W państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym, na który składają się m.in. ewidencje gruntów i budynków, gromadzi się przede wszystkim dane dotyczące gruntów, budynków czy lokali. Znajdują się tam również informacje o ich aktualnych właścicielach.

Dane te są udostępniane na zasadach określonych w przepisach [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=5E00B7C1B33526E0E0A417895342694C?id=180148]ustawy z 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (tekst. jedn. DzU z 2005 r. nr 240, poz. 2027 ze zm.)[/link], w trybie uproszczonym, właściwym do wydawania zaświadczeń. Ich formę i treść określają z kolei przepisy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=161517]rozporządzenia z 29 marca 2001 r. (DzU 38, poz. 454)[/link].

Trzeba mieć świadomość, że zaświadczenie takie, wydane na określony dzień, potwierdza jedynie stan faktyczny lub prawny danego gruntu lub budynku, którego dotyczy. Nie jest zatem aktem woli organu, który je wydał.

[srodtytul]Liczy się interes prawny[/srodtytul]

Prawo geodezyjne i kartograficzne określa w art. 24 ust. 3, komu zaświadczenie z ewidencji gruntów i budynków może być wydane. Zgodnie z jego treścią ze stosownym żądaniem o wydanie takiego dokumentu mogą się zwrócić:

- właściciel lub osoby fizyczne i prawne, w których władaniu znajdują się grunty, budynki lub lokale będące przedmiotem wypisu;

- podmioty publiczne lub niepubliczne, realizujące zadania publiczne na podstawie odrębnych przepisów albo na skutek powierzenia lub zlecenia, które związane są z gruntami, budynkami lub lokalami będącymi przedmiotem wypisu;

- inne podmioty, które mają interes prawny związany z gruntami, budynkami lub lokalami będącymi przedmiotem wypisu.

Zatem zaświadczenie z ewidencji gruntów i budynków wydawane jest tym podmiotom, które mają w ich uzyskaniu interes prawny. Oznacza to zawężenie kręgu podmiotów, które takie dane będą mogły uzyskać. Potwierdzają to wyroki sądów administracyjnych.

Jako przykład przytoczyć można chociażby [b]orzeczenie wydane 20 stycznia 2009 r. przez Naczelny Sąd Administracyjny (I OSK 228/08)[/b], w którym czytamy: interes prawny stanowi kategorię prawną, która musi wynikać z przepisów prawa materialnego kształtującego i chroniącego zakres praw i obowiązków prawnych danego podmiotu. Art. 2 ust. 1 ustawy o usługach detektywistycznych nie stanowi takiego przepisu. Pomimo że w przepisie tym określony został zakres uprawnień osoby wykonującej usługi detektywistyczne, to jednak realizowanie tych uprawnień jest możliwe tylko w formach i w zakresach niezastrzeżonych dla organów i instytucji państwowych.

[srodtytul]Kiedy wypis trzeba wydać...[/srodtytul]

Prowadzone na wniosek zainteresowanego podmiotu [b]postępowanie w sprawie wydania wypisów (wyrysów) z ewidencji powinno zakończyć się albo wydaniem takiego zaświadczenia, albo odmową jego wydania[/b].

Druga z wymienionych sytuacji nie może natomiast nastąpić w przypadku, gdy z wnioskiem występuje właściciel nieruchomości.

Przykładem sytuacji, w której wypis zostanie udostępniony osobie niebędącej właścicielem nieruchomości, jest wystąpienie z wnioskiem przez sąsiada, który swój interes prawny wywiedzie z przepisów kodeksu cywilnego regulujących zasady korzystania z nieruchomości oraz stosunki graniczne. W niektórych bowiem sytuacjach właściciel ma prawo uzyskać informacje o nieruchomości sąsiedniej, zwłaszcza gdy chodzi o ochronę jego stanu posiadania.

[srodtytul]... a kiedy odmówić[/srodtytul]

[b]Wydania zaświadczenia z ewidencji gruntów i budynków można zatem niekiedy odmówić. Kiedy? Po pierwsze, gdy wnioskodawca nie wykaże przysługującego mu interesu prawnego. Po drugie, gdy organ właściwy nie jest w stanie wydać zaświadczenia o treści żądanej przez wnioskodawcę.[/b]

Przykładem sytuacji, w której starosta powinien odmówić wydania zaświadczenia, jest wystąpienie o nie przez wierzyciela. Taki wniosek wynika z [b]wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 22 lutego 2007 r. (I OSK 560/06)[/b], w którym sąd stwierdził, że fakt prowadzenia przez przedsiębiorcę postępowania egzekucyjnego – zmierzającego do ustalenia majątku dłużników – nie stanowi interesu prawnego w rozumieniu przepisów ogólnego postępowania administracyjnego oraz prawa geodezyjnego i kartograficznego i jako taki nie może być traktowany jako przesłanka do żądania od organu wydania zaświadczenia – wypisu z ewidencji gruntów.

Podobnie orzekł też NSA podtrzymując decyzję odmawiającą wydania zaświadczenia z ewidencji gruntów i budynków spółdzielni mieszkaniowej. W [b]wyroku z 26 czerwca 2008 r. (I OSK 1038/07)[/b] stwierdził mianowicie, że samo zainteresowanie spółdzielni majątkiem jej dłużnika nie uprawnia jeszcze do skutecznego żądania z operatu ewidencyjnego wypisów dotyczących nieruchomości, które dłużnik posiada. Nie jest to bowiem równoznaczne z interesem prawnym, o którym mowa w art. 24 ust. 3 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne.

[ramka][b]Ważne orzecznictwo[/b]

Udostępnienie przez starostę danych z ewidencji gruntów i budynków może przybierać nie tylko formę wypisów z rejestrów i kartotek oraz wyrysów z mapy ewidencyjnej, ale również komputerowych wydruków mapy ewidencyjnej, rejestrów, kartotek, zestawień, wykazów i skorowidzów, plików komputerowych czy też informacji przekazywanych ustnie i wizualnie.

Obowiązkiem organu administracji publicznej jest ustalenie, czy strona wnioskująca o udostępnienie danych z ewidencji domaga się wydania wypisu, wyrysu bądź też uzyskania informacji w innej formie ([b]wyrok z 20 lutego 2008 r., II SA/Ol 69/08[/b]). [/ramka]