Fiskus sprawdza mnie pod kątem nieujawnionych źródeł dochodów. Miałem dochody, o których nie wiedziała żona i które wydałem za jej plecami. Nie chciałbym, aby się to wydało. Jak mogę zapobiec przesłuchaniu żony? Czy w ogóle urząd może wezwać osoby najbliższe na świadka? – pyta czytelnik.
W postępowaniach dotyczących nieujawnionych źródeł ciężar dowodzenia został przeniesiony z organów podatkowych na podatnika, który z własnej inicjatywy powinien wykazać, że jego wydatki mają pokrycie w określonych źródłach przychodów lub posiadanych zasobach majątkowych.
Nie oznacza to jednak, że w takich sprawach organy podatkowe nie mogą przejawiać inicjatywy dowodowej, bo np. mogą własnymi dowodami weryfikować prawidłowość informacji i dowodów przedkładanych przez podatnika. W ordynacji podatkowej dowód został zdefiniowany bardzo szeroko – jako wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Przeważnie dowodami są dokumenty, ale mogą również posłużyć w tym charakterze zeznania świadków, opinie biegłych, oględziny, a nawet przesłuchanie strony. Istotny jest cel: dokładne wyjaśnienie sprawy.
Świadkiem w sprawie podatkowej może być każdy (wezwany z urzędu przez organ lub na wniosek podatnika), za wyjątkiem osób wyraźnie wskazanych w ordynacji, tj. niezdolnych do postrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń oraz – w niektórych sytuacjach – np. osób duchownych oraz zobowiązanych do zachowania tajemnicy państwowej lub służbowej. Dla czytelnika ważnym dowodem może okazać się oświadczenie z art. 180 § 2 ordynacji złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania.
W katalogu osób wyłączonych z kręgu świadków w sprawie podatkowej ustawodawca nie uwzględnił członków rodziny podatnika, i to tej najbliższej. Oznacza to, że np. małżonek, dzieci, rodzice i rodzeństwo mogą zostać wezwani przez organ do złożenia zeznań, jeśli taki dowód mógłby przyczynić się do wyjaśnienia sprawy. Osoby te mają jednak prawo odmówić składania zeznań, ale to one same muszą wyrazić taką wolę. Ani organ podatkowy, ani strona postępowania (podatnik) nie może w tym zakresie zastąpić świadka. Każdy zaś wezwany w tym charakterze może odmówić odpowiedzi na pytania, jeśli odpowiedź mogłaby narazić jego lub jego bliskich na odpowiedzialność karną, karną skarbową lub spowodować naruszenie tajemnicy zawodowej.
