Mienie zabużańskie: obywatel obcego kraju nie może przekazać prawa do rekompensaty

Obywatel Finlandii nie mógł przekazać bratu prawa do rekompensaty za mienie zabużańskie

Publikacja: 06.11.2014 17:12

Mienie zabużańskie: obywatel obcego kraju nie może przekazać prawa do rekompensaty

Foto: Fotorzepa, Jakub Ostałowski

Tylko obywatele polscy mogą przekazać innym osobom prawo do rekompensaty za mienie utracone na Wschodzie. Polska mogła uchwalić takie przepisy — stwierdził NSA. Spadkobierca właściciela mienia zabużańskiego, nie mający polskiego obywatelstwa, nie może więc przekazać swojego udziału spadkowego innym spadkobiercom, obywatelom polskim.

Sprawa obracała się wokół skargi rodzeństwa: obywatela polskiego Henryka T. i obywatela Finlandii, Jana T. Obaj bracia odziedziczyli po 1/8 udziału w nieruchomości, pozostawionej we Lwowie, ale Jan T. udzielił bratu pełnomocnictwa do rozporządzania swoim udziałem spadkowym. Henryk T. wystąpił więc o rekompensatę za łącznie 1/4 spadku.

Wojewoda śląski odmówił, powołując się na art. 3 ust. 2 ustawy zabużańskiej z 2005 r. Zgodnie z tym przepisem, w razie śmierci właściciela nieruchomości, rekompensatę mogą otrzymać wyłącznie spadkobiercy, mający polskie obywatelstwo. Jako obywatel fiński, Jan T. mógł więc przekazać bratu swój udział spadkowy, ale bez prawa do rekompensaty. Minister skarbu państwa potwierdził to stanowisko, a Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił skargi. Stwierdził m.in., że jeśli spadkobierca, nie posiadający obywatelstwa polskiego, nie może uzyskać potwierdzenia swojego prawa do rekompensaty, to tym bardziej nie może go przekazać innej osobie.

W skardze kasacyjnej do NSA bracia zarzucili naruszenie postanowień Traktatu o Funkcjonowaniu UE i Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, dotyczących zakazu dyskryminacji ze względu na przynależność państwową. Wytknęli naruszenie konstytucyjnej ochrony prawa dziedziczenia.

— Prawo do rekompensaty za mienie zabużańskie jest prawem majątkowym, które wchodzi w skład spadku; można go więc przekazać innej osobie, spełniającej warunki ustawy zabużańskiej — argumentował adw. Józef Forystek, reprezentujący skarżących.

Udział w sprawie zgłosiła również Helsińska Fundacja Praw Człowieka. Powołując się m.in. na orzecznictwo Trybunału Strasburskiego, jej prezes, Artur Bodnar, mówił m.in. w NSA, że ograniczenie praw spadkobierców właścicieli mienia zabużańskiego, jest dyskryminacją ze względu na nie posiadanie obywatelstwa polskiego.

Rozprawa w NSA odbywała się już po skierowaniu przez ten sąd pytania prejudycjalnego do Trybunału Sprawiedliwości UE w Luksemburgu o zgodność art. 3 ust. 2 ustawy zabużańskiej z 2005 r. z prawem wspólnotowym „w zakresie, w jakim wyłącza z grona osób uprawnionych do rekompensaty osoby (w tym spadkobierców) nie posiadających obywatelstwa polskiego."

Trybunał Luksemburski uznał się jednak za niewłaściwy do udzielenia odpowiedzi, gdyż, jak ocenił, nie jest to materia wchodząca w skład prawa wspólnotowego, a prawo wewnętrzne.

— Można więc było w nim przyjąć takie przepisy — powiedziała sędzia Monika Nowicka, uzasadniając powody oddalenia przez NSA skarg kasacyjnych.

Sąd nie dopatrzył się też naruszenia konstytucji. W jego opinii, prawo do rekompensaty za mienie zabużańskie nie jest prawem cywilnym, dziedzicznym, lecz publiczno-prawnym i nie wchodzi w skład spadku. Nie przesądza o nim akt dziedziczenia, ale decyzje organów administracji państwowej, przyznające takie uprawnienia, ich formę i wysokość. Nie można więc ich porównywać z konstytucyjnym prawem własności i prawem do spadku. Ażeby przekazać prawo do rekompensaty, trzeba samemu być do niej uprawnionym.

Wyrok NSA, zamykający ostatecznie po czterech latach postępowanie sądowo-administracyjne, jest prawomocny. Skarżący, wspierani przez Helsińską Fundację Praw Człowieka, zapowiedzieli jednak skargi do Trybunału Konstytucyjnego oraz do Trybunału Strasburskiego.

Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Prawo dla Ciebie
PiS wygrywa w Sądzie Najwyższym. Uchwała PKW o rozliczeniu kampanii uchylona
W sądzie i w urzędzie
Już za trzy tygodnie list polecony z urzędu przyjdzie on-line
Dane osobowe
Rekord wyłudzeń kredytów. Eksperci ostrzegają: będzie jeszcze więcej
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawnicy
Ewa Wrzosek musi odejść. Uderzyła publicznie w ministra Bodnara