Reklama

Okna na przeszłość

Czasopism historycznych jest wciąż więcej, a jednak „Karta" pośród miesięczników, kwartalników i portali wciąż się wyróżnia.

Publikacja: 28.09.2013 02:12

Red

Skąd ta siła? Zaryzykowałbym tezę, że jest nią zaufanie do czytelnika: „Karta" jako jedyna na taką skalę w miejsce artykułów i interpretacji podsuwa źródła i relacje. Dopuszczeni do głosu świadkowie – kronikarze międzywojennej Łodzi, polscy zesłańcy, berlińscy powstańcy i Wiktor Woroszylski w zapiskach sporządzanych na chwilę przed Sierpniem '80 – opisują swój świat.

Czytelnicy postawieni są w uprzywilejowanej sytuacji kogoś, kto może z konkurujących, nieraz sprzecznych, głosów, ułożyć obraz przeszłości. W czasach trzydaniowych obiadów instant taka samodzielność i bezpośredniość doświadczenia to rzecz bezcenna.

A jeszcze zdjęcia. Nierozmyte kiepskim drukiem, niemżące na ekranie, ostre – okna otwierające się na przeszłość, przez które wyglądać można godzinami.

Charkowski plac Dzierżyńskiego ze świetną sowiecką architekturą modernistyczną lat 30. z wiszącym na fasadzie portretem Führera w okresie, kiedy miasto to było pod okupacją niemiecką.

Dalej łódzki Park Kolejowy w roku 1936 i dwie ławki po dwóch stronach żwirowej alejki. Na jednej – mężczyźni w kapeluszach i bez wyjątku brodaci, na drugiej – również w kapeluszach, lecz z wąsikami frantów i z modniejszymi laskami, spoglądają na siebie bez sympatii, lecz i bez zdziwienia, jeszcze niezdający sobie sprawy z tego, że czeka ich los „dwóch najsmutniejszych narodów Ziemi".

Reklama
Reklama

Wreszcie – zdjęcia towarzyszące montażowi listów i zapisków ofiar Katynia zgromadzonych w tak zwanym Archiwum Robla. Pierwsza nota – z 17 września 1939 roku, ostatnia (Adama Solskiego) z 9 kwietnia 1940 roku, napisana na godzinę przed śmiercią. 25-stronicowy tekst to sprawdzian na zdolność czytania ze ściśniętym gardłem.

Skąd ta siła? Zaryzykowałbym tezę, że jest nią zaufanie do czytelnika: „Karta" jako jedyna na taką skalę w miejsce artykułów i interpretacji podsuwa źródła i relacje. Dopuszczeni do głosu świadkowie – kronikarze międzywojennej Łodzi, polscy zesłańcy, berlińscy powstańcy i Wiktor Woroszylski w zapiskach sporządzanych na chwilę przed Sierpniem '80 – opisują swój świat.

Czytelnicy postawieni są w uprzywilejowanej sytuacji kogoś, kto może z konkurujących, nieraz sprzecznych, głosów, ułożyć obraz przeszłości. W czasach trzydaniowych obiadów instant taka samodzielność i bezpośredniość doświadczenia to rzecz bezcenna.

Reklama
Literatura
Złota Era VHS: kiedy każdy film był wydarzeniem, a van Damme Bogiem
Materiał Promocyjny
Czy polskie banki zbudują wspólne AI? Eksperci widzą potencjał, ale też bariery
Literatura
Sokół wydaje powieść „Wesołych Świąt”. Debiut rapera
Literatura
Marek Krajewski: Historia opętań zaczęła się od „Egzorcysty”
Literatura
Marek Krajewski: Historia pewnego demona. Zaczęło się od „Egzorcysty"
Materiał Promocyjny
Urząd Patentowy teraz bardziej internetowy
Literatura
Powieść o kobiecie, która ma siłę duszy. Czy Tóibín ma szansę na Nobla?
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama