Za kogo płaci posiadacz bezumowny. Sąd Najwyższy odpowie

Sąd Najwyższy ma wskazać, czy odpowiedzialność materialna zajmujących działkę lub dom bez umowy jest solidarna.

Publikacja: 02.10.2024 07:41

Za kogo płaci posiadacz bezumowny. Sąd Najwyższy odpowie

Foto: Adobe Stock

W razie odpowiedzi twierdzącej wystarczające będzie pozwanie bogatszego z zajmujących nieruchomość. Jeśli odpowiedzialność jest podzielna, trzeba będzie pozywać każdego z nich osobno. W tym drugim przypadku można pozywać każdego bezumownego posiadacza, ale tylko stosownie do zakresu korzystania z nieruchomości, co przy większej liczbie korzystających może być trudne.

Czytaj więcej

Gdy współużytkownicy postanowią być współwłaścicielami

Zajmujący nieruchomość bez umowy odpowiadają solidarnie?

Omawiana kwestia wyniknęła w sprawie, w której współwłaścicielka 1/2 działki 1,3 ha w Warszawie (z małym budynkiem mieszkalnym), którą nabyła w darowiźnie od matki w lutym 2008 r., pozwała bezumownych posiadaczy tej posesji o wynagrodzenie. W czerwcu 2009 r. najpierw ustnie, a rok później pisemnie, wezwała ich (babcię, jej córkę i zięcia oraz wnuczkę) do opuszczenia nieruchomości w związku z zakończeniem dzierżawy zawartej 30 lat wcześniej na okres 20 lat (po upływie której lokatorzy zajęli działkę). Domagała się też zabrania nakładów poczynionych przez posiadaczy, bo ci ostatni rozbudowali budynek i trójka z nich tam mieszka. Pozwani nie opuścili posesji, nie wpuścili powódki na nią, mimo interwencji policji. Płacą oni opłaty za wodę i prąd oraz podatek, ale nie przekazują właścicielom żadnego wynagrodzenia.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga uznał, że posiadali oni tę działkę w złej wierze i odpowiadają solidarnie za wypłatę właścicielce wynagrodzenia za bezumowne korzystanie (na podstawie art. 225 w zw. z art. 224 § 2 kodeksu cywilnego) z całej działki, choć zajmują jej połowę, bo stanowi ona jedną gospodarczą całość. I zasądził powódce 56 tys. zł z odsetkami.

Solidarna odpowiedzialność znaczy, że zapłata przez jednego z pozwanych zwalnia innych, ale mają prawo potem rozliczać się z innymi (prawo regresu). By ją jednak zastosować, musi być do tego wyraźna podstawa prawna, a w omawianych przepisach jej nie ma.

Współposiadacze bezumowni: niesolidarni czy odpowiedzialni in solidum?

W apelacji pozwana babcia oświadczyła, że zobowiązanie pozwanych nie jest solidarne, a jej córka i zięć także w imieniu wnuczki nie wypowiedzieli się w tej kwestii. Powódka twierdzi zaś, że odpowiedzialność pozwanych jest solidarna, a dokładniej in solidum, nazywana też „solidarnością nieprawidłową” w odniesieniu do wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości.

Na kwestii tej skupił się Sąd Apelacyjny w Warszawie (sędzia Edyta Jefimko), wskazując, że odpowiedzialność in solidum ma zastosowanie, gdy jest jeden wierzyciel i kilku dłużników odpowiedzialnych za spełnienie tego samego rodzajowo świadczenia. Wykonanie tego świadczenia przez jednego dłużnika zwalania pozostałych, gdy np. jedna osoba odpowiada za kradzież maszyny, a druga (strażnik) za niestaranne jej pilnowanie.

Z kolei przyjęcie, że zapłata wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy jest zobowiązaniem podzielnym (pro rata parte), jest wygodne dla dłużników, gdyż odpowiadają tylko za swoją część długu, ale ryzykowne dla wierzyciela, gdyż musiałby on prowadzić procesy przeciwko kilku dłużnikom, a niektórzy mogą być np. niewypłacalni.

O rozstrzygniecie tej kwestii SA zwrócił się w pytaniu prawnym do Sądu Najwyższego.

Sygnatura akt: III CZP 43/24

W razie odpowiedzi twierdzącej wystarczające będzie pozwanie bogatszego z zajmujących nieruchomość. Jeśli odpowiedzialność jest podzielna, trzeba będzie pozywać każdego z nich osobno. W tym drugim przypadku można pozywać każdego bezumownego posiadacza, ale tylko stosownie do zakresu korzystania z nieruchomości, co przy większej liczbie korzystających może być trudne.

Zajmujący nieruchomość bez umowy odpowiadają solidarnie?

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Czym jeździć
Technologia, której nie zobaczysz. Ale możesz ją poczuć
Materiał Promocyjny
BaseLinker uratuje e-sklep przed przestojem
Tu i Teraz
Skoda Kodiaq - nowy wymiar przestrzeni
Nieruchomości
Ministerstwo Rozwoju przekazało ważną wiadomość ws. ogródków działkowych
Prawo dla Ciebie
Nowy obowiązek dla właścicieli psów i kotów. Znamy szacowany koszt
Nieruchomości
Sąsiad buduje ogrodzenie i chce zwrotu połowy kosztów? Przepisy są jasne