Bez fałszywej skromności

Powściągliwie i z umiarem, bez zbędnego blichtru i taniego efekciarstwa – gala wręczenia Literackiej Nagrody m.st. Warszawy, podobnie jak w ubiegłych latach, była skupiona przede wszystkim na laureatach. Oczywiście nie mogło zabraknąć przemówienia prezydent Hanny Gronkiewicz-Waltz przekonującej, że Warszawa to miejsce przyjazne książce. Ale szczęśliwie szczególnych dłużyzn i patosu właściwego takim imprezom nie odnotowaliśmy.

[srodtytul]Prawda społeczna [/srodtytul]

Nagrodę dla Warszawskiego Twórcy, czyli nagrodę za całokształt twórczości, odebrał Marek Nowakowski. To dobry dla niego rok. Najpierw feta z okazji 75. urodzin, uczczonych również wyborem felietonów „Moja Warszawa. Powidoki” – pięknie wydanych i świetnie przyjętych. Teraz nagroda – ciesząca i kieszeń (100 tys. zł), i dumę (wcześniej odebrali ją m.in. Tadeusz Konwicki i Józef Hen). Dobry humor pisarza nie był więc dla nikogo zaskoczeniem.

– Należało mi się. Mówię to bez fałszywej skromności, z otwartą przyłbicą – cieszył się. – I z powodów, o których tu mówiono, i dlatego, że towarzystwo wcześniejszych laureatów jest mi miłe. Z Tadziem Konwickim spędziliśmy wiele godzin, gadając i racząc się wódką. Tak samo z Józiem Henem.

Jurorzy zauważyli, że literatura Nowakowskiego nie jest krzepiąca, ale niesie przytłaczającą prawdę społeczną.

Nagroda dla Nowakowskiego to także nagroda dla pewnego stylu pisania o mieście i jego mieszkańcach. Refleksyjnego, skupionego na przeciętnym człowieku – często drobnym pijaczku, obywatelu miejskich peryferiów. Jego zwyczajne, nijakie wręcz życie staje się pretekstem do ukazania prostych, a jednak głębokich prawd o świecie. Jest w tym pisaniu coś z przypowieści, jeszcze więcej z felietonu, a wszystko podawane jest szorstkim, gawędziarskim, niezwykle wciągającym językiem. Zawsze. Niezależnie od tego czy czytamy „Benka Kwiaciarza” (1961), „Raport o Stanie Wojennym” (1990), czy właśnie „Moją Warszawę. Powidoki”.

[srodtytul]Pod rybią łuską[/srodtytul]

Nowakowski zainkasował nagrodę za całokształt działań twórczych, więc same „Powidoki” nie mogły zwyciężyć w kategorii Literatura Piękna.

Tutaj laureatem został Ryszard Przybylski, uhonorowany za „Cień jaskółki”. Nieobecność laureata próbował zatuszować jeden z jurorów, długo rozwodząc się nad jego talentem: – To literatura erudycyjna, ale nie narzucająca się. Chopin w tej książce ożywa, staje się kimś bliskim nam.

W kategorii Literatura dla Dzieci i Młodzieży wyróżniono Pawła Beręsewicza za „Warszawa. Spacery z Ciumkami”. Na scenę wskoczył młody, przystojny, uśmiechnięty mężczyzna i oznajmił: – Muszę prosić o wybaczenie moje dzieci. Spacer niby miła rzecz, ale 11 spacerów z takim tatą jak ja to już męcząca sprawa. A to miasto tak szybko się zmienia, że muszę je chyba zabrać na kolejnych jedenaście. I nie wiem, jak im to powiedzieć.

W kategorii Edycja Warszawska wygrał Stanisław Milewski. – Jestem zaskoczony, bo zazwyczaj nagrody dostają ci, którzy zajmują się mieczem Syrenki, ewentualnie jej piękną twarzą – mówił autor „Codzienności niegdysiejszej Warszawy”. – Ja natomiast zajmuję się tym, co kryje się pod rybią łuską. Sprawami mrocznymi.