Niechcianą nieruchomością zajmie się starosta

W tej chwili nie można się zrzec niechcianej nieruchomości. Przekonał się o tym. m.in. właściciel domu w podwarszawskim Otwocku. Dom jest w bardzo złym stanie technicznym. Mieszkają w nim lokatorzy (przed laty dostali oni albo ich rodziny przydziały od państwa). Nie mają się dokąd wyprowadzić, bo miasto nie ma dla nich lokali, zresztą i tak właściciel nie ma pieniędzy na gruntowny remont. Chętnie zrzekłby się własności tego budynku, ale nie może.

To się zmieni.

– Przygotowaliśmy projekt nowelizacji, w którym proponujemy, żeby właściciel mógł zrzec się nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa. Zrzeczenie będzie jednak skuteczne, dopiero gdy zgodzi się na nie starosta – wyjaśnił senator Krzysztof Kwiatkowski.

Skarb Państwa przejmie także odpowiedzialność za długi ciążące na nieruchomości. W jednej sytuacji będzie ona ograniczona: gdy Skarbowi Państwa będzie przysługiwało prawo pierwokupu, odpowiedzialność wyniesie tyle, ile suma, którą starosta musiałby zapłacić, gdyby skorzystał z tego prawa.

Nieruchomości będzie można się zrzec tylko w formie aktu notarialnego.

Instytucja zrzeczenia się nieruchomości istniała w polskim prawie jeszcze kilka lat temu. Właściciel mógł zrzec się nieruchomości na rzecz gminy, a ta, czy tego chciała czy nie, musiała ją przyjąć. Po publikacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 15 marca 2005 r. to się zmieniło. Wyrok przewidywał, że przepis narusza m.in. konstytucyjnie chronioną samodzielność samorządu terytorialnego, ponieważ zmusza do przejmowania nieruchomości. Przepis zaskarżyły do TK rady miast: Knurowa, Jastrzębia i Torunia. Knurów musiał przejąć m.in. teren z resztkami środków wybuchowych i elementami produkowanej tu kiedyś amunicji. W Jastrzębiu spółdzielnia mieszkaniowa zrzekła się zdewastowanego bloku ze 150 mieszkaniami.

Projekt akceptuje przedstawiciel Związku Powiatów Polskich. – Nowelizacja powinna przewidywać delegację dla ministra spraw wewnętrznych i administracji do wydania rozporządzenia, a ono powinno określić zasady ponoszenia kosztów. Skarb Państwa powinien też zapewnić na to środki – mówi Ludwik Węgrzyn.

– Szkoda – dodaje adwokat Jerzy Felkowski – że projekt nie wspomina o zrzeczeniu się prawa użytkowania wieczystego. Tymczasem także i ono przysparza wielu kłopotów.

To niejedyna zmiana, którą przygotował Senat, a w najbliższym czasie powinien się nią zająć Sejm.

– Zaproponowaliśmy wykreślenie art. 5 z ustawy z 12 października 1994 r. o zasadach przekazywania zakładowych budynków mieszkalnych przez przedsiębiorstwa państwowe – wyjaśnił senator Kwiatkowski. – W efekcie przedsiębiorstwa państwowe oraz inne instytucje państwowe będą mogły przekazywać gminom nieruchomości na zasadach ogólnych kodeksu cywilnego tylko wtedy, gdy się one na to zgodzą – wyjaśnił.

Projekt jest także pokłosiem wyroku TK. Dwa lata temu uznał on za niekonstytucyjny przepis, który przyznawał przedsiębiorstwom państwowym oraz sprywatyzowanym spółkom prawo przekazywania gminom niechcianych budynków, ale tylko w zakresie, w jakim dotyczył on nieruchomości Lasów Państwowych. Przepis uchylił tylko częściowo.