[srodtytul]Jeden wniosek[/srodtytul]
Ten, kto ma okresy ubezpieczenia w różnych państwach, nie musi składać wniosków emerytalnych w każdym z nich. Wystarczy złożyć go w instytucji ubezpieczeniowej jednego z nich. Uruchamia on automatycznie równoczesne rozpatrywanie uprawnień we wszystkich zainteresowanych państwach.
Ten, kto mieszka w Polsce, składa go albo za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS miejsca zamieszkania albo w jednostce ZUS „obsługującej” dane państwo, która jego dotyczy (wymieniamy je w ramce, dane kontaktowe można znaleźć na stronie internetowej ZUS).
Jednostka ta rozpatrzy uprawnienia do polskiej emerytury i przekaże wniosek o świadczenie zagraniczne do właściwej zagranicznej instytucji.
[srodtytul]Transferowanie świadczeń[/srodtytul]
Świadczenia między państwami unijnymi bądź umownymi są transferowane. Emeryt, który wyjechał za granicę, może wystąpić do instytucji ubezpieczeniowej o przesyłanie emerytury do państwa, w którym mieszka.
[srodtytul]Dwie emerytury[/srodtytul]
Ten, kto pracował np. w dwóch państwach, może nabyć uprawnienia emerytalno-rentowe w każdym z nich, jeżeli spełni warunki wymagane ustawodawstwem wewnętrznym. Będzie mógł jednocześnie pobierać emerytury z dwóch państw.
Polska emerytura nie zostanie z tego powodu zmniejszona ani zawieszona. Przepisy polskie nie przewidują bowiem zawieszenia lub zmniejszenia polskich świadczeń emerytalno-rentowych ze względu na pobieranie zagranicznego świadczenia. [b]Uwaga![/b] Zasada ta nie zawsze działa w drugą stronę.
Inaczej jest jednak w wypadku osiągania przychodu z tytułu zatrudnienia lub działalności na własny rachunek – wykonywanej w Polsce, ale też za granicą. Emeryt ma obowiązek informować ZUS o zarobkach i innych przychodach osiąganych z tytułu działalności wykonywanej za granicą.
W takim wypadku trzeba się liczyć z zawieszeniem lub zmniejszeniem polskiej emerytury. Przypomnijmy, że nie dotyczy to tylko emerytów, którzy ukończyli 60 lat (kobieta) i 65 lat (mężczyzna).
[srodtytul]Stare okresy polsko-niemieckie[/srodtytul]
W relacjach polsko-niemieckich obok przepisów wspólnotowych dodatkowo stosuje się polsko-niemiecką umowę o zaopatrzeniu emerytalnym i wypadkowym z 1975 r.
Wynika z niej, że emeryturę przyznaje i wypłaca tylko jedna instytucja ubezpieczeniowa – tego państwa, w którym zainteresowany mieszka.
Uwzględnia ona sumę okresów ubezpieczenia przebytych w Polsce i w Niemczech. Z tym że umowa ta dotyczy:
– osób, które zmieniły miejsce zamieszkania, przesiedlając się na terytorium drugiego państwa do dnia 31 grudnia 1990 r. lub
– osób, które posiadają okresy ubezpieczenia (zatrudnienia) przebyte w Polsce lub w Niemczech sprzed 1 stycznia 1991 r. i które nie przesiedliły się z Polski do Niemiec albo z Niemiec do Polski po tej dacie.
Jeśli ten, kto otrzymuje z Polski jako państwa zamieszkania emeryturę ustaloną za okresy ubezpieczenia (zatrudnienia) w Polsce i w Niemczech, przesiedli się z Polski do Niemiec lub do jakiegokolwiek innego państwa, musi się liczyć z tym, że wysokość polskiej emerytury zostanie ponownie ustalona – w oparciu o wewnętrzne ustawodawstwo z ewentualnym uwzględnieniem zasady sumowania okresów ubezpieczenia i ustalania świadczeń w wysokości proporcjonalnej, wynikającej z przepisów wspólnotowych dotyczących koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
[srodtytul]Doliczane do stażu[/srodtytul]
Niektórzy mają także okresy pracy – sprzed 15 listopada 1991 r. – za granicą (w tym w krajach, z którymi Polska nie ma umów), ale takiej, która była wykonywana za zgodą odpowiednich władz (art. 6 ust. 2 pkt 1 lit. b), c), d) [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0B2D2FA037D3046999DE8CD7AA9204E4?id=172511]ustawy o emeryturach i rentach z FUS[/link]). Takie okresy wlicza się do ogólnego stażu jako składkowe – podobnie, gdyby chodziło o pracę w Polsce.
Chodzi o zatrudnienie obywateli polskich za granicą:
– w polskich przedstawicielstwach dyplomatycznych i urzędach konsularnych, w stałych przedstawicielstwach przy Organizacji Narodów Zjednoczonych i w innych misjach lub misjach specjalnych, a także w innych polskich placówkach, instytucjach lub przedsiębiorstwach, do których zostali delegowani lub skierowani; dotyczy to również członków rodziny delegowanego lub skierowanego tam pracownika, którzy podjęli zatrudnienie w tych placówkach w czasie pobytu za granicą,
– w organizacjach międzynarodowych, zagranicznych instytucjach i w zakładach, do których zostali skierowani w ramach współpracy międzynarodowej lub w których byli zatrudnieni za zgodą właściwych władz polskich,
– u innych pracodawców zagranicznych, jeżeli w okresie pracy za granicą były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne w Polsce.
Okresy ubezpieczenia obywateli polskich za granicą – w organizacjach międzynarodowych, zagranicznych instytucjach i w zakładach, do których zostali skierowani w ramach współpracy międzynarodowej lub w których byli zatrudnieni za zgodą właściwych władz polskich (art. 6 ust. 2 pkt 1 lit. c ustawy emerytalnej) są uwzględniane jako polskie okresy składkowe pod warunkiem stałego zamieszkania zainteresowanego na obecnym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.
Z tym że postanowienia umów międzynarodowych o zabezpieczeniu społecznym (w tym przepisy unijne), z których wynika zasada zachowania praw nabytych, zakazują zmniejszania, zawieszania lub utraty świadczeń z tego tylko powodu, że uprawniony zamieszkuje na terytorium innego państwa unijnego lub drugiego państwa umownego (to tzw. zasada zrównania terytoriów).
[ramka][b]Przykład[/b]
Pan Jan urodzony w 1944 r. ma 28 lat okresów składkowych i nieskładkowych przebytych w Polsce. Był też zatrudniony u pracodawcy zagranicznego w Algierii w latach 1982–1985 na podstawie skierowania w ramach współpracy międzynarodowej. Jednostka kierująca wystawiła zaświadczenie, że ten okres pracy uważany jest za składkowy zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 1lit. c ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS.
Zgodnie z art. 9 ust. 1 tej ustawy taki okresy zatrudnienia obywatela polskiego za granicą uwzględnia się pod warunkiem stałego zamieszkania zainteresowanego na obecnym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.
Jeśli z tytułu tej pracy zainteresowany nie pobiera żadnego świadczenia emerytalno-rentowego z instytucji zagranicznej innego niż renta z ubezpieczenia dodatkowego, to okres ten zostanie potraktowany jako polski okres składkowy i doliczony do ogólnego stażu emerytalnego w Polsce, nawet jeżeli pan Jan przeniesie swoje miejsce zamieszkania z Polski do któregokolwiek innego państwa unijnego lub do państwa, z którym
Polska zawarła bilateralną umowę o zabezpieczeniu społecznym. W sumie więc pan Jan udowodni 32 lata okresów składkowych i nieskładkowych w Polsce[/ramka]
[ramka].[b]Jakie przepisy to regulują:[/b]
– Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oraz Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 987/2009 z 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego – dotyczą UE, obowiązują od 1 maja 2010 r.
– Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1408/71 z 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie i Rozporządzenie Rady (EWG) nr 574/72 z 21 marca 1972 r. w sprawie wykonywania rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie – przestały obowiązywać w UE, ale jeszcze stosuje się je do państw EOG i Szwajcarii.
– Umowa z 16 stycznia 1958 r. pomiędzy rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a rządem Federacyjnej Ludowej Republiki Jugosławii o ubezpieczeniu społecznym – obecnie ma zastosowanie w stosunkach z Chorwacją, Serbią, Czarnogórą, Bośnią i Hercegowiną.
– Umowa między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Macedonii o zabezpieczeniu społecznym z 6 kwietnia 2006 r. – obowiązuje od 1 lipca 2007 r.
– Umowa między Rzeczpospolitą Polską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki o zabezpieczeniu społecznym z 2 kwietnia 2008 r. – obowiązuje od 1 marca 2009 r.
– Umowa o zabezpieczeniu społecznym między Rzeczpospolitą Polską a Kanadą z 2 kwietnia 2008 r. – obowiązuje od 1 października 2009 r.
– Umowa o zabezpieczeniu społecznym między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Korei (Korea Południowa) z 25 lutego 2009 r. – obowiązuje od 1 marca 2010 r.[/ramka]
[ramka][b]Gdzie szukać informacji[/b]
[b]I Oddział ZUS w Łodzi[/b], Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych
Cypr, Grecja, Hiszpania, Malta, Portugalia, Włochy, Kanada, Korea Południowa
[b]Oddział ZUS w Nowym Sączu[/b], Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych I
Czechy, Słowacja
[b]Oddział ZUS w Nowym Sączu[/b], Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych II
Austria, Liechtenstein, Słowenia, Węgry, Szwajcaria
[b]Oddział ZUS w Opolu[/b], Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych
Niemcy
[b]Oddział ZUS w Szczecinie[/b], Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych
Dania, Estonia, Finlandia, Islandia, Litwa, Łotwa, Norwegia, Szwecja
[b]I Oddział ZUS w Warszawie[/b], Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych
Belgia, Bułgaria, Francja, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Rumunia, Wielka Brytania, Macedonia, USA, Chorwacja, Serbia, Czarnogóra, Bośnia i Hercegowina[/ramka]
[ramka] [b][link=http://www.rp.pl/temat/418484.html]Zobacz cały poradnik[/link][/b][/ramka]
