Reklama

Szczególne obowiązki właściciela zabytku

Osoba, która kupiła zabytek, ma obowiązek dbać o niego, nawet gdy jest ruiną, a nie tłumaczyć się, że budynku nie da się odnowić.

Aktualizacja: 02.11.2016 06:54 Publikacja: 01.11.2016 19:22

Szczególne obowiązki właściciela zabytku

Foto: Fotorzepa, Sławomir Mielnik Sławomir Mielnik

Renata Krupa-Dąbrowska

Reklama

Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę Magdaleny P., właścicielki zabytkowego pałacu w Kartkowie koło Słupska. Nie chciała wyremontować zrujnowanego zabytku. Uważała, że jedyne, co się opłaca, to go rozebrać.

Sąd kasacyjny nie przyznał jej racji. Orzekł, że przepisy chronią nawet zabytkowe ruiny. Rolą ich właściciela jest dbanie o nie, a nie niszczenie.

Kupiła, to niech teraz odnawia

Magdalena P. kupiła pałac od Skarbu Państwa w 2013 r. W tym samym roku złożył jej wizytę przedstawiciel pomorskiego wojewódzkiego konserwatora zabytków, ponieważ pałac był wpisany do rejestru zabytków. Ustalił, że pałac jest w opłakanym stanie. Wydał więc decyzję, w której nakazał przeprowadzenie wielu prac remontowych. Magdalena P. odwołała się od decyzji konserwatora do ministra kultury i dziedzictwa narodowego.

Minister utrzymał obowiązek przeprowadzenia kapitalnego remontu. Uchylił jednak dwa punkty z zaskarżonej decyzji: o sporządzeniu inwentaryzacji detali architektonicznych elewacji i dekoracji ścian klatki schodowe, a także dotyczący terminu przeprowadzenia prac. Wyznaczył też nowy na 31 grudnia 2014 r.

Minister przyznał, że remont pałacu będzie dużym obciążeniem finansowym dla nowej właścicielki. Nie jest to jednak powód, by z niego rezygnować. Najważniejsze jest bowiem zachowanie wartości zabytkowych pałacu. Dodał, że dysponenci zabytku mogą ubiegać się o dotację na sfinansowanie prac renowacyjnych.

Reklama

W tej sytuacji Magdalenie P. pozostało tylko wnieść skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Twierdziła w niej, że pałac stracił już walory zabytku. Jego stan techniczny jest tak zły, że nie ma możliwości przeprowadzenia jakichkolwiek prac konserwatorskich ani robót budowlanych. Trzeba go rozebrać aż do piwnic. Wynika to z opinii, jaką sporządziła na jej zlecenie firma zajmująca się renowacją zabytków.

W skardze Magdalena P. podkreśliła również, że z art. 5 pkt 3 ustawy o ochronie zabytków jasno wynika, że obowiązek właściciela polegający na zabezpieczeniu i utrzymaniu zabytku w jak najlepszym stanie nie ma charakteru absolutnego. Powinien być zawsze interpretowany w ścisłym powiązaniu z możliwościami technicznymi wykonania remontu. Zaznaczyła też, że nie kupiła pałacu po to, by go rozebrać, tylko wyremontować.

Zabytek to zabytek

WSA w Warszawie nie miał jednak wątpliwości, że decyzje konserwatora zabytków i ministra były prawidłowe i skargę oddalił.

Sąd stwierdził, że wojewódzki konserwator miał prawo – na podstawie art. 49 ust. 1 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami – wydać taką decyzję. Sądu nie przekonała też specjalistyczna opinia wykonana na zlecenie Magdaleny P. Zauważył, że konserwator znał tę opinię, był jednak związany wpisem do rejestru zabytków. Nie mógł więc podjąć innej decyzji, jak tylko mającą na celu zabezpieczenie zabytku przed dalszą degradacją.

– Podnoszone przez właścicielkę pałacu argumenty, że pałac stracił walory zabytkowe, mogą być brane pod uwagę jedynie w postępowanie o skreślenie go z rejestru zabytku. W tym postępowaniu nie ma to większego znaczenia – zauważył sąd.

Sąd kasacyjny był podobnego zdania i oddalił skargę Magdaleny P. W jego opinii właściciel nie może uchylać się od obowiązku dbania o zabytek. Nie ma znaczenia, że to ruina.