Odbity obraz wszechświata

W sąsiedztwie polskiego teleskopu w Las Campanas w Chile powstanie gigant nowej generacji. Dzięki wyrafinowanej technologii będzie nawet dokładniejszy niż urządzenia działające dzisiaj na orbicie okołoziemskiej

Aktualizacja: 20.02.2009 06:06 Publikacja: 19.02.2009 21:03

Lustra, w jakie wyposażony zostanie Gigantyczny Teleskop Magellana, ułożone będą w kształt komórki p

Lustra, w jakie wyposażony zostanie Gigantyczny Teleskop Magellana, ułożone będą w kształt komórki plastra miodu

Foto: gmto.org

Porozumienie w sprawie budowy i obsługi Gigantycznego Teleskopu Magellana (GMT) podpisali przedstawiciele dziewięciu instytucji badawczych z USA Australii i Korei Pd.

– Możliwości naukowe tego teleskopu będą nadzwyczajne – cieszy się Patrick McCarthy z Carnegie Observatories, dyrektor projektu GMT. – Pozwoli nam rzucić światło nie tylko na naturę wszechświata, ale także fundamentalne prawa fizyki, które rządzą jego ewolucją.

Obrazy nieba, jakie uzyska, będą dziesięć razy dokładniejsze niż te, które dzisiaj dostarcza Kosmiczny Teleskop Hubble’a umieszczony na orbicie okołoziemskiej.

Słowo „gigantyczny” w nazwie jest jak najbardziej usprawiedliwione: średnica głównego lustra wynosić będzie 24,5 metra. Największe teleskopy systemu Very Large Telescope (VLT), położone także w Chile, mają średnicę lustra 8,2 metra.

[srodtytul]Siedem luster[/srodtytul]

Główne lustro GMT zbudowane będzie z siedmiu mniejszych elementów złożonych tak jak w jednej komórce plastra miodu. Sześć zewnętrznych będzie tzw. zwierciadłami pozaosiowymi. Siódme, umieszczone centralnie, będzie zwierciadłem osiowym. Średnica każdego z nich będzie wynosić 8,4 metra, a waga ponad 20 ton. Teleskop zajmie budynek wysokości ponad 60 metrów.

Gigant ma dostarczyć astronomom narzędzi, którymi dzisiaj nie dysponują, i pozwolić rozwikłać tajemnicę ciemnej materii i ciemnej energii, pochodzenia pierwszych gwiazd i galaktyk we wszechświecie, zagadkę powstawania planet i czarnych dziur. Teleskop ma także odegrać ważną rolę w najbardziej fascynujących badaniach, jakie dzisiaj prowadzą astronomowie – poszukiwania planet pozasłonecznych. Teleskop rozpocznie pracę na początku roku 2019.

Proces projektowania ma się zakończyć w ciągu najbliższych dwóch lat, a prace budowlane i konstrukcyjne mają rozpocząć się w roku 2012. W wyspecjalizowanym Mirror Lab Uniwersytetu Arizony odlewanie olbrzymich elementów głównego zwierciadła rozpoczęło się już w 2005 roku. Obecnie obrabiana jest powierzchnia i trwają przygotowania do polerowania. Ten proces, a potem kontrola powierzchni, ma zakończyć się w przyszłym roku.

– Wypolerowanie zwierciadła pozaosiowego to największe wyzwanie technologiczne projektu – powiedział Roger Angel, dyrektor Mirror Lab. Światło odbite i skupione przez główne zwierciadło padać będzie na układ mniejszych luster. Te będą wyposażone w tzw. układ adaptatywny, komputerowy system eliminowania drgań, niekorzystnych efektów, jakie stwarza atmosfera w przypadku prowadzenia obserwacji z Ziemi. Powierzchnia zwierciadeł może się odkształcać o kilka mikrometrów poruszana silniczkami umieszczonymi na tylnej ścianie lustra. Wiązka światła skorygowana przez optykę adaptatywną kierowana będzie na matryce czułe na światło widzialne i podczerwień.

[srodtytul]Szczególna góra[/srodtytul]

W ośrodku badawczym Las Campanas, położonym na wysokości 2500 metrów, należącym do Carnegie Institution for Science znajdują się już dwa bliźniacze teleskopy – też o nazwie Magellan, oraz Irénée du Pont i Teleskop Henrietta Swope oraz Teleskop Południowy Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego, który został tam postawiony dzięki staraniom prof. Bohdana Paczyńskiego, nieżyjącego już polskiego astrofizyka, profesora w Pronceton. – Zarówno technologia, jaką zastosowaliśmy, jak i wybór miejsca, gdzie stanie GMT są wyrazami szacunku dla szczególnego dziedzictwa astronomicznego – powiedział Matt Jones, menedżer projektu GMT.

Porozumienie w sprawie budowy i obsługi Gigantycznego Teleskopu Magellana (GMT) podpisali przedstawiciele dziewięciu instytucji badawczych z USA Australii i Korei Pd.

– Możliwości naukowe tego teleskopu będą nadzwyczajne – cieszy się Patrick McCarthy z Carnegie Observatories, dyrektor projektu GMT. – Pozwoli nam rzucić światło nie tylko na naturę wszechświata, ale także fundamentalne prawa fizyki, które rządzą jego ewolucją.

Pozostało 88% artykułu
Kosmos
Naukowcy ostrzegają przed superrozbłyskiem Słońca. Jakie mogą być jego skutki dla Ziemi?
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Kosmos
Już dziś noc spadających gwiazd. To przedostatnie takie zjawisko w tym roku
Kosmos
Przełomowe odkrycie przy pomocy teleskopu Webba. To galaktyka z początków wszechświata
Kosmos
Tajemnice prehistorycznego Marsa. Nowe odkrycie dotyczące wody na Czerwonej Planecie
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Kosmos
NASA odkryła siedem kolejnych „ciemnych komet”. To im zawdzięczamy życie na Ziemi?