po odbiór VAT do fiskusa

Rz: Kto może liczyć na zwrot VAT za materiały budowlane?

Wojciech Kaczmara:

Zgodnie z ustawą o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym, do ubiegania się o zwrot VAT uprawnieni są podatnicy, którzy ponieśli wydatki na zakup materiałów budowlanych w związku z budową budynku mieszkalnego; nadbudową lub rozbudową budynku na cele mieszkalne lub przystosowaniem budynku niemieszkalnego, jego części (lub pomieszczenia niemieszkalnego) na cele mieszkalne oraz remontem budynku lub lokalu mieszkalnego.

Poza tym podatnik ubiegający się o zwrot VAT powinien mieć prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, np. na podstawie prawa własności, użytkowania wieczystego albo na podstawie umowy np.: najmu, przy czym umowa musi wskazywać, że podatnik ma prawo do wykonania robót budowlanych. Dodatkowo w przypadku niektórych rodzajów prac konieczne jest posiadanie pozwolenia na budowę.

Jeżeli wydatki poniesione zostały przez podatników pozostających w związku małżeńskim, to obojgu przysługuje zwrot?

Tak, w takiej sytuacji małżonkowie mogą wystąpić o zwrot wydatków wspólnie albo osobno. Jeżeli jednak składają dwa osobne wnioski do dwóch różnych urzędów, będą zobowiązani poinformować urząd właściwy dla współmałżonka o złożeniu wniosku. Limit zwrotu dla małżonków jest identyczny jak dla osoby składającej wniosek samodzielnie.

A cudzoziemcy odliczą VAT?

Tak, zwrot VAT przysługuje także cudzoziemcom, ale tylko i wyłącznie w stosunku do wydatków dotyczących nieruchomości mieszkaniowych zlokalizowanych na terytorium Polski.

A tzw. vatowcy?

Niestety, zwrot wydatków nie przysługuje osobom działającym jako podatnicy VAT w związku z wykonywaną działalnością gospodarczą.

Ile jest czasu na odliczenia?

Ustawa wskazuje, że zwrot wydatków dotyczy nakładów poniesionych po 1 maja 2004 r. Jednocześnie w sprawach nieuregulowanych ustawa odwołuje się do odpowiednich przepisów ordynacji podatkowej. W konsekwencji wydawać się może, że do dochodzenia zwrotu zastosowanie mogą mieć wynikające z ordynacji podatkowej przepisy określające pięcioletni termin dochodzenia nadpłaty. Takie podejście ograniczałoby możliwość dochodzenia zwrotu do wydatków poniesionych po 1 stycznia 2007 r. Należy jednak zauważyć, że zwrot wydatków nie stanowi nadpłaty podatku w rozumieniu ordynacji podatkowej, tym samym nie ma podstaw, aby stosować doń przepisy dochodzenia zwrotu nadpłaconego podatku.

W efekcie podatnicy powinni móc dochodzić zwrotu wydatków poniesionych od 1 maja 2004 r. aż do dziś, o ile mieszczą się one w ustawowym limicie.

Należy przy tym pamiętać, że wniosek o zwrot nie może być składany częściej niż raz w roku. A przysługujący podatnikowi limit odliczenia obowiązuje w okresie pięciu lat od daty złożenia pierwszego wniosku, po tym okresie odnawia się.

Gdzie znaleźć listę, od jakich materiałów można odliczyć VAT?

Zwrot wydatków dotyczy zakupu materiałów budowlanych, które do 30 kwietnia 2004 r. podlegały 7-proc. stawce VAT, a od 1 maja 2004 r. zostały objęte stawką podstawową. Lista takich materiałów została ogłoszona w obwieszczeniu, które można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej.

Warto zwrócić uwagę na załącznik do ustawy, w którym wymienione są rodzaje prac zaliczanych do remontu budynku lub lokalu mieszkalnego. W przypadku tego typu prac podatnicy również mogą ubiegać się o zwrot poniesionych wydatków.

Czego na pewno lepiej nie odliczać, bo urząd skarbowy nie zgodzi się na to?

Ponieważ lista materiałów, których zakup pozwala na dochodzenie zwrotu poniesionych wydatków, jest oparta na symbolach używanych w Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWIU), które w ciągu lat wielokrotnie się zmieniły, często pojawiają się wątpliwości, jakich konkretnie materiałów dotyczą. Dodatkowe trudności powoduje konstrukcja PKWIU, która w wielu przepadkach w sposób generalny opisuje daną kategorię wyrobów.

W praktyce wskazówki co do zakresu odliczeń można znaleźć w interpretacjach indywidualnych wydawanych przez organy podatkowe, które wskazały, że do materiałów, dla których nie przysługuje zwrot, można zaliczyć m.in.: szafy wnękowe, kuchnie na gaz z butli, kolektory słoneczne, trwałą zabudowę kuchenną, okap kuchenny, farby i lakiery oraz wykładziny.

Jak dokumentować wydatki na materiały?

Ustawa narzuca w tym zakresie obowiązek posiadania faktury VAT, z której wynikałoby, jakie materiały zostały zakupione przez podatnika. Ponieważ nabywcą jest podatnik będący osobą fizyczną, faktura nie musi zawierać NIP nabywcy.

Co zrobić, gdy część faktur za materiały wystawiła ekipa remontująca mieszkanie, bo sama kupowała je w hurtowni, a potem je sprzedała  podatnikowi. Czy te materiały też można rozliczyć?

Ustawa nie uzależnia zwrotu wydatków od tego, kto wystawił dla podatnika fakturę z tytułu zakupu materiałów budowlanych. Dlatego w przypadku gdy faktura wystawiona przez wykonawcę robót zawiera wyszczególnienie materiałów sprzedanych podatnikowi, nie ma przeciwwskazań do uwzględnienia jej we wniosku o zwrot.

Należy jednak pamiętać, że jeśli faktura nie zawiera wyszczególnienia, jakie konkretnie materiały zostały nabyte, urząd skarbowy może uznać, że nie dokumentuje ona w sposób wystarczający poniesienia wydatków i nie może stanowić podstawy do dochodzenia ich zwrotu. Taka sytuacja może mieć miejsce, gdy podatnik otrzyma fakturę za całą usługę, bez szczegółowego rozbicia na usługę remontu i poszczególne materiały zużyte do jej wykonania.

Jakie błędy są najczęściej popełniane przy odliczaniu VAT za materiały budowlane?

Najwięcej błędów zdarza się przy wypełnianiu formularza VZM-1, szczególnie w zakresie ustalenia i zastosowania limitu przysługującego zwrotu. Często zdarzają się również braki związane z niepodaniem numeru rachunku bankowego albo niezłożeniem podpisów przez oboje małżonków.

Oprócz powyższych błędów podatnicy miewają trudności z ustaleniem, jakie materiały są objęte zakresem ustawy (np. zwrot nie dotyczy materiałów, dla których przed i po 1 maja 2004 r. stawka VAT pozostała niezmieniona). Zdarza się też, że podatnicy występują o zwrot, zanim nabędą prawo do nieruchomości, np. na etapie umowy przedwstępnej.

warto wiedzieć

Od czego zacząć rozliczenie, stając się o zwrot VAT?

Radzi Wojciech Kaczmara:

Na początek trzeba zgromadzić: