Wyzwania dla europejskich systemów ochrony zdrowia

BFF Banking Group, podmiot specjalizujący się w rozwiązaniach finansowych dla służby zdrowia i administracji publicznej, przedstawi IV edycję raportu „Zdrowie publiczne w Europie: jednolity system opieki dla całej populacji po doświadczeniach pandemii Covid-19”.

Główny wniosek płynący z publikacji to konieczność międzynarodowej współpracy na rzecz poprawy efektywności ochrony zdrowia i równego dostępu do niej. W świetle ostatnich wydarzeń geopolitycznych i gospodarczych, wydaje się, że jest on bardziej aktualny niż kiedykolwiek wcześniej.

Raport został zlecony Fundacji Farmafactoring – prywatnej organizacji non profit, założonej przez BFF w 2004 r., której głównym celem jest promowanie i rozwijanie działalności badawczej w dziedzinie Administracji Publicznej oraz sektora ochrony zdrowia.

Celem publikacji jest kompleksowa analiza systemów opieki zdrowotnej w: Chorwacji, Czechach, we Francji, w Grecji, we Włoszech, w Polsce, Portugalii, Słowacji i Hiszpanii, tj. we wszystkich krajach, w których działa grupa. Dzięki danym uzyskanym z oficjalnych źródeł oraz ankiecie przeprowadzonej wśród ekspertów z ww. państw, raport oferuje wielopoziomowy przegląd funkcjonowania poszczególnych systemów oraz wskazówki na temat tego, jak poprawić ich efektywność.

Wnioski po pandemii

Prawie trzy lata po rozpoczęciu pandemii, wirus nadal zagraża światu. Do końca października 2022 r. na Covid w Europie zmarło około 2 mln osób, z czego niemal 90 proc. to osoby starsze, tj. powyżej 65. roku życia. A 40 proc. z tego to osoby korzystające z opieki długoterminowej. Pacjenci ci nadal pozostają szczególnie narażeni na ryzyka, które niesie ze sobą koronawirus.

Powyższe liczby świadczą niestety o tym, że nasze systemy opieki zdrowotnej nie były (i nadal nie są) przygotowane do radzenia sobie z jednoczesnym obciążeniem chorobami zakaźnymi i niezakaźnymi. Musiały one w bardzo krótkim czasie przeorganizować się: zapewnić więcej łóżek szpitalnych i sprzętu, zatrudnić nowych pracowników czy zaoferować dodatkowe wynagrodzenie, aby zrekompensować duże obciążenie oraz ryzyko pracy podczas pandemii. Pomimo zwiększenia środków na ochronę zdrowia, budżety nie są z gumy, więc podjęcie niezbędnych kroków do walki z wirusem, wiązało się także z koniecznością przeglądu innych projektów i wstrzymaniem lub nawet zatrzymaniem inwestycji „niekrytycznych”.

Musimy jednak pamiętać, że oprócz koronawirusa, Europa mierzy się także na co dzień z wyzwaniami m.in. starzejącego się społeczeństwa, nierówności w dostępie do poszczególnych świadczeń medycznych oraz rosnącej liczby osób cierpiących na schorzenia psychiczne. Biorąc pod uwagę wspólne zagrożenia, wydaje się że współpraca na poziomie unijnym zmierzająca do wypracowania jednolitej strategii dla całej wspólnoty jest konieczna.

Współpraca kluczem

W pierwszej kolejności należy podjąć wysiłki mające na celu poprawę systemów gromadzenia, monitorowania i agregowania danych, które pozwolą zarządzać pojawiającymi się potrzebami i lukami zdrowotnymi. Dodatkowo, państwa członkowskie powinny działać na rzecz odbudowania zaufania do badań naukowych i polityki zdrowia publicznego poprzez odpowiednią relację komunikacyjną. Swobodny dostęp do informacji i otwarta debata są niezbędne po to, aby rozwiać obawy społeczne.

Współpraca na rzecz poprawy sytuacji w ochronie zdrowia jest jeszcze ważniejsza, jeśli pod uwagę weźmiemy załamanie gospodarcze i presję inflacyjną, które z pewnością wpłyną negatywnie na kwestie finansowania ze środków publicznych. Międzynarodowa konkurencja dodatkowo pogłębia nierówności i zwiększa zagrożenia dla poszczególnych państw, powinniśmy zatem stawiać na systemy ochrony zdrowia, które nie tylko na poziomie lokalnym, ale również centralnym zwalczać będą nierówności. Takich, które są otwarte dla wszystkich.

Tutaj, nie sposób nie odnieść się także do trwającej w Ukrainie wojny. Polska, która przyjmuje więcej uchodźców niż jakikolwiek inny kraj w Europie, zapewnia im bezpłatny dostęp do ochrony zdrowia. Oznacza to, że obciążenie naszego, i tak już niedofinansowanego systemu, jest znacząco większe. Jeśli taki stan rzeczy się utrzyma, to w najbliższych latach konieczne będzie podjęcie działań systemowych przez całą wspólnotę, zwłaszcza w zakresie finansowania i relokacji pacjentów.

Od teorii do praktyki

Wydarzenia z ostatnich trzech lat nieuchronnie przypominają nam, że żyjemy w świecie pełnym powiązań. Jako społeczeństwo żyjące w globalnej wiosce, wszyscy doskonale wiemy, że potrzebujemy podejścia typu „jedno zdrowie”, opartego na wielostronnym przywództwie, współpracy oraz dzieleniu się nauką i technologią. Niestety, pod względem operacyjnym, jesteśmy wciąż w powijakach. A właśnie teraz, bardziej niż kiedykolwiek powinniśmy przyznać, że zdrowie jest naszym wspólnym dobrem publicznym. Jeśli zabraknie nam holistycznego podejścia, zapłacimy wysoką cenę, zarówno w wymiarze gospodarczym i społecznym.