Rzecznikowi skarżą się osoby wywłaszczone z nieruchomości na podstawie specprzepisów. Takich uregulowań jest wiele. Dotyczą one inwestycji infrastrukturalnych ważnych z punktu widzenia państwa i społeczności lokalnych, a więc m.in. budowy dróg, lotnisk, gazociągów, inwestycji na Euro 2012 itp.
Specprzepisy znacznie upraszczają i skracają czas załatwiania formalności budowlanych. Kilka decyzji administracyjnych zastępuje jedna. Obejmuje m.in. wywłaszczenie oraz pozwolenie na budowę. Niezależnie od postępowania w sprawie jej wydania toczy się odrębnie postępowanie o odszkodowanie. Prowadzi je wojewoda.
Niektóre ze specustaw przewidują jeszcze możliwość przeprowadzenia negocjacji z właścicielami działek. Dopiero gdy nie ma porozumienia co do wysokości odszkodowania, wszczyna się postępowanie wywłaszczeniowe.
Skargi, które napływają do rzecznika, dotyczą przede wszystkim tego, że osoby wywłaszczone pod inwestycje muszą bardzo długo czekać na wypłatę odszkodowania. Przepisy wprawdzie przewidują krótkie terminy, ale ich dotrzymanie w praktyce jest nierealne i nagminnie są one przekraczane. Specustawy nie przewidują też żadnych sankcji z tego tytułu.
Brakuje przepisów, które zabraniałyby eksmisji do czasu dostarczenia lokalu zamiennego
