Nieznany dokument o zamachu na Jana Pawła II

Zachodnioniemiecki wywiad był przekonany, że za zamachem na papieża Polaka stali Sowieci

Aktualizacja: 13.05.2011 12:57 Publikacja: 12.05.2011 20:40

Nieznany dokument o zamachu na Jana Pawła II

Foto: ROL

W piątek mija 30 lat od zamachu na Jana Pawła II. 13 maja 1981 r. na pl. św. Piotra w Rzymie Turek Mehmet Ali Agca, powiązany z prawicową organizacją terrorystyczną Szare Wilki, ciężko ranił papieża. Ali Agca został skazany na dożywocie. O współudział w zamachu oskarżano też Bułgarów, którzy mieliby być inspirowani przez KGB. Zostali uniewinnieni z braku wystarczających dowodów.

"Rzeczpospolita" odkryła w archiwum Instytutu Pamięci Narodowej nieznany dotąd dokument, który potwierdza sowiecki ślad w zamachu. Rzuca też światło na powody, dla których do niego doszło.

Zablokować przyjazd

"Koła powiązane z CDU/CSU, wcześniej związane z Gehlenem (generałem Wehrmachtu, który po wojnie tworzył zachodnioniemiecki wywiad – red.) i zbliżonymi do niego wyższymi urzędnikami BND (Bundesnachrichtendienst – wywiad zachodnioniemiecki – red.) rozpowszechniają na terenie RFN własną wersję zamachu na J. Pawła II. Sugerują, że za zamachowcem Turkiem Alego Agcą stoi radziecka służba wywiadowcza KGB – jako siła inspirująca i organizacyjna" – czytamy w raporcie, który powstał 27 czerwca 1981 r., niespełna dwa miesiące po zamachu.

Dokument to wyciąg z raportu jednego z najcenniejszych źródeł wydziału XIV Departamentu I MSW zajmującego się tzw. wywiadem. Agent o numerze 4072 działał na kierunku watykańskim. Historycy IPN przypuszczają, że był to Andrzej Madejczyk, ps. Lakar, który prowadził m.in. o. Konrada Hejmo. Wyciąg z raportu źródła 4072 sporządził ppor. R. Emczyński (nazwisko legalizacyjne), który opiekował się z pozycji centrali wywiadu PRL o. Hejmo.

Źródło 4072 twierdzi też, że według BND celem zamachu było niedopuszczenie do przyjazdu Jana Pawła II na pogrzeb prymasa Polski kard. Stefana Wyszyńskiego (zmarł 28 maja 1981 r.). Służba Bezpieczeństwa od połowy kwietnia 1981 r. miała świadomość, iż papież wie, że kardynał jest umierający. 15 kwietnia wydano bowiem oficjalny komunikat o stanie zdrowia prymasa. "Przybycie J. Pawła II na pogrzeb kard. S. Wyszyńskiego do Warszawy spowodowałoby, że świadomość narodowa Polaków otrzymałaby siłę napędową – stąd należało papieża wyłączyć z gry" – czytamy w raporcie źródła 4072.

– To bardzo ciekawy dokument – mówi o odkryciu "Rz" prokurator Michał Skwara, który w IPN prowadzi śledztwo w sprawie zamachu. – Pokazuje, że niemieckie służby wywiadowcze miały informacje o roli KGB w zamachu. Moim zdaniem sam zamach był jednak planowany, zanim pojawiły się informacje o śmiertelnej chorobie prymasa. Co najmniej od połowy 1980 roku.

Śledztwo IPN

Śledztwo w sprawie zamachu na Jana Pawła II od pięciu lat prowadzi pion prokuratorski IPN w Katowicach, kierowany przez Ewę Koj. Zgromadzono imponujący materiał dowodowy. Przetłumaczono na polski m.in. akta włoskiego procesu Ali Agcy.

Jedna z wersji zakłada właśnie, że zamach na Jana Pawła II był dziełem komunistycznych służb specjalnych.

 

Przedmiotem zainteresowania prokuratury jest też akcja dezinformacyjna prowadzona przez komunistyczne służby specjalne. – Wiele wskazuje na to, że właśnie na skutek tej akcji służb bloku sowieckiego nie udało się doprowadzić do skazania Bułgarów oskarżonych o współudział w zamachu – mówi prokurator Skwara.

 

Wystąpiono o pomoc prawną do Włoch, Bułgarii, Ukrainy, Niemiec, Holandii i Rumunii. Część tych wniosków nie została jeszcze zrealizowana. Prokuraturę interesuje m.in. potwierdzenie informacji, że służby specjalne Francji i Rumunii miały wcześniej sygnały o przygotowywanym zamachu.

Podczas śledztwa zostali przesłuchani m.in. funkcjonariusze SB, którzy odpowiadali za inwigilację Kościoła, a także agenci wywiadów PRL – cywilnego i wojskowego.

Termin zakończenia śledztwa nie jest określony. – Choć trwa już piąty rok, dopiero teraz zaczynają się pojawiać nieznane wcześniej dokumenty. Po prostu nie były one do tej pory skatalogowane i dlatego nie wiedzieliśmy o ich istnieniu – mówi prokurator Skwara.

Kraj
Były dyrektor Muzeum Historii Polski nagrodzony
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Kraj
Podcast Pałac Prezydencki: "Prezydenta wybierze internet". Rozmowa z szefem sztabu Mentzena
Kraj
Gala Nagrody „Rzeczpospolitej” im. J. Giedroycia w Pałacu Rzeczpospolitej
Kraj
Strategie ochrony rynku w obliczu globalnych wydarzeń – zapraszamy na webinar!
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Kraj
Podcast „Pałac Prezydencki”: Co zdefiniuje kampanię prezydencką? Nie tylko bezpieczeństwo