Zmieniająca się sytuacja gospodarcza może postawić inwestora przed ewentualną zmianą sposobu wykorzystywania obiektu budowlanego, co może wiązać się z koniecznością przeprowadzenia procedur formalnych umożliwiających zgodne z prawem użytkowanie danego obiektu. Czasem taka zmiana może okazać się nieefektywna ekonomicznie lub nawet niemożliwa z powodu konieczności spełnienia określonych warunków.
Przepisy prawa budowlanego dopuszczają możliwość zmiany sposobu użytkowania budowlanego, przewidując dla niej co do zasady procedurę zgłoszenia organowi administracji architektoniczno-budowlanej. Aby spełnić określone wymogi formalne, w pierwszej kolejności należy przesądzić, czy w danym przypadku można mieć do czynienia z takim stanem faktycznym, który generalnie powoduje zmianę sposobu użytkowania obiektu budowlanego.
Istnieją dwa przypadki kwalifikujące do zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego:
1) podjęcie bądź zaniechanie w obiekcie budowlanym lub jego części działalności zmieniającej warunki: bezpieczeństwa pożarowego, powodziowego, pracy, zdrowotne, higieniczno-sanitarne, ochrony środowiska bądź wielkość lub układ obciążeń,
2) podjęcie w obiekcie budowlanym lub jego części działalności zaliczanej do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Katalog ten jest katalogiem otwartym. Każdorazowo dany przypadek będzie podlegał odrębnej ocenie z perspektywy wpisania się w te kryteria.
