Wpisy sposobem na roszczenia wypędzonych

Na Ziemiach Odzyskanych wiele nieruchomości komunalnych oraz Skarbu Państwa nie ma uporządkowanej sytuacji prawnej.

Tylko w województwie warmińsko-mazurskim 1/3 nieruchomości nie ma w ogóle księgi wieczystej. Nie lepiej jest w innych województwach.

Sytuację ma poprawić obowiązująca od poniedziałku ustawa o ujawnianiu w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego.

Starostowie mają obowiązek w ciągu sześciu miesięcy od daty wejścia w życie ustawy przekazać wojewodom, marszałkom województw oraz wójtom (burmistrzom, prezydentom miast) wykaz nieruchomości, które są własnością Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego. Na tej podstawie wojewodowie sporządzą zestawienia zbiorcze (mają na to miesiąc) i przekażą je ministrowi spraw wewnętrznych i administracji. Ten z kolei przygotuje wykaz nieruchomości Skarbu Państwa oraz gmin na terenie całego kraju. Jednocześnie ustawa daje 12 miesięcy od daty jej wejścia w życie starostom (reprezentującym Skarb Państwa) oraz m.in. wójtom, burmistrzom lub prezydentom miast (działającym w imieniu gmin) na wystąpienie do wydziałów wieczystoksięgowych sądów o wpis swojego prawa własności. Jeśli jednak potrzebne będzie wcześniej orzeczenie sądu stwierdzające nabycie na własność nieruchomości, muszą wystąpić w tej sprawie do sądu.

Pracownikom gmin i starostw, którzy nie wywiążą się z nałożonych na nich obowiązków, grożą kary pieniężne w wysokości od jedno- do trzymiesięcznego ich wynagrodzenia za pracę.

– Nowa ustawa nie zniechęci wypędzonych, ale ujawnienie w księgach wieczystych rzeczywistego stanu prawnego nieruchomości na pewno utrudni dawnym właścicielom występowanie z takimi roszczeniami – uważa Stanisław Kowalski z Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Wojewódzkiego.

Blady strach padł na mieszkańców mazurskiej wsi Narty (gmina Jedwabno), gdy troje obywateli Niemiec wygrało procesy przed polskimi sądami o zwrot utraconego majątku. Pionierką była Agnes Trawny, która zwycięsko przeszła wszystkie instancje i odebrała gminie leśniczówkę i 40 ha ziemi rolnej.

Samorządy chwalą ustawę. – Do tej pory porządkowanie stanu prawnego spychano na drugi plan, ciągle były ważniejsze zadania – mówi Andrzej Porawski, dyrektor Związku Miast Polskich.

Teraz to się zmieni. Wszyscy zgodnie jednak podkreślają, że rok to za mało. Nie ma jeszcze rozporządzenia określającego szczegółowe zasady prowadzenia wykazu.

– Uporządkowanie stanu prawnego wszystkich nieruchomości w ciągu roku jest fizycznie niemożliwe – uważa Kowalski. Czasochłonne jest także przygotowanie wykazów nieruchomości. Tymczasem za obowiązkami nie idą pieniądze na nowe etaty, przede wszystkim w starostwach.

41 129 tyle nieruchomości Skarbu Państwa w województwie zachodniopomorskim nie ma jeszcze założonej księgi wieczystej