Tajemnica wirusa Zika

Najpierw naukowcy przekonywali, że wirusa Zika przenosić mogą tylko komary. Jeżeli nie damy się ukąsić, powinno być dobrze. Później przypomniano sobie o przypadku sprzed wielu lat, kiedy do zakażenia doszło przez stosunek seksualny. Do listy zagrożeń – obok komarów – dopisano stosunki seksualne z chorą osobą lub taką, która wróciła właśnie z terenów objętych epidemią.

Teraz naukowcy będą mieli kłopot. Człowiek zaraził się od człowieka i nie wiadomo, jak do tego doszło. Chodzi o przypadek osoby, która opiekowała się pierwszym pacjentem z Zika w USA. Starszy mężczyzna złapał wirusa podczas podróży – zapewne ukąsił go komar.

Komar w walizce

Jego opiekun (lub opiekunka, bo to nie jest jasne) został zakażony. W Utah nie ma komarów przenoszących wirusy Zika. Wykluczono również stosunek seksualny. Opiekun nie podróżował nigdzie, a w szczególności do miejsc objętych epidemią. A jednak wirus jakoś przeskoczył z jednej osoby na drugą. Jak?

– Może jakiś komar schował się w walizce – zastanawia się Tom Frieden, dyrektor Centers for Disease Control and Prevention (CDC).

Starszy pacjent zmarł w czerwcu tego roku. Przyczyna śmierci pozostaje nieustalona – ze względu na podeszły wiek i współistnienie innych chorób, CDC uznało, że nie da się tego ocenić. Lekarze odkryli jednak, że liczba wirusów w jego krwi (wiremia) była 100 tysięcy razy wyższa niż u „zwykłych" zakażonych.

Jego opiekun zajmował się nim zarówno w szpitalu, jak i w domu. W trakcie jednej z wizyt lekarze zauważyli u niego symptomy zakażenia Zika – wysypkę, gorączkę i zaczerwienienie oczu (zapalenie spojówek). Człowiek ten ostatecznie wyzdrowiał, ale niepokój pozostał.

– Ten nowy przypadek jest dla nas zaskoczeniem. Pokazuje, że musimy się jeszcze wiele nauczyć – przyznaje Erin Staples z CDC.

Jak się zaraził? Czy inni też mogą się zakazić wirusem w ten sam sposób – bez komarów i bez zbliżeń? Na wszelki wypadek władze rozpoczęły testy wszystkich osób, które stykały się z tym pacjentem. Rozpoczęto też odławianie komarów – nie po to by je zabić, ale żeby sprawdzić, czy nie mogą przenosić Zika. Sam wirus też jest poddawany testom genetycznym. Naukowcy sprawdzają, czy nie uległ mutacji, która umożliwia mu przenoszenie się na przykład drogą kropelkową.

– Z tego, co wiemy, nie ma żadnych dowodów na przenoszenie się wirusa między ludźmi w Utah – zapewnia dr Angela Dunn, epidemiolożka ze stanowego departamentu zdrowia.

Naukowcy podkreślają, że komary mogące przenosić wirusa Zika występują tylko lokalnie na Florydzie oraz w południowym Teksasie. W całych Stanach Zjednoczonych odnotowano dotąd 1300 przypadków zakażenia. W 14 chodzi o osoby zakażone podczas seksu.

Luka pokoleniowa

Jednocześnie na łamach prestiżowego magazynu „Science" naukowcy Imperial College London szacują, że epidemia Zika samoistnie wygaśnie w ciągu trzech lat. Stanie się tak, ponieważ przez ten okres zakażeniu (i późniejszemu uodpornieniu) ulegnie większość populacji zagrożonych regionów świata. Ponieważ po nabraniu odporności ludzie ci nie mogą się zakazić ponownie, epidemia na pewien czas zniknie. Wybuchnie ponownie za dziesięć lat, gdy nadejdzie nowe pokolenie.

– Hamowanie zakażeń między ludźmi jest kontrproduktywne, ponieważ odporność całej populacji osiągniemy wolniej – uważa autor tych badań prof. Neil Ferguson. – Oznacza to również, że okres wolny od epidemii się skróci.

Bezpieczna zima

W maju grupa 150 naukowców z uczelni całego świata (w tym biologów i epidemiologów z Harvarda, Yale i Oksfordu) zaapelowała do szefowej Światowej Organizacji Zdrowia Margaret Chan, by zrobiła wszystko, aby igrzyska w Rio de Janeiro przełożyć lub przenieść. Naukowcy uznali, że przeprowadzenie takiej imprezy w obliczu zagrożenia wirusem Zika jest nieetyczne.

„Rio 2016 nie jest wcale »zbyt wielkie aby upaść«. Historia pokazuje, że takie myślenie nie ma racji bytu. Igrzyska w latach 1916, 1940 i 1944 nie zostały przełożone w miejscu ani w czasie – po prostu się nie odbyły" – piszą naukowcy. „Inne wydarzenia sportowe również przenoszono z powodu zagrożenia chorobami zakaźnymi. Tak stało się w przypadku Major League Baseball z powodu zagrożenia Zika, z Pucharem Narodów Afryki z powodu Eboli. FIFA przeniosła kobiece mistrzostwa świata z Chin do USA z powodu epidemii SARS. Bazowali na wiedzy ekspertów uniwersyteckich – wielu z nich jest podpisanych pod tym listem" – apelują badacze. Określili również nadchodzące Igrzyska „niepotrzebnym ryzykiem dla 500 tys. turystów, którzy mogą się zakazić i przenieść wirusa do swoich krajów". Ich zdaniem system opieki zdrowotnej w Brazylii jest „tak słaby, że jakikolwiek wysiłek związany z działaniami przeciw epidemii Zika jest wykluczony".

Międzynarodowy Komitet Olimpijski nie widzi jednak powodów do przekładania lub przenoszenia igrzysk. Zagrożenie jest wyolbrzymiane – podkreślają przedstawiciele MKOl – bo igrzyska odbędą się podczas brazylijskiej zimy, gdy komarów prawie nie ma.

Z udziału w imprezie wycofało się już kilkunastu golfistów i tenisistów. Twierdzą, że obawiają się o zdrowie.

Zdrowie

Pozostało 86% artykułu