Na sukces składają się pot i łzy

Rz: Prawdą jest, że ledwie 5 proc. z nas ma wybitne zdolności językowe, 5 proc. to antytalenty, a pozostali są przeciętni?

Tomasz Łysakowski: To rozsiane pseudonaukowe newsy. Prawdą jest, że istnieje pewien procent ludzi, którzy łatwiej uczą się języków, ale nie znaczy to, że mają zdolności stricte językowe.

Jakie więc?

Możemy przyswoić język na dwa sposoby. Automatycznie, czyli tak, jak dzieci, i czynnie, kiedy w pocie czoła uczymy się reguł, słówek, intonacji, zwrotów. W przyswajaniu obcej mowy czynnie łatwiej może być ludziom, którzy mają dobrze rozwiniętą sferę werbalną (werbalnie lepiej rozwinięte są kobiety niż mężczyźni) oraz słuch muzyczny.

Czy, jeśli nie zaczniemy uczyć się języka w dzieciństwie, to nigdy nie opanujemy go w sposób naturalny i płynny?

To nie do końca prawda, jednak nie każdego języka jesteśmy w stanie się nauczyć równie płynnie. Oprócz reguł gramatycznych języki mają też sferę foniczną. W niej rozróżniamy dźwięki i je emitujemy. I tak, jeśli Polak zdecyduje się na naukę np. hiszpańskiego, to będzie on dla niego prosty. Bo ma system dźwięków podobny do polskiego. Te same samogłoski, niewiele różnią się spółgłoski. Większy problem będzie miał z francuskim. Jest w nim znacznie mniej spółgłosek i dużo więcej samogłosek. Francuzi rozróżniają np. pięć rodzajów „e”, i każde ich „e” niesie inne znaczenie.

Jeszcze odleglejszy wyda nam się system zgłosek języka afrykańskich Buszmenów. To język, który składa się z systemu mlasków, kilkudziesięciu różnych dźwięków, z który każdy ma konkretne znaczenie, a z których my odróżnimy co najwyżej mlask wycofany i mlask przedni.

Trudne są też dla nas gardłowo wydawane dźwięki w języku arabskim. Przewaga maleńkiego dziecka nad dorosłym w przyswajaniu języków odległych fonicznie polega na tym, że niemowlę jest w stanie wychwycić każdy język świata. Potem ta umiejętność zanika. A aparat mowy przystosowuje się do tej grupy językowej, w której dziecko przebywa.

Trudne są dla nas gardłowo wydawane dźwięki w języku arabskim - Tomasz Łysakowski, językoznawca i psycholingwista

Co jeszcze może być problemem podczas nauki języków?

Języki dzielą się na fleksyjne i te, w który fleksji nie ma, a o roli wyrazu w zdaniu decyduje jego położenie. Polski należy do pierwszej grupy. Jeśli uczymy się języka w wieku dojrzałym, fleksja odgrywa wielką rolę. W trudnym języku polskim fleksja zmusza do zapamiętywania wielu form tego samego słowa. Polskie czasowniki odmieniają się według około 200 wzorów! Do tego te rzeczowniki, które dzielą się na: męskie, żeńskie i nijakie, osobowe i nieosobowe, żywotne i nieżywotne. Cudzoziemcom sprawia problem aspekt czasownika. Trudno im zapamiętać różnice znaczeń w słowach jadłem, jadałem, zjadłem, przejadałem, przejadłem. Generowanie słów po polsku też jest dla nich kłopotliwe, wszystkie robić, zrobić, wyrobić, zarobić, wrobić – brzmią dla nich niemal tak samo.