeśli inwestor zagraniczny zamierza się wycofać z inwestycji. Po trzecie, należy ustalić warunki wypłacania dywidendy, gwarantując firmie właściwą akumulację kapitału pozwalającą na rozwój firmy. Po czwarte, pożądane jest wypracowanie rozwiązań, które pozwalają na wciągnięcie krajowej spółki córki w system tworzenia nowych produktów i technologii w zagranicznej centrali.
