Jakie przysługują przywileje socjalne

Nauczyciele to grupa zawodowa, która cieszy się najliczniejszymi uprawnieniami tego rodzaju. Większość tych świadczeń ma charakter obowiązkowy, chociaż nie wchodzą w skład wynagrodzenia

Publikacja: 08.01.2010 05:25

Jakie przysługują przywileje socjalne

Foto: Fotorzepa, Kuba Kamiński Kub Kuba Kamiński

Zacznijmy od lokalu mieszkalnego. Przysługuje on nauczycielowi zatrudnionemu przynajmniej w połowie obowiązkowego wymiaru zajęć na terenie wiejskim albo w mieście do pięciu tysięcy mieszkańców w gminie, gdzie znajduje się szkoła (art. 54 ust. 1 w zw. z art. 91b [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=394FD6E3442443A5B2CF8971D37B7B28?id=182007]Karty nauczyciela[/link]). Musi go zapewnić dyrektor albo organ prowadzący palcówkę.

Nauczyciel zachowuje prawo do mieszkania po przejściu na emeryturę, rentę czy świadczenie kompensacyjne, a jeśli wcześniej umrze, to jego małżonek i dzieci pozostające na jego utrzymaniu i prowadzące z nim wspólne gospodarstwo domowe. Dotyczy to zarówno nauczycieli pracujących w szkołach podlegających pod administrację rządową, jak i samorządową.

[srodtytul]Dodatek mieszkaniowy[/srodtytul]

Należy się nauczycielowi zatrudnionemu przynajmniej w połowie obligatoryjnego pensum na terenie wiejskim lub w mieście liczącym do pięciu tysięcy mieszkańców, jeśli ma on kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela i to niezależnie od uprawnienia do lokalu mieszkalnego (art. 54 ust. 3 w zw. z art. 91b KN).

W razie zbiegu z prawem do dodatku mieszkaniowego, określonego w przepisach o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych, nauczyciel dostaje obydwa świadczenia. Na tych zasadach dodatki mieszkaniowe uzyskują nauczyciele zaangażowani zarówno w placówkach rządowych, jak i samorządowych. Reszta zasad jego nabywania jest już różna.

[link=http://www.rp.pl/galeria/412946,2,416206.html]Zobacz przykład regulaminu dodatków mieszkaniowych [/link]

[link=http://www.rp.pl/galeria/412946,3,416206.html]Zobacz przykład wniosku o przyznanie dodatku mieszkaniowego[/link]

[srodtytul]W ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ[/srodtytul]

Zgodnie z rozporządzeniem z 16 maja 2001 r. dotyczącym szkół rządowych dodatek mieszkaniowy został zarezerwowany dla osoby mającej kwalifikacje do stanowiska nauczyciela zatrudnionej co najmniej w połowie obowiązującego wymiaru zajęć w szkole na terenie wiejskim lub w mieście do pięciu tysięcy mieszkańców.

[srodtytul]W jakiej wysokości[/srodtytul]

Jego wysokość jest uwarunkowana liczebnością rodziny nauczyciela i wynosi:

- dla jednej osoby 49 zł miesięcznie,

- dla dwóch osób 65 zł miesięcznie,

- dla trzech osób 82 zł miesięcznie,

- dla czterech i więcej osób 98 zł miesięcznie.

[srodtytul]Kto jest członkiem rodziny[/srodtytul]

Wliczamy tu osoby mieszkające z nauczycielem, tj.

- małżonka nauczyciela lub niebędącego nauczycielem i niemającego własnego źródła dochodów,

- rodziców pozostających na jego wyłącznym utrzymaniu,

- pozostające na jego utrzymaniu lub jego i małżonka dzieci:

– do ukończenia 18 lat lub szkoły ponadpodstawowej czy ponadgimnazjalnej, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 lat,

– niepracujące będące studentami do ukończenia studiów wyższych, ale nie dłużej niż do ukończenia 26 lat,

– niepełnosprawne niemające własnego źródła dochodów.

O zmianie w liczbie wymienionych członków rodziny nauczyciel ma obowiązek – pod groźbą zwrotu dodatku – powiadomić dyrektora odpowiednio szkoły, zakładu poprawczego bądź schroniska dla nieletnich.

Na dyrektorze takich jednostek, pobierającym dodatek mieszkaniowy, spoczywa analogiczny obowiązek poinformowania odpowiednio organu prowadzącego (właściwego ministra) albo prezesa sądu okręgowego.

[srodtytul]Ile wypłat i kiedy[/srodtytul]

Nauczycielowi i jego małżonkowi zamieszkującemu z nim stale, będącemu także nauczycielem, przysługuje jeden dodatek; wspólnie wskazują pracodawcę do jego uiszczania.

Dodatek przysługuje niezależnie od tytułu prawnego do zajmowanego lokalu mieszkalnego.

Z kolei nauczyciel zatrudniony w kilku szkołach też dostaje jeden dodatek, wypłacany przez wybranego przez niego pracodawcę. Dodatek jest wypłacany co miesiąc, od pierwszego dnia miesiąca po miesiącu złożenia wniosku, w okresie wykonywania pracy, a także w okresach:

- niewykonywania pracy, za które przysługuje wynagrodzenie,

- pobierania zasiłku z ubezpieczenia społecznego,

- zasadniczej służby wojskowej, przeszkolenia wojskowego, okresowej służby wojskowej,

- urlopu wychowawczego.

[srodtytul]W SAMORZĄDACH[/srodtytul]

Organy prowadzące placówki samorządowe same uchwalają w regulaminie wysokość oraz szczegółowe zasady przyznawania i wypłacania dodatku mieszkaniowego, warunkując jego wysokość stanem rodzinnym nauczyciela i miejscowością zatrudnienia.

Popełniają przy tej okazji najwięcej błędów. Dzieje się tak, bo wzorują się na rozporządzeniu z 16 maja 2001 r., które jest powszechnie krytykowane jako wykraczające poza ramy delegacji.

[ramka][b]Przykład [/b]

Pani Jadwiga, nauczycielka, podjęła pracę w szkole na wsi. Razem z nią przenieśli się do tej miejscowości jej mąż, też nauczyciel, i siedmioletni syn. Obydwoje nauczyciele zwrócili się do dyrektora szkoły o wypłatę dwóch dodatków mieszkaniowych.

Dostali tylko jeden, bo tak przewiduje obowiązujący w gminie regulamin dodatków mieszkaniowych dla nauczycieli. Takie postanowienie regulaminu jest nieprawidłowe. KN gwarantuje dodatek mieszkaniowy każdemu nauczycielowi z kwalifikacjami do zajmowania tego stanowiska, który zaczął pracę na wsi lub w mieście do pięciu tysięcy mieszkańców.

Nie daje podstaw do odbierania komukolwiek prawa do dodatku, nawet jeśli okazuje się, że rodzina ma otrzymać dwa dodatki. Pozbawienie kogoś prawa do jakiegoś świadczenia ze stosunku pracy musi ściśle wynikać z ustawy.[/ramka]

Inne błędne postanowienia regulaminów dodatków mieszkaniowych nauczycieli ze szkół samorządowych:

- Dodatek przysługuje w ramach środków gminy – nieprawidłowe, gdyż dodatek ten jest obligatoryjnym świadczeniem ze stosunku pracy (np. [b]wyrok NSA w Lublinie z 11 grudnia 2001 r., II SA/Lu 923/01).[/b]

- Dodatek nie podlega składkom na ubezpieczenia społeczne – [b]SN uchwalił 26 kwietnia 2006 r. (III UZP 1/06),[/b] że jednak wchodzi do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

[srodtytul]Dodatek wiejski i działka ziemi[/srodtytul]

Nauczycielowi z kwalifikacjami do zajmowania tego stanowiska, który jest zatrudniony co najmniej w połowie obowiązującego wymiaru zajęć na terenie wsi lub w mieście do pięciu tysięcy mieszkańców, przysługuje jeszcze inny dodatek, wiejski (art. 54 ust. 4 KN w zw. z art. 91b KN).

Wynosi 10 proc. pensji zasadniczej, a organ prowadzący szkołę ma prawo go podwyższyć nauczycielowi pracującemu na terenie wiejskim z deficytem kadr.

Przysługuje, nawet jeśli nauczyciel dostał w przydziale lokal od szkoły i jednocześnie pobiera nauczycielski dodatek mieszkaniowy czy dodatek mieszkaniowy na podstawie [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=161978]ustawy o dodatku mieszkaniowym[/link].

Dodatek ten należy się z mocy KN, brakuje delegacji do jego ustalania w regulaminie.

Organowi prowadzącemu nie wolno uzależnić wypłaty tego dodatku od własnych możliwości finansowych. Jest on bowiem obligatoryjnym świadczeniem ze stosunku pracy [b](wyrok NSA w Lublinie z 11 grudnia 2002 r., II SA/Lu 923/01). [/b]

Opisane reguły obejmują wszystkich nauczycieli zatrudnionych w placówkach podlegających pod administrację rządową i samorządową.

Nauczyciel zatrudniony co najmniej na pół etatu na wsi ma prawo do osobistego użytkowania swojego i rodziny gruntu nie większego od 0,25 ha (art. 56 KN w zw. z art. 91b KN).

Nie ma przy tym znaczenia miejsce zamieszkania, decyduje fakt podjęcia pracy w szkole na wsi. Realizację tego uprawnienia zapewnia dyrektor palcówki, a gdy ziemia przynależna do szkoły nie wystarcza, to organ prowadzący.

Prawo do użytkowania działki nauczyciel zachowuje również po przejściu na emeryturę, rentę albo na nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.

[srodtytul]Zasiłek na zagospodarowanie[/srodtytul]

Ma do niego prawo jednorazowo osoba z co najmniej połową pensum, która uzyskała stopień nauczyciela kontraktowego w ciągu dwóch lat od podjęcia pierwszej pracy zawodowej w szkole. Chodzi o pierwszą pracę w szkole w charakterze nauczyciela.

Wynika tak z [b]uchwały SN z 20 grudnia 1983 r. (PZP 41/83). [/b]

Do tej pierwszej pracy zawodowej w szkole nie wliczamy jednak zatrudnienia w trakcie studiów bądź nauki w zakładzie kształcenia nauczycieli. Warunkiem jest, by zainteresowany miał kwalifikacje do stanowiska nauczyciela i złożył w tej sprawie wniosek.

Wniosek składa w szkole będącej jego podstawowym miejscem pracy w ciągu roku, poczynając od dnia uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego. Gdy nie zdąży w tym terminie, przywilej przepada.

Zasiłek na zagospodarowanie wynosi dwumiesięczne wynagrodzenie zasadnicze, jakie nauczyciel otrzymuje [b](uchwała SN z 21 września 1995 r., I PZP 24/95)[/b].

Nauczyciel musi go jednak zwrócić, jeżeli nie przepracuje w szkole trzech lat od uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego. W tym czasie nie musi pracować w tej samej szkole, może zmieniać placówki.

W szczególnie uzasadnionych sytuacjach organ prowadzący może go zwolnić z obowiązku oddania zasiłku.

[b]Zobacz [link=http://www.rp.pl/galeria/412946,2,416206.html]przykład regulaminu dodatków mieszkaniowych nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez gminę [/link][/b]

[b]Zobacz [link=http://www.rp.pl/galeria/412946,3,416206.html]przykład wniosku o przyznanie dodatku mieszkaniowego[/link][/b]

Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów