Zwrot bonifikaty od gminy: synowi kupili mieszkanie, sobie wykończyli dom

Tak wynika z wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 3 lipca 2015 r. (sygn. akt I ACa 587/15).

W 2012 r. państwo W. nabyli od gminy lokal mieszkalny, w którym do tej pory mieszkali jako najemcy. Cenę sprzedaży określono na kwotę 151 tys. 300 zł, lecz gmina zastosowała przysługującą najemcom 90-proc. bonifikatę i w efekcie małżonkowie kupili mieszkanie za 15 tys. 130 zł. W umowie zastrzeżono, że w przypadku zbycia lokalu lub wykorzystania go na inne cele niż cele uzasadniające udzielenie bonifikaty, przed upływem 5 lat, licząc od dnia nabycia, nabywca zobowiązany będzie do zwrotu kwoty równowartości zwaloryzowanej bonifikaty. Przy czym obowiązku zwrotu bonifikaty nie będzie w trzech przypadkach: zbycia mieszkania na rzecz osoby bliskiej, zamiany lokalu mieszkalnego na inny lokal mieszkalny albo nieruchomość przeznaczoną lub wykorzystywaną na cele mieszkaniowe oraz sprzedaży lokalu, jeżeli pieniądze ze sprzedaży zostaną w ciągu roku przeznaczone na nabycie innego lokalu mieszkalnego albo nieruchomości.

Dla rodziców dom, dla syna mieszkanie

Państwo W. nie odczekali 5 lat, w 2013 r. sprzedali mieszkanie za 160 tys. zł. Dziewięć miesięcy później kupili spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego za 250 tys. zł (50 tys. zł ze środków własnych i 200 tys. zł z kredytu). W tym nowo kupionym lokalu mieszka i zameldowany jest syn państwa W. Oni natomiast od 2012 r. zameldowani są na pobyt stały w domu, który kupili jeszcze w 2010 r. (a więc przed wykupieniem gminnego lokalu z bonifikatą) w stanie surowym otwartym.

Gmina wystąpiła do małżonków W. o zwrot bonifikaty wskazując, że nie ma okoliczności, które zwalniałaby ich z tego obowiązku. Przeciwnego zdania byli państwo W. Ich zdaniem wydatkowanie kwoty uzyskanej ze sprzedaży na zakup innego mieszkania oraz na spłatę kredytu hipotecznego zaciągniętego na wykończenie domu absolutnie zwalnia ich ze zwrotu bonifikaty.

Spór trafił do sądu na skutek pozwu gminy przeciwko małżonkom W.

Sąd Okręgowy ustalił, że swoją potrzebę posiadania dachu nad głową pozwani zaspokajają zamieszkując w domu, który kupili w 2010 r. Mieszkają tam co najmniej od czasu sprzedania lokalu wykupionego od gminy, tam też znajduje się ich centrum życiowe. Natomiast zakupu mieszkania w 2014 r. dokonali w celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych studiującego syna.

- Skoro przed datą nabycia przez pozwanych mieszkania w 2014 r. ich potrzeby mieszkaniowe były zaspokojone, to brak było podstaw do przyjęcia, że mogą skutecznie skorzystać ze zwolnienia ze zwrotu uzyskanej wcześniej bonifikaty – stwierdził Sąd.

Za nietrafne uznał też stanowisko pozwanych dotyczące przeznaczenia przez nich części środków uzyskanych ze sprzedaży na spłatę kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na zakup domu. Sąd powołał się na orzecznictwo, zgodnie z którym przeznaczenie środków uzyskanych ze sprzedaży mieszkania nabytego z bonifikatą na nakłady związane z wykończeniem domu na działce nabytej wcześniej, nie zwalnia od zwrotu bonifikaty. Dotyczy to również przeznaczenia środków na spłatę wcześniej zaciągniętego kredytu (sygn. III CZP 4/12 ).

Małżonkowie W. wnieśli apelację, w której wskazywali m.in. że Sąd I instancji źle ustalił fakty. Nie wziął pod uwagę, że w pozwani nie mogą mieszkać w zakupionym domu, gdyż nie uzyskali pozwolenia na użytkowanie. Przebywają tam tylko okresowo, by dozorować nieruchomość, a mieszkają u teściowej.

Bonifikata to przywilej

Sąd Apelacyjny wyjaśnił, że dla oceny, czy powstał obowiązek zwrotu bonifikaty ważna jest zarówno kolejność następujących po sobie czynności prawnych (posiadanie rozpoczętej budowy domu, nabycie lokalu od gminy z bonifikatą, najpierw sprzedaż lokalu kupionego z bonifikatą, a następnie dopiero zakup innego lokalu), jak i cel zakupu nieruchomości nakierowany na umożliwienie zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych zbywcy w tej nieruchomości.

- Pozwani nie przeznaczyli pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży lokalu na nabycie mieszkania w celu zaspokojenia swoich potrzeb mieszkaniowych, lecz kupując ten lokal (z przeznaczeniem na mieszkanie syna) powiększyli w istocie swój majątek – stwierdził Sąd Apelacyjny.