Kula w czaszkę, czyli złamane słowo Chruszczowa

Polacy poddali Lwów Sowietom, gdy dostali gwarancję, że oficerowie nie będą aresztowani. Niemal wszyscy trafili do Katynia

Publikacja: 08.09.2009 03:21

Decyzję o poddaniu Lwowa Sowietom podjął gen. Władysław Langner. Na zdjęciu w 1932 r., jeszcze w sto

Decyzję o poddaniu Lwowa Sowietom podjął gen. Władysław Langner. Na zdjęciu w 1932 r., jeszcze w stopniu pułkownika

Foto: NAC

22 września 1939 r. Lwów broni się od dziesięciu dni. Z jednej strony Wehrmacht, z drugiej Armia Czerwona. Kierujący oddziałami polskich obrońców gen. Władysław Langner uznaje, że dalszy opór nie ma sensu, i podejmuje – jak się później okazało, tragiczną w skutkach – decyzję: „poddajemy miasto nie Niemcom, tylko Sowietom”.

Dochodzi do spotkania z sowiecką delegacją. Czerwoni parlamentariusze bez żadnych zastrzeżeń przyjmują polskie postulaty. Miasto ma zostać przekazane na warunkach honorowych. Polscy oficerowie mają mieć zagwarantowaną wolność osobistą i prawo do wyjazdu do Rumunii. Zapewnienia te składa osobiście komisarz polityczny Frontu Ukraińskiego Nikita Chruszczow.

– Rosja zawsze dotrzymuje swoich zobowiązań – mówi przyszły przywódca Związku Sowieckiego.

Być może właśnie słowo honoru dane przez znanego komunistycznego działacza przekonuje Langnera. Po podpisaniu kapitulacji polski generał mówi: – Z Niemcami prowadzimy wojnę. Miasto biło się z nimi przez dziesięć dni. Oni, Germanie, wrogowie całej Słowiańszczyzny. Wy jesteście Słowianie...

Sowieci łamią dane słowo niemal natychmiast. Polskie wojska wychodzą z miasta w kolumnach eskortowanych przez sowieckich żołnierzy. W Winnikach wszyscy oficerowie – szli osobno – zostają aresztowani.

– Tylko nielicznym udało się uciec. Reszta trafiła do obozu w Starobielsku. Padli ofiarą zbrodni katyńskiej – mówi prof. Grzegorz Hryciuk, autor książki „Polacy we Lwowie 1939 – 1944: Życie codzienne”.

Tymczasem na ulicach Lwowa dochodzi do dantejskich scen. Sowieccy żołnierze grabią miasto, którego bogactwem są oszołomieni. Do pracy natychmiast przystępuje NKWD. W egzekucjach giną polscy policjanci. Zamordowany zostaje dyrektor miejskiej elektrowni Stanisław Kozłowski.

Niektórzy polscy żołnierze wbrew rozkazowi gen. Langnera podejmują desperacką próbę obrony przed łupieżcami. W kilku punktach miasta dochodzi do starć. Polacy strzelają z okien i dachów.

Prezydent Lwowa Stanisław Ostrowski składa sowieckiemu dowództwu oficjalny protest w sprawie gwałtów i grabieży. Nie odnosi on skutku, a sam Ostrowski – podobnie jak wielu wybitnych lwowiaków – zostaje aresztowany. Wywieziony do Moskwy, dwa lata spędza na Łubiance pod surowym śledztwem. Wiosną 1941 r. dostaje wyrok ośmiu lat łagru za „działalność antysowiecką” i trafia do Krasnojarska nad Jenisejem. Pracuje przy wyrębie lasu, życie ratuje mu pakt Sikorski – Majski.

Do Moskwy wywieziony zostaje również autor fatalnej decyzji o poddaniu Lwowa Sowietom gen. Władysław Langner. Nie trafia jednak do więzienia, tylko prowadzi rozmowy z czerwonymi generałami, domaga się uwolnienia aresztowanych oficerów. Odesłany do Lwowa, ucieka do Rumunii i przedostaje się do polskiej armii na Zachodzie. Do końca wojny nie otrzymuje jednak przydziału bojowego. Po wojnie osiada w Walii, gdzie prowadzi gospodarstwo rolne. Umiera w 1972 r.

22 września 1939 r. Lwów broni się od dziesięciu dni. Z jednej strony Wehrmacht, z drugiej Armia Czerwona. Kierujący oddziałami polskich obrońców gen. Władysław Langner uznaje, że dalszy opór nie ma sensu, i podejmuje – jak się później okazało, tragiczną w skutkach – decyzję: „poddajemy miasto nie Niemcom, tylko Sowietom”.

Dochodzi do spotkania z sowiecką delegacją. Czerwoni parlamentariusze bez żadnych zastrzeżeń przyjmują polskie postulaty. Miasto ma zostać przekazane na warunkach honorowych. Polscy oficerowie mają mieć zagwarantowaną wolność osobistą i prawo do wyjazdu do Rumunii. Zapewnienia te składa osobiście komisarz polityczny Frontu Ukraińskiego Nikita Chruszczow.

Kraj
Zagramy z Walią w koszulkach z nieprawidłowym godłem. Orła wzięto z Wikipedii
Kraj
Szef BBN: Rosyjska rakieta nie powinna być natychmiast strącona
Kraj
Afera zbożowa wciąż nierozliczona. Coraz więcej firm podejrzanych o handel "zbożem technicznym" z Ukrainy
Kraj
Kraków. Zniknęło niebezpieczne urządzenie. Agencja Atomistyki ostrzega
Kraj
Konferencja Tadeusz Czacki Model United Nations