Pradzieje agrotechniki

Pierwotni rolnicy już 5 000 lat temu, pod koniec epoki kamienia, stosowali nawożenie gleby.

Publikacja: 31.05.2013 10:40

Pradzieje agrotechniki

Foto: Fotorzepa, Dariusz Gorajski

Naukowcy z Uniwersytetu w Geteborgu zbadali skład kości ludzkich i zwierzęcych wydobytych na stanowisku Kerleby (osada) koło miasta Falkoping w regionie Vastra Gotaland. Zespołem anatomów, biochemików i zoologów kierowali profesorowie Tony Axelsson i Karl-Goran Sjogren.

Analiza składu kości a także szczątków roślin, głównie ziaren, umożliwiła rozpoznanie różnych składników obecnych w roślinach oraz w pożywieniu zwierząt i ludzi. Ziarna roślin, w tym ziarna zbóż, mają szansę przetrwać nawet tysiące lat jeśli uległy nadpaleniu, zwęgleniu. Właśnie taka sytuacja miała miejsce w obrębie osady Kerleby, gdzie w ziemnych jamach zasobowych zachowały się zwęglone ziarna jęczmienia i pszenicy.

Analiza ich składu wykazała, że zawierają nienaturalnie dużo izotopu azotu N15. Oznacza to, że w glebie z której wyrastało zboże znajdowało się dużo tego izotopu.

- Biorąc pod uwagę, że działo się to 5 000 lat temu, widzimy tylko jeden sposób w jaki izotop azotu N15 mógł przeniknąć do gleby: dostał się do niej wraz z obornikiem którym użyźniano pole - mówi prof. Axelsson.

Podwyższona zawartość N15 występuje także w kościach ludzi ponieważ spożywali plony z nawożonych pól. Natomiast podwyższonego poziomu izotopu w kościach świń badacze się nie spodziewali bowiem dotychczas panował pogląd, że pierwotni rolnicy wypasali świnie - znajdujące się jeszcze w stanie półdzikim - w lasach, nie karmiono wtedy tych zwierząt zbożem, na przykład śrutą czy otrębami, taka "rozrzutność" pojawiła się dopiero w XIX wieku.

- Analiza biochemiczna szczątków roślinnych dostarcza dużo niezwykle cennych i jak widać zaskakujących informacji o gospodarce w epoce kamienia, o relacjach między uprawianymi roślinami a hodowlą zwierząt. Sytuacja taka jak w Skandynawii prawdopodobnie miała miejsce także w pozostałej części Europy - podkreśla prof. Sjogren.

Nauka
Naukowcy ostrzegają przed tym, co dzieje się w oceanach. „Prawdziwy powód do niepokoju”
Materiał Promocyjny
VI Krajowe Dni Pola Bratoszewice 2025
Nauka
Rak i ryba. Czy mogą nam pomóc usunąć mikroplastik ze środowiska?
Nauka
Niezwykłe znalezisko na Hawajach. Z jądra Ziemi wyciekają złoto i inne cenne metale
Nauka
Rośliny „słyszą” owady? Zaskakujące wyniki badań
Materiał Promocyjny
Cyberprzestępczy biznes coraz bardziej profesjonalny. Jak ochronić firmę
Materiał Partnera
Czy przyszli lekarze chcą wyjechać z Polski? Oto najnowsze badania UW
Materiał Promocyjny
Pogodny dzień. Wiatr we włosach. Dookoła woda po horyzont