Wystawa „Nowa ekspresja” w Toruniu

Panoramiczny przegląd sztuki kilkudziesięciu polskich artystów tworzących w latach 80. XX wieku, zwanych także nowymi dzikimi, jest ich największą zbiorową prezentacją.

Publikacja: 18.02.2024 09:15

Plakat wystawy

Plakat wystawy

Foto: Materiały prasowe

W Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu na powierzchni 3000 m kw. można oglądać nie tylko figuralne drapieżne malarstwo o żywiołowej kolorystyce, z którym przede wszystkim Nowa ekspresja się kojarzy, ale także rzeźby, instalacje, rysunki, filmy, fotografie. W sumie około 400 prac ponad 30 artystów.

Nowa ekspresja rozwijała się równolegle na świecie ( gdzie bywa określana m.in. jako Neue Wilde, Figuration libre, New Image Painting) i w Polsce. U nas początki tego artystycznego ruchu przypadają na czas narodzin Solidarności, potem stanu wojennego, a jego szczyt na lata 1986–87.

Polscy „nowi dzicy” nie mogli jednak wówczas funkcjonować w obiegu międzynarodowym z powodu ograniczeń stanu wojennego, jak i bojkotu oficjalnych galerii przez artystów. Działali więc w nurcie sztuki niezależnej

Grzegorz Klaman "Patrzący" / The Looker; 1986; drewno, polichromia, stal Kolekcja Centrum Rzeźby Pol

Grzegorz Klaman "Patrzący" / The Looker; 1986; drewno, polichromia, stal Kolekcja Centrum Rzeźby Polskiej, Orońsko / Collection of the Polish Sculpture Center, Orońsko

Materiały prasowe

Dopiero od drugiej połowie lat 80. młodzi twórcy zaczęli pokazywać swe prace publicznie. Pierwsza szeroka manifestacji Nowej ekspresji w sztuce polskiej odbyła się w Państwowej Galerii BWA w Sopocie w 1986. Rok później w Warszawie otwarto głośną wystawę „Co słychać?” w przestrzeni dawnych Zakładów Norblina. A na przełomie 1987/88 w warszawskim Muzeum Narodowym miała miejsce ekspozycja „Realizm radykalny. Abstrakcja konkretna”, będąca rodzajem podsumowania. Otwierał ją obraz „Zatopienie tratwy pełnej komunistów” Zbigniewa Macieja Dowgiałły, który teraz możemy oglądać na początku ekspozycji toruńskiej.

Indywidualności nowych dzikich

Bardzo długo Nowa ekspresja postrzegana była poprzez działania grup artystycznych. Zwłaszcza warszawskiej Gruppy (1982-1992, którą tworzyli Ryszard Grzyb, Paweł Kowalewski, Jarosław Modzelewski, Włodzimierz Pawlak, Marek Sobczyk i Ryszard Woźniak). I wrocławską grupą LUXUS., której liderem był Paweł Jarodzki.

Wystawa w CSW w Toruniu mocniej akcentuje indywidualności, wyrastające z tych grupowych działań, pokazując także wybrane prace m.in. Krzysztofa M. Bednarskiego, Waldemara Fydrycha Majora, Marka Kijewskiego i Kocura, Grzegorza Klamana, Marka Sobczyka, Krzysztofa Skarbka. I dopełniając panoramiczne spojrzenie na nurt Nowej ekspresji dwiema wystawami indywidualnymi: Ryszarda Grzyba i Zdzisława Nitki.

Ryszard Grzyb "Zasłuchałem się w ten niedzielny poranek" / I Became Engrossed This Sunday Morning 20

Ryszard Grzyb "Zasłuchałem się w ten niedzielny poranek" / I Became Engrossed This Sunday Morning 2023 akryl na płótnie, 150 × 200 cm Własność artysty / Property of the artist Materiały prasowe

Ryszard Grzyb

Przypomina też prace kilku prekursorów Nowej ekspresji: Eugeniusza Markowskiego, Edwarda Dwurnika i Wiesława Obrzydowskiego.

A klimat czasów lat 80. odtwarza przez filmy Józefa Robakowskiego, rejestrujące m.in. prywatne spotkania grup artystycznych i manifestacje Pomarańczowej Alternatywy na ulicach.

Wystawie towarzyszą prace nad „Wielką księgą Nowej ekspresji” – monografią tego bardzo ważnego, choć już historycznego zjawiska w polskiej sztuce.

Pokaz „Nowa ekspresja” w CSW w Toruniu jest czynny do 5 maja

W Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu na powierzchni 3000 m kw. można oglądać nie tylko figuralne drapieżne malarstwo o żywiołowej kolorystyce, z którym przede wszystkim Nowa ekspresja się kojarzy, ale także rzeźby, instalacje, rysunki, filmy, fotografie. W sumie około 400 prac ponad 30 artystów.

Nowa ekspresja rozwijała się równolegle na świecie ( gdzie bywa określana m.in. jako Neue Wilde, Figuration libre, New Image Painting) i w Polsce. U nas początki tego artystycznego ruchu przypadają na czas narodzin Solidarności, potem stanu wojennego, a jego szczyt na lata 1986–87.

Pozostało 80% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Malarstwo
Jego krzyż szokował. Caspar David Friedrich, drugi niemiecki malarz po Dürerze
Malarstwo
Wielka retrospektywa Roya Lichtensteina. Dzieła z Myszką Miki i Kaczorem Donaldem
Malarstwo
„Polski” Vincent van Gogh i plany przebadania następnych dzieł z kolekcji Porczyńskich
Malarstwo
Jan Matejko, jakiego nie znamy, na Zamku Królewskim w Warszawie
Malarstwo
Wilhelm Sasnal w Amsterdamie i szalony świat Roberta Walsera