SN zajmie się rozliczeniem konkubentów. Wyrok może wpłynąć na frankowiczów

Gdy w trakcie długo trwającego konkubinatu powstaje wspólność majątkowa, należy oczekiwać partycypacji obojga konkubentów we wzroście wartości nieruchomości, która została nabyta za pieniądze jednego z nich.

Publikacja: 20.12.2023 03:00

SN zajmie się rozliczeniem konkubentów. Wyrok może wpłynąć na frankowiczów

Foto: Adobe Stock

Sąd Najwyższy pyta szerszy skład, jak rozliczać konkubentów ze wzbogacenia po rozstaniu. Sprawa może mieć znaczenie także dla frankowiczów.

Kwestia ta wynikła w sprawie byłych konkubentów o rozliczenie bezpodstawnego wzbogacenia kobiety. Zażądał go mężczyzna.

W trakcie długiego konkubinatu przyjęła ona od niego pieniądze na pokrycie części ceny zakupu mieszkania nabytego wyłącznie na jej nazwisko, choć miało zaspokoić potrzeby tej wspólnoty konkubenckiej, a nie pozwanej. Nie była to zatem darowizna.

Aktualna wartość

Sąd okręgowy, dokonując rozliczenia na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu, zasądził powodowi sumę odpowiadającą udziałowi wręczonej pozwanej kwoty, ale według aktualnej jej wartości. Sąd Apelacyjny w Szczecinie zasądził mu wyłącznie sumę wręczonych kwot nominalnych, wskazując (za wyrokiem SN z 18 stycznia 2017 r., sygn. V CSK 198/16), że przyjęta przez SO metoda rozliczenia kwoty odpowiadającej aktualnemu stanowi wzbogacenia jest właściwa wyłącznie do świadczeń niepieniężnych, a w pieniężnych obowiązek zwrotu obejmuje zasadniczo kwotę nominalną. Jedynie w warunkach pozwalających na waloryzację świadczenia (określoną w art. 3581 § 3 kodeksu cywilnego) sąd może zmienić wysokość świadczenia. Powód jednak z takim żądaniem nie wystąpił, więc sąd nie mógł wykroczyć ponad jego żądanie.

Powód nie dał za wygraną i odwołał się do Sądu Najwyższego, a ten (sędziowie: Tomasz Szanciło, Maciej Kowalski i Krzysztof Wesołowski) dostrzegł, że nie wykształciła się linia orzecznictwa dotycząca sposobu rozliczenia bezpodstawnego wzbogacenia przybierającego postać świadczenia pieniężnego. Biorąc to pod uwagę i aktualność problemu wobec zmian kulturowych w społeczeństwie oraz występowanie argumentów jurydycznych i aksjologicznych przemawiających za każdym ze wspomnianych sposobów rozliczenia, SN postanowił poddać tę kwestię pod rozwagę rozszerzonego składu SN.

Czytaj więcej

Jak rozliczyć konkubentów po rozstaniu? SN ma poważne wątpliwości

– Uwzględniając aktualne stosunki społeczne, powszechny charakter długotrwałych związków konkubenckich prowadzących do powstania wspólności majątkowej, należy oczekiwać partycypacji obojga konkubentów we wzroście wartości nieruchomości. Zatrzymanie całego wzrostu w majątku konkubenta będącego formalnym właścicielem mieszkania nabytego za pieniądze drugiego konkubenta wydaje się krzywdzić tego drugiego. Skoro zaś kwota na pokrycie ceny nieruchomości często bywa uzyskiwana z kredytu, który potem może się okazać nieważny, zadane pytanie dotyczy sytuacji, w której bardzo często znajdują się frankowicze – komentuje dr Mariusz Korpalski, radca prawny.

Roszczenia banków

– Odpowiedź SN może mieć wpływ na rozpatrywanie spraw sądowych dotyczących roszczeń banków do kredytobiorcy o zwrot kapitału – wskazuje z kolei adwokat Wojciech Wandzel. – Podobnie bowiem jak w sprawie, którą zajmować się będzie SN w powiększonym składzie, roszczenie banku może być kalkulowane wedle aktualnej wartości kredytowanej nieruchomości, skoro wzbogacenie kredytobiorcy odpowiada aktualnej, a nie historycznej cenie nieruchomości. Chodzi o sprawiedliwą wycenę świadczeń spełnionych przed laty. Taka sprawiedliwa wycena powinna uwzględniać inflację, a więc aktualną cenę nieruchomości kredytowanej.

Sygnatura akt: II CSKP 1611/22

Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów