Legendarny samochód CWS i jego ekscentryczny konstruktor

W 1922 roku powstały rysunki silnika i podwozia pierwszego polskiego samochodu osobowego nazwanego CWS-T1.

Publikacja: 18.12.2009 18:52

CWS -T1

CWS -T1

Foto: Wikipedia

Historię prac nad samochodami CWS oraz sylwetkę konstruktora przedstawia w swojej bogato zilustrowanej książce Jan Tarczyński, znany historyk polskiej motoryzacji.

Autorem samochodu CWS był utalentowany, ekscentryczny w ubiorze i zachowaniu, z głową zawsze pełną różnorodnych pomysłów, inżynier Tadeusz Tański. Autor przywołuje wspomnienia jego kolegów, zdaniem których pomysły Tańskiego budziły zachwyt i osłupienie. Dbał on, aby jego konstrukcje były łatwe w użyciu i miały ładne kształty. Umiał budować wszystko z każdej dziedziny techniki, stworzył między innymi koncepcję fotolabu, w 1920 r. zaś zaprojektował, pod ciśnieniem sytuacji, wprowadzony do produkcji wóz pancerny na podwoziu słynnego Forda T.

Pierwszy polski samochód osobowy powstał z inspiracji państwowej, został bowiem opracowany w Centralnych Warsztatach Samochodowych departamentu samochodowego Ministerstwa Spraw Wojskowych, kierowanych przez energicznego kapitana inżyniera Kazimierza Meyera. To on powiedział o dygnitarzach – przeciwnikach budowy polskiego auta osobowego: „Niektóre osoby biegały kiedyś za tramwajem we Lwowie, a dzisiaj ministerialne d... nie chcą jeździć polskimi samochodami”. Inżynier Tański, licząc się z polskim realiami, opracował konstrukcję tak, że samochód i silnik dały się złożyć i rozłożyć jednym kluczem płaskim i wkrętakiem. Podwozie zaprojektował inżynier Stanisław Panczakiewicz. Prototypowy CWS brał udział w rajdzie dookoła Polski w 1925 roku. W 1929 ruszyła produkcja. Auto mające trzylitrowy silnik o mocy 45 KM osiągało szybkość maksymalną 105 km/h, zużywało do 18 litrów paliwa. Samochód dorównywał najlepszym konstrukcjom światowym, był bardzo wytrzymały, miał doskonałe własności jezdne, jednak był drogi i kosztowny w eksploatacji. Jego głównymi odbiorcami było wojsko i administracja państwowa. Jak pisze Jan Tarczyński, prawie warsztatowy poziom wykonania samochodów powodował, że nie było możliwe uzyskanie pełnej zamienności elementów wozu, bez dodatkowej obróbki podczas pasowania. Doprowadzenie do produkcji wielkoseryjnej, która obniżyłaby koszty, wymagało dużych nakładów finansowych.

Kres produkcji, w końcu 1930 roku, położyła umowa licencyjna z Fiatem. Turyński koncern wręcz miał zażądać zlikwidowania produkcji samochodów CWS. Są rozbieżne dane dotyczące liczby wyprodukowanych aut. Najprawdopodobniej na drogi wyjechało około 109 – 149 samochodów CWS z różnymi rodzajami nadwozia. Nie zachował się żaden samochód CWS, choć autor uważa, że być może jakieś auto Tańskiego znajdowało się gdzieś w ZSRR. Odnalezienie takiego auta byłoby nie lada sensacją. Konstruktor samochodów CWS zginął w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz w 1941 roku.

[i]-------------------

Jan Tarczyński „Samochody inż. Tańskiego”. Wydawnictwo ZP, Piekary Śląskie 2009 [/i]

Historię prac nad samochodami CWS oraz sylwetkę konstruktora przedstawia w swojej bogato zilustrowanej książce Jan Tarczyński, znany historyk polskiej motoryzacji.

Autorem samochodu CWS był utalentowany, ekscentryczny w ubiorze i zachowaniu, z głową zawsze pełną różnorodnych pomysłów, inżynier Tadeusz Tański. Autor przywołuje wspomnienia jego kolegów, zdaniem których pomysły Tańskiego budziły zachwyt i osłupienie. Dbał on, aby jego konstrukcje były łatwe w użyciu i miały ładne kształty. Umiał budować wszystko z każdej dziedziny techniki, stworzył między innymi koncepcję fotolabu, w 1920 r. zaś zaprojektował, pod ciśnieniem sytuacji, wprowadzony do produkcji wóz pancerny na podwoziu słynnego Forda T.

Literatura
Zwycięzcy 18. Nagrody Literackiej Warszawy
Literatura
O tym jak redemptorysta pomógł Wydawnictwu Czarne, swoich i Andrzeja Stasiuka książkach mówi Monika Sznajderman
Literatura
Elektryczna sonda Zimbardo na mózgu Williama Szekspira
Literatura
Nie żyje autor „Dnia szakala”. Frederick Forsyth miał 86 lat
Materiał Promocyjny
Bank Pekao nagrodzony w konkursie The Drum Awards for Marketing EMEA za działania w Fortnite
Literatura
Olga Tokarczuk w Gdańsku: O literaturze i polityczności