Smok Smoków dla Bogdana Dziworskiego

Z okazji otrzymania przez artystę Smoka Smoków TVP Kultura przygotowała na koniec maja przegląd jego filmów dokumentalnych.

Zobacz galerię zdjęć

– Bogdan Dziworski to ikona Krakowskiego Festiwalu Filmowego – uważa dyrektor tej imprezy Krzysztof Gierat. – W jego kolekcji są cztery Srebrne Lajkoniki i jeden Złoty Smok zdobyte w Krakowie. Ale wygrywał też w Lipsku i Oberhausen, w najbardziej renomowanych konkursach filmów dokumentalnych na świecie. Bywał u nas jurorem, rok temu prezentowaliśmy wystawę jego zdjęć. Wspaniały nauczyciel, piękny człowiek. Mistrz.

Urodził się w 1941 roku, jest autorem około 40 filmów. Jako dokumentalista bywa porównywany z Wojciechem Wiszniewskim i z Grzegorzem Królikiewiczem, z którym zresztą jako autor zdjęć współpracował przy jego filmach fabularnych „Na wylot" (1972), „Wieczne pretensje" (1974) oraz widowiskach telewizyjnych „Trzeci Maja" i „Faust" (1976). U każdego z nich kluczową rolę odgrywa obraz.

W wielu dokumentach Dziworskiego słowo jest w ogóle nieobecne, choć on sam nie kryje, że opowiedzenie tylko obrazem jest trudniejsze. Nieraz musiał się ponadto wykłócać z decydentami, którzy domagali się, by dopisał słowny komentarz do filmowej opowieści. Zawsze jednak odmawiał. Na kompromis zdecydował się w realizowanym w 1990 r. dla BBC filmie „The Prisoner". Jednego z bohaterów poprosił, by w scenie więziennej nadał alfabetem Morse'a wiadomość dla kolegi. Jej tłumaczenie na angielski brytyjska telewizja uznała za komentarz.

Drugim ważnym składnikiem tych dokumentów jest montaż, Jak napisał kiedyś jeden z krytyków: „Świat filmów Dziworskiego jest światem starannej kompozycji". Do tego dochodzi dźwięk, traktowany przez tego reżysera jako podstawowy nośnik informacji.

Wszystkie najistotniejsze cechy filmowej twórczości zdobywcy Smoka Smoków będzie można prześledzić podczas przeglądu jego filmów w TVP Kultura. Dotyczy to także dziedzin, które najbardziej interesują go jako dokumentalistę. Są to sport oraz sztuka.

I tak 27 maja, obejrzymy dwa impresyjne dokumenty o dyscyplinach sportu wymagających wszechstronnych zdolności i fachowego przygotowania: „Pięciobój nowoczesny (1975) oraz „Dwubój klasyczny" (1978). Dzień później zostanie pokazana „Olimpiada" (1978) zrealizowana podczas narciarskich zawodów dzieci w Zakopanem, oddająca atmosferę początkowych sportowych zmagań, pierwszych zwycięstw i porażek. Z tym filmem został zestawiony „Fechmistrz"– opowieść o Władysławie Kurpiewskim, który całe życie poświęcił szermierce i wychowywaniu polskich olimpijczyków.

Propozycje na 29 maja to Wdech – wydech" o wypoczynku w modnych kurortach (1981) oraz „Kilka opowieści o człowieku" (1983) o Jerzym Orłowskim, który mimo głębokiego kalectwa (nie ma obu rąk), daje sobie radę w życiu codziennym. Znakomicie rysuje, jest autorem świetnych portretów.

Na finał zaś – 30 maja– TVP Kultura wybrała „W hołdzie Beksińskiemu" (1985) oraz „Widzę" (1988) – impresję poetycką przedstawiającą świat doznań i uczuć niewidomych z zakładu w Laskach. Każdego dnia filmy będą emitowane dwukrotnie: rano pod godz. 8 i po południu – po godz. 17. Emisję poprzedzać będą rozmowy Michała Chacińskiego z reżyserem.

Nagrodę Smoka Smoków Bogdan Dziworski odbierze podczas Krakowskiego Festiwalu Filmowego 27 maja.