Kolejny cios w branżę?

Projektowane przepisy przewidują, że jeśli spółka nie otrzyma danych do wyliczenia dochodu, będzie musiała zapłacić 19 proc. od wartości rynkowej sprzedanych udziałów – czyli de facto od przychodu, a nie od dochodu zbywającego.

– Projektowane zmiany są uzasadniane trudnością w ściągalności podatku od podmiotów zagranicznych, ale wydają się bardzo nieproporcjonalnym rozwiązaniem w odniesieniu do pozycji spółki nieruchomościowej. Propozycje są nieprzemyślane do tego stopnia, że ciężko odgadnąć, co stoi za wprowadzeniem obowiązku płatnika w sytuacji, gdy zbywcą udziałów czy akcji spółki nieruchomościowej jest polski rezydent podatkowy, który musi się rozliczyć z dochodu na tej transakcji w Polsce, a nabywcą jest nierezydent. W innych krajach takich mechanizmów nie ma – mówi Toński. Zdaniem eksperta kolejny już raz też ustawodawca próbuje dyskryminować zagraniczne podmioty. Co więcej, przepisy mogą dodatkowo spotęgować kryzys, z jakim mierzy się teraz gospodarka, w tym rynek nieruchomości, także mieszkaniowych.

Przykład praktyczny problemu? – Załóżmy, że spółka realizująca projekt biurowy zostaje sprzedana. Zbywca nie informuje o tym spółki, nie podaje wartości zbycia ani swoich kosztów nabycia spółki i nie zapewnia środków na zapłatę podatku przez spółkę. Sprzedawca nie ma żadnego obowiązku tego robić, ale także interesu, aby to zrobić, bo w momencie sprzedaży nic go ze spółką nie łączy. W efekcie spółka musi w ciągu kilku dni czy tygodni znaleźć pieniądze na zapłatę do urzędu 19 proc. swojej wartości rynkowej. Może to doprowadzić do zaburzeń w jej płynności, a w skrajnych przypadkach nawet do upadłości – mówi Toński. W wyniku wprowadzenia tych kontrowersyjnych zmian grupa podmiotów, która może ucierpieć, jest szersza. Pośrednio nowe regulacje mogą odbić się negatywnie także na nabywcach mieszkań. W wyniku nałożenia na inwestorów mieszkaniowych obowiązków płatnika i wynikających z tego wydatków inwestycje mogą zostać opóźnione, nabywcy mieszkań mogą ich nie otrzymać na czas.

Szczególnie kontrowersyjny jest brak uregulowania wzajemnych rozliczeń między spółką nieruchomościową a jej byłym wspólnikiem, który nie przekazał jej środków niezbędnych na zapłatę podatku, które powinny od niego pochodzić. Czy w taki sytuacji spółka nieruchomościowa będzie mogła liczyć na zwrot środków, skoro realizowała swoje obowiązki ustawowe? To tylko nieliczne z przykładów problemów, które wystąpią, jeżeli projektowane przepisy zostaną wprowadzone.

Psucie prawa

Ostrej krytyki proponowanym zapisom nie szczędzi prof. Bogumił Brzeziński z Katedry Prawa Finansów Publicznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

– Poziom legislacji podatkowej „szoruje o dno" od dłuższego czasu. Komentowane propozycje świadczą jednak o tym, że ambicje psucia przez ministerstwo systemu prawa nie są, jak widać, do końca zaspokojone. Płatnik podatku, który nie ma możliwości potrącenia podatku z kwoty wypłacanej podatnikowi ani instrumentu zmuszenia podatnika do zapłaty mu podatku, to jednak nowa jakość w tym destrukcyjnym działaniu – wskazuje ekspert. – Legislatorzy mylą tutaj wszystko: przychód z dochodem, zaliczkę z podatkiem, płatnika z podatnikiem, pobór podatku z wyszarpywaniem pieniędzy za wszelką cenę. To wiedza elementarna, a jej brak bądź tylko lekceważenie daje pouczający przykład tego, do czego prowadzi dążenie do podniesienia wydajności fiskalnej systemu podatkowego za wszelką cenę. Zapomniano najwidoczniej, że nowe rozwiązania muszą pasować do istniejącego otoczenia prawnego – to warunek ich sprawnego funkcjonowania. Tego, co proponuje resort finansów, nie da się ani zrozumieć, ani tym bardziej poprawnie stosować, a kłopoty z proponowaną regulacją zaczną się już nazajutrz po wejściu w życie – dodaje.