Urzędnik nie może odmówić wydania zaświadczenia o samodzielności dla lokalu powstałego na podstawie art. 12 ustawy covidowej. Do takich wniosków doszedł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku, który uchylił decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego (SKO) w tym mieście, umarzającą postępowanie w tej sprawie.

To jeden z pierwszych wyroków sądu administracyjnego odnoszący się do art. 12 ust. 2 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, czyli tzw. specustawy koronawirusowej.

Uregulowanie obowiązywało do 5 września ub.r. Pozwalało ono projektować, budować obiekty związane z przeciwdziałaniem Covid-19, bez stosowania kilku bardzo ważnych aktów prawnych, w tym prawa budowlanego oraz ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Szybko się okazało, że przepis jest nadużywany przez niektórych inwestorów. Na jego podstawie zaczęły powstawać tzw. covidowe bloki, które niewiele miały wspólnego z walką z pandemią. Co wywołało wiele kontrowersji oraz sprzeciw lokalnych społeczności.

W tym konkretnym wypadku inwestor zaadaptował lokal biurowy w budynku zamieszkania zbiorowego na mieszkalny. Zrobił to na podstawie art. 12 specustawy koronawirusowej. Po zakończeniu robót budowlanych zwrócił się do prezydenta miasta o wydanie zaświadczenia o samodzielności dla tego lokalu. Bez tego dokumentu nie ma szans na sprzedaż takiego mieszkania. Prezydent miasta odmówił. Według niego zmiana sposobu użytkowania lokalu nie miała żadnego związku z przeciwdziałaniem Covid-19.

Spór trafił do SKO. Doszło ono do wniosku, że prowadzenie postępowania w tej sprawie jest bezprzedmiotowe, gdyż sporne uregulowanie przestało obowiązywać 5 września ub.r. Sprawę więc umorzyło.

Wówczas inwestor wystąpił ze skargą do WSA w Białymstoku. Tłumaczył, że nie złamał prawa. Art. 12 specustawy koronawirusowej wymagał jedynie złożenia prawidłowej informacji o rozpoczęciu inwestycji, a to przecież zrobił. Ponadto art. 12 specustawy covidowej nie wyłączył stosowania ustawy o własności lokali, będącej podstawą do wydawania zaświadczeń o samodzielności lokalu. Dlatego odmowa prezydenta miasta był bezprawna.

WSA uchylił decyzję prezydenta, odmawiającą wydania zaświadczenia. Sąd przypomniał, że art. 12 ust. 2 i 3 specustawy koronawirusowej określał m.in. tryb zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w związku z przeciwdziałaniem Covid-19. Nie stanowił on jednak sam z siebie podstawy do żądania wydania zaświadczenia o samodzielności lokalu.

W opinii sądu o tym, czy dany lokal jest samodzielny, czy nie, decyduje starosta (prezydent miasta na prawach powiatu) na podstawie art. 2 ust. 3 ustawy o własności lokali, a zaświadczenie to jest wydawane w trybie art. 217–220 kodeksu postępowania administracyjnego. Utrata więc mocy obowiązującej art. 12 ust. 1 specustawy koronawirusowej 5 września 2020 r. nie wpłynęła na przedmiot tego sporu. Co najwyżej mogła stanowić podstawę do odmowy wydania zaświadczenia o żądanej treści.

Ze względu natomiast na kontrolne funkcje sądu nie może on dokonywać ustaleń, które mogłyby służyć merytorycznemu załatwieniu sprawy rozstrzygniętej zaskarżonym aktem. Inaczej mówiąc, sąd nie może w tym zakresie wyręczać organu administracyjnego. WSA uznał również, że sprawa powinna być rozpatrzona raz jeszcze przez SKO. Pod uwagę ma on wziąć argumentację przedstawioną przez WSA oraz uwzględnić wykładnię przepisów przez WSA.

Sąd przekazał sprawę do ponownego rozpoznania SKO. Ma ono kierować się argumentacją przedstawioną przez WSA.

—sygn. akt: II SA/Bk 789/20