VAT zamiast napadu

Mniej jest przestępstw kryminalnych (kradzieży, włamań, rozbojów), a przybywa tych o charakterze gospodarczym, które uderzają w budżet państwa. „Rz" dotarła do statystyk Komendy Głównej Policji podsumowujących pierwsze półrocze tego roku.

Od stycznia do czerwca 2012 r. w kraju doszło do 456 tys. przestępstw. O ile liczba tych kryminalnych zmalała, o tyle gospodarczych wzrosła o 4,5 proc. (do 40, 7 tys).

Taka tendencja wskazuje na to, że świat przestępczy przestawia się na te dziedziny, które uchodzą za mniej ryzykowne, ale za to bardziej opłacalne.

Chodzi przede wszystkim o wyłudzenia VAT, oszustwa celne i akcyzowe, związane z produkcją czy nielegalnym obrotem paliwami, alkoholem i wyrobami tytoniowymi. To także przestępstwa prania brudnych pieniędzy, związane z koniecznością zalegalizowania dochodów z lewych interesów.

Lista towarów, na które oszuści wyłudzają VAT, jest długa. Są to m. in. telefony komórkowe, komputery, a ostatnio coraz częściej materiały budowlane – głównie stal.

– Polska jest dzisiaj wielkim placem budowy i rynek wchłonie praktycznie każdą ilość materiałów budowlanych – mówią „Rz" policjanci.

Zyski z wyłudzania VAT czerpała m.in. grupa przestępcza działająca na Podkarpaciu, która przez ok. trzy lata fikcyjnie obracała głównie materiałami budowlanymi. Towar trafiał za granicę tylko na papierze, a w rzeczywistości był sprzedawany z zyskiem w Polsce. W karuzeli podatkowej brało udział wiele firm-słupów, przez które przechodziła dokumentacja i pieniądze. Straty państwa wyniosły ok. 16 mln zł.

Blisko 40 mln zł stracił budżet na wyłudzeniach VAT, jakimi trudniło się kilkunastu młodych „biznesmenów", którzy wzbudzili zainteresowanie CBŚ w Katowicach, bo ich majątek rósł w nieprawdopodobnie szybkim tempie.

Zakładali firmy-słupy w kraju i w państwach UE i fikcyjnie obracali materiałami budowlanymi. Na podstawie dokumentacji z fikcyjnych transakcji urzędy skarbowe wypłacały co miesiąc zwrot podatku VAT od 3 do 8 mln zł. Wpadli w zeszłym roku.

Odkąd rynek tytoniowy został uwolniony, powstaje coraz więcej nielegalnych wytwórni papierosów. – Koszt urządzenia takiej fabryczki to ok. 2 mln zł. Zajmują się tym zorganizowane grupy – mówi oficer operacyjny CBŚ.

Np. 10 ton nielegalnego tytoniu wartego na czarnym rynku ok. 550 tys. zł wprowadziła do obrotu w ciągu dwóch lat grupa mieszkańców Śląska. Straty państwa sięgnęły ok. 5 mln zł.

Częściej podrabiane są znaki towarowe. CBŚ z Rzeszowa rozbiło ostatnio międzynarodowy gang, który produkował i wprowadzał na skandynawskie rynki płyn do płukania tkanin jednego z największych producentów na świecie.

Policjanci zajmujący się zwalczaniem przestępczości gospodarczej zauważają, że w przekręty gospodarcze angażują się nie tylko rasowi przestępcy, ale też ludzie prowadzący legalny biznes.

– Dostrzegają możliwość szybkiego i dużego zysku i wydaje im się, że to im ujdzie płazem. Jednak policja wykrywa coraz więcej oszustw podatkowych – mówi Mariusz Sokołowski, rzecznik KGP.

Eksperci podatkowi mówią nieoficjalnie „Rz", że powodem mniejszych wpływów do budżetu z tytułu VAT może być nie tylko spowolnienie gospodarki, ale też rosnący obszar patologii.

Z czego wynika większe zainteresowanie świata przestępczego branżą gospodarczą?

– Przestępstwa gospodarcze są bardzo dochodowe, mniej ryzykowne, zagrożone niższą karą niż przestępstwa kryminalne, a przy tym bardzo trudno jest je wykryć – mówi dr Zbigniew Rau, kryminolog, były wiceszef MSWiA. – Kradzieże samochodów czy napady na tiry z towarem nie są tak intratne, a przy tym kradziony towar trudniej jest sprzedać. W wyłudzeniach VAT wszystko opiera się na fałszerstwach dokumentów i fikcyjnych transakcjach. I są powtarzalne. Jeśli się opracuje jeden model wyłudzenia VAT, to można go wiele razy powtarzać – mówi dr Rau.