Thomas Venclova laureatem Nagrody Literackiej im. Zbigniewa Herberta 2023

Wybitnego litewskiego poetę, który w czasach ZSRR jako dysydent walczył o prawa człowieka w Litwie, uhonorowała tegoroczną Międzynarodową Nagrodą Fundacja im. Zbigniewa Herberta.

Publikacja: 22.08.2023 16:57

Tomas Venclova

Tomas Venclova

Foto: Lech Laskowski

Laureata wyłoniło jury, w skład którego weszli poeci, eseiści, tłumacze i wydawcy: Krystyna Dąbrowska (Polska), Edward Hirsch (USA), Michael Krüger (Niemcy), Mercedes Monmany (Hiszpania) oraz Aleš Šteger (Słowenia).

-Tomas Venclova poświęcił swoje życie literaturze i walce z autorytaryzmem. Jest największym żyjącym poetą litewskim, czołowym pisarzem wschodnioeuropejskim, jednym z ostatnich ogniw łańcucha łączącego Herberta, Miłosza i Brodskiego. Venclova, jak to ujęła Ellen Hinsey, „jest jednym z ostatnich poetów pokolenia wielkiej tradycji europejskie»” – powiedział Edward Hirsch, przewodniczący jury.

Czytaj więcej

Sienkiewicz, Venclova, Mann. Litwa szlakiem literackim

Tomas Venclova jest laureatem wielu nagród literackich i tytułów doktora honoris causa. Jego poezję wprowadził do języka polskiego Czesław Miłosz, publikując w 1973 na łamach paryskiej „Kultury” przekład wiersza „Rozmowa w zimie”. Utwory Tomasa Venclovy tłumaczyli potem także: Stanisław Barańczak, Zbigniew Dmitroca, Beata Kalęba, Alina Kuzborska i Adam Pomorski. Tłumaczono go na wiele języków świata, m.in. na angielski, chiński, niemiecki, włoski, szwedzki i ukraiński.

Poeta urodzony w 1937 roku na Litwie swój pierwszy tom wierszy opublikował w drugim obiegu w 1958 roku. Był blisko związany z kręgiem żyjących w ZSRR pisarzy-dysydentów, m.in. z Anną Achmatową, Borysem Pasternakiem i Josifem Brodskim. W 1977 roku jako dysydent i współzałożyciel Litewskiej Grupy Helsińskiej wybrał życie na emigracji. Wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie przez wiele lat wykładał literaturę słowiańską na Uniwersytecie Yale.

Po upadku ZSRR angażował się w życie kulturalne Litwy, działając wraz z Czesławem Miłoszem na rzecz zbliżenia Litwy i Polski.

Tomasa Venclovę wiele łączy ze Zbigniewem Herbertem. Nie tylko tłumaczył i komentował jego wiersze, , ale podobnie jak Herbert w swojej poezji często nawiązuje do historii klasycznej.

Historia i poezja są dla niego nierozdzielne. W swojej twórczości przeciwstawia się okrucieństwu i niesprawiedliwości, ale podejmując tematy trudne, nie narzuca odpowiedzi. Zachęca do odwagi myślenia.

- Cieszę się, że tegoroczna Nagroda zostanie wręczona świetnemu poecie, którego twórczość Herbert znał i cenił - mówi Katarzyna Herbert, żona Zbigniewa Herberta, założycielka Fundacji jego imienia.

Czytaj więcej

"Rok 1984" - spełnione proroctwo Orwella

Venclova był zaprzyjaźniony z licznymi polskimi pisarzami, w 1983 dołączył do zespołu redakcyjnego wydawanych na emigracji w Paryżu „Zeszytów Literackich”, gdzie ponad trzy dekady publikował swoje wiersze i eseje. Tłumaczył też na litewski polskich poetów, m.in. Zbigniewa Herberta, Cypriana Kamila Norwida, Czesława Miłosza i Wisławę Szymborską, i ogłosił monografię twórczości Aleksandra Wata.

Międzynarodowa Nagroda Literacka im. Zbigniewa Herberta przyznawana jest od 2013 roku. Do kręgu jej laureatów należą W.S. Merwin, Charles Simic, Ryszard Krynicki, Lars Gustafsson, Breyten Breytenbach, Nuala Ni Dhomhnaill, Agi Miszol, Durs Grünbein, Yusef Komunyakaa oraz Marianna Kijanowska.

Uroczystość wręczenia Nagrody odbędzie się 13 września 2023 roku w Teatrze Polskim w Warszawie. A jej transmisję w języku polskim i angielskim można będzie obejrzeć w mediach społecznościowych Fundacji im. Zbigniewa Herberta.

Laureata wyłoniło jury, w skład którego weszli poeci, eseiści, tłumacze i wydawcy: Krystyna Dąbrowska (Polska), Edward Hirsch (USA), Michael Krüger (Niemcy), Mercedes Monmany (Hiszpania) oraz Aleš Šteger (Słowenia).

-Tomas Venclova poświęcił swoje życie literaturze i walce z autorytaryzmem. Jest największym żyjącym poetą litewskim, czołowym pisarzem wschodnioeuropejskim, jednym z ostatnich ogniw łańcucha łączącego Herberta, Miłosza i Brodskiego. Venclova, jak to ujęła Ellen Hinsey, „jest jednym z ostatnich poetów pokolenia wielkiej tradycji europejskie»” – powiedział Edward Hirsch, przewodniczący jury.

Pozostało 84% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Literatura
Pulitzer’24: najważniejsze książki o Palestynie, czarnoskórych i wojnie
Literatura
Nie żyje Paul Auster
Literatura
Mróz, Bonda, Chmielarz, Puzyńska, Stachula, Masterton – autorzy kryminałów na Targach VIVELO
Literatura
Dzień Książki. Autobiografia Nawalnego, nowe powieści Twardocha i Krajewskiego
Literatura
Co czytają Polacy, poza kryminałami, że gwałtownie wzrosło czytelnictwo