Reklama
Rozwiń

Przepustka z Afryki

Dlaczego nasi przodkowie zdecydowali się opuścić Czarny Ląd? Do tej pory uważano, że wygnały ich stamtąd susze. Najnowsze dowody wskazują jednak na to, że odwagi dodał im postęp technologiczny

Aktualizacja: 31.10.2008 14:10 Publikacja: 31.10.2008 00:22

Nie klimat, lecz nowoczesne jak na epokę kamienia narzędzia skłaniały ówczesnych ludzi do wędrówek

Nie klimat, lecz nowoczesne jak na epokę kamienia narzędzia skłaniały ówczesnych ludzi do wędrówek

Foto: EAST NEWS

Gatunek Homo sapiens istnieje od blisko 200 tys. lat, ale solidne dane archeologiczne o naszych przodkach pochodzą sprzed zaledwie 50 tys. lat. Co się działo wcześniej? Odpowiedź na to pytanie to słabo potwierdzone hipotezy. Naukowcy, badając wiek wykopalisk ze środkowego paleolitu, doszli do wniosku, że odległe od siebie w czasie i przestrzeni znaleziska łączy jedna cecha: innowacyjność. To właśnie ona miała uskrzydlić naszych przodków i umożliwić im podbój nowych ziem, zaludnienie Europy, Azji i pozostałych kontynentów. Wyniki badań publikuje najnowsze wydanie pisma “Science”.

[srodtytul]O krok od człowieczeństwa[/srodtytul]

Środkowy paleolit to bardzo pojemny okres, mało precyzyjnie wydzielony między 200 tys. a 50 tys. lat temu. W tym czasie Europę zamieszkiwali neandertalczycy, a zasięg Homo sapiens ograniczał się do Afryki i – wedle niektórych źródeł – zachodniej Azji. Jak wskazują dane genetyczne, dawni Azjaci zniknęli z kart historii, a my, dzisiejsi ludzie, jesteśmy potomkami ówczesnych Afrykanów.

[wyimek]O tym rozdziale historii ludzkości najwięcej mówią wykopaliska znad rzeki Klasies na południu Afryki[/wyimek]

Na najdawniejsze ślady tworzonej przez nich kultury natknięto się w Afryce Południowej, gdzie wykopano m.in. pierwsze ludzkie ozdoby sprzed 100 tys. lat. Mimo to stopień rozwoju cywilizacyjnego naszych przodków z tamtego okresu nie rzuca na kolana.

Reklama
Reklama

Jak pisze Jared Diamond w książce “Trzeci szympans”: “Pomimo przeważnie nowocześnie zbudowanego ciała Afrykanom tym brakowało ciągle czegoś, co jest potrzebne, aby przyznać im pełne człowieczeństwo”. Dzieliła ich przepaść od ludzi, którzy około 40 tys. lat temu wyrugowali neandertalczyków z Europy, stworzyli przepiękne malowidła na ścianach jaskiń na terenie dzisiejszej Francji czy Hiszpanii i posługiwali się wyrafinowanymi, wieloczęściowymi narzędziami.

[srodtytul]Tymczasem jeszcze [/srodtytul]

80 – 60 tys. lat temu przedstawiciele Homo sapiens “wciąż nie mieli ujednoliconych narzędzi kościanych, łuków, sieci, haczyków na ryby, sztuki” – pisze Diamond. Posługiwali się prostymi, kamiennymi narzędziami, słabo zróżnicowanymi pomiędzy różnymi stanowiskami archeologicznymi.

Naukowcy wciąż poszukują odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób dokonał się tzw. wielki skok w historii ludzkości, który uczynił nas gatunkiem tak wyjątkowym. Wydaje się, że odkryto właśnie pierwszy rozdział przełomu, którego dokonali nasi przodkowie.

[srodtytul]Kamienne technologie [/srodtytul]

Międzynarodowy zespół naukowców z Australii, RPA, Wielkiej Brytanii i Niemiec postanowił się ponownie przyjrzeć znaleziskom sprzed 80 – 60 tys. lat. Największe ich pokłady znaleziono w południowoafrykańskich jaskiniach leżących przy ujściu rzeki Klasies.

Reklama
Reklama

Zaklasyfikowano je do dwóch kategorii: jedna z nich obejmowała kamienne pięściaki, druga – bardziej zaawansowane narzędzia utworzone techniką rdzeniową, a więc wykonane z cienkich łusek odłupanych z większych kamieni, co umożliwiło uzyskanie więcej krawędzi tnących z tej samej ilości surowca. Na przedmiotach tych okazjonalnie pojawiały się zdobienia i symbole, a także ślady ochry świadczące o użyciu barwników.

Na przebadaniu tych właśnie znalezisk skupiła się kierująca badaniami dr Zenobia Jacobs z University of Wollongong w Australii. Dzięki precyzyjnej metodzie datowania polegającej na naświetlaniu minerałów wiązką światła laserowego naukowcom udało się ustalić, że obie kultury kamienne rozkwitły na krótko, bo na około 5 tys. lat. Co więcej, ich ślady gwałtownie się urywają. Dlaczego?

Jak pokazały badania, przedmioty należące do tych dwóch kultur odnajdywano nie tylko w RPA, ale i na terenach Namibii, Botswany i Lesoto. To oznacza, że twórcy pradawnych technologii zamieszkiwali różne strefy klimatyczne, a więc nie mogła ich dotknąć ta sama susza. Z jakich więc powodów opuścili swoje siedziby? Najbardziej wiarygodnym wytłumaczeniem jest to, że znajomość nowoczesnych technologii dała im możliwość podboju innych ziem. To jedyny wspólny mianownik, który połączył te rozproszone grupy ludzi.

[i]wyślij e-mail do autorki

[link=mailto://a.stanislawska@rp.pl]a.stanislawska@rp.pl[/link][/i]

Gatunek Homo sapiens istnieje od blisko 200 tys. lat, ale solidne dane archeologiczne o naszych przodkach pochodzą sprzed zaledwie 50 tys. lat. Co się działo wcześniej? Odpowiedź na to pytanie to słabo potwierdzone hipotezy. Naukowcy, badając wiek wykopalisk ze środkowego paleolitu, doszli do wniosku, że odległe od siebie w czasie i przestrzeni znaleziska łączy jedna cecha: innowacyjność. To właśnie ona miała uskrzydlić naszych przodków i umożliwić im podbój nowych ziem, zaludnienie Europy, Azji i pozostałych kontynentów. Wyniki badań publikuje najnowsze wydanie pisma “Science”.

Pozostało jeszcze 86% artykułu
Reklama
Nauka
Zaskakujący zwrot ewolucji. Ten gatunek odnowił cechy sprzed milionów lat
Nauka
Przełomowe odkrycie naukowców. Zmienia nasz obraz neandertalczyków
Nauka
Magma rozrywa kontynent afrykański? Przełomowe badania naukowców
Nauka
Alkohol, nikotyna, narkotyki wyzwaniem dla zdrowia publicznego. Między wolnością a reglamentacją
Nauka
Naukowcy testują nowy sposób walki z superbakteriami. Skład tabletek może zaskoczyć
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama