Jak reklamować uszkodzony sprzęt

Przez dziesięciolecia, gdy pojawiał się problem odpowiedzialności sprzedawcy wobec konsumenta za wady fizyczne i prawne kupionej przez niego rzeczy, obok pojęcia gwarancji operowano też terminem rękojmi. Od kilku lat w sprzedaży konsumenckiej tej ostatniej już się nie stosuje. Zastąpił ją inny instrument – niezgodność z umową.

Sprzedając jakikolwiek produkt, choćby mleko w sklepie czy bilet w kinie, lub przyjmując zamówienie na dowolną usługę – nawet tylko sprzątanie czy mycie samochodu, przedsiębiorca zawiera z konsumentem umowę. Rodzi ona określone zobowiązania co do jakości, prawidłowego wykonania, właściwego działania, posiadania deklarowanych parametrów i cech itd. Zobowiązania te powstają z mocy prawa.

[b]Niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową stanowi swoistą ustawową gwarancję jakości stosowaną w sprzedaży konsumenckiej[/b] – gdy rzecz ruchomą nabywa osoba fizyczna w celu niezwiązanym z działalnością zawodową lub gospodarczą. Pojęcie to zostało wprowadzone 1 stycznia 2003 r. z dniem wejścia w życie [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=1012D2977FA93E0EFDAE9036545C5013?id=166809]ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego (DzU z 2002 nr 141, poz. 1176 ze zm.)[/link], która to ustawa wyłączyła stosowanie rękojmi z kodeksu cywilnego w sprawach konsumenckich.

[srodtytul]Domniemanie zgodności...[/srodtytul]

Ustawa zakłada domniemanie zgodności z umową. Oznacza to, że [b]kupujący ma prawo oczekiwać, iż nabywany przez niego towar nadaje się do celu, do jakiego jest przeznaczony. [/b]Kupując szczotkę, mogę przypuszczać, że da się nią sprzątać.

W zdecydowanej większości umów nie uzgadniamy indywidualnie właściwości towaru. Wtedy domniemywa się, że towar jest zgodny z umową, jeśli:

- nadaje się do celu, do jakiego tego rodzaju wyrób jest zwykle używany;

- jego właściwości odpowiadają właściwościom cechującym wyrób tego rodzaju;

- odpowiada oczekiwaniom dotyczącym wyrobu tego rodzaju, opartym na składanych publicznie zapewnieniach sprzedawcy, producenta lub jego przedstawiciela (np. wyrażonych w oznakowaniu lub reklamie), odnoszących się do jego właściwości, w tym terminu, w jakim mają być zachowane.

[srodtytul]... i właściwości ustalane indywidualnie[/srodtytul]

Bywa jednak, że właściwości towaru uzgadnia się indywidualnie. Przykład: kupując pralkę sprzedawca zapewniał nas, że będzie w niej można prać jedwab i wełnę. W domu okazuje się, że pralka nie ma opcji prania delikatnych tkanin. Niezgodność z umową, której warunki uzgodniono indywidualnie, jest oczywista.

W takiej sytuacji domniemywa się, że towar jest z zgodny z umową, jeśli:

- odpowiada podanemu przez sprzedawcę opisowi lub

- ma cechy okazanej kupującemu próbki albo wzoru, lub

- gdy nadaje się do celu określonego przez kupującego przy zawarciu umowy, chyba że sprzedawca zgłosił zastrzeżenia co do takiego przeznaczenia towaru.

Jeśli zauważymy niezgodność towaru z umową w ciągu sześciu miesięcy od wydania towaru, to zgodnie z ustawą, istniała ona już od początku. W takiej sytuacji ciężar dowodu spoczywa na sprzedawcy. To on musi wykazać, że wydał towar zgodny z umową, a usterka powstała z naszej winy.

Nawet jednak po upływie 6 miesięcy od wydania towaru, zgłaszając reklamację nie musimy przedstawiać ekspertyz, potwierdzających że towar jest wadliwy. Jak wskazał Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w [link=http://www.uokik.gov.pl/pl/informacja_i_edukacja/informacja/komunikaty_prasowe/art592.html]decyzji w sprawie Media Markt (sygn. DDK-61-24/07/PZ)[/link] "dobrym obyczajem w zakresie przyjmowania i rozpatrywania reklamacji zgłaszanych przez konsumentów jest ich przyjmowanie w całym okresie odpowiedzialności sprzedawcy bez nakładania na konsumentów obowiązków, które dla przeciętnego konsumenta,w normalnym toku czynności, wykraczają poza niezbędne/konieczne do wykazania istnienia niezgodności w chwili wydania towaru".

Niezgodność z umową jest innym pojęciem niż wada towaru, na której bazuje rękojmia. W zakres niezgodności wchodzą także braki ilościowe. Przykład: na targu prosimy o 3 kg wiśni, a domowa waga pokazuje, że sprzedano nam tylko 2,5 kg. Przepisy o rękojmi nie pozwalają uznać za wadę braku ilościowego, jest to natomiast niezgodność z umową.

[srodtytul]Kupujący ma roszczenie[/srodtytul]

Z tytułu niezgodności z umową po stronie nabywcy powstaje roszczenie wobec sprzedawcy. Musi on się liczyć z koniecznością nieodpłatnej naprawy lub wymiany towaru na nowy. Nieustosunkowanie się do żądania klienta w ciągu 14 dni oznacza uznanie roszczenia za uzasadnione.

[b]Jeśli naprawa i wymiana nie są możliwe lub rodzą nadmierne koszty albo też sprzedawca nie naprawi lub nie wymieni towaru w odpowiednim czasie – nabywca może żądać obniżenia ceny lub odstąpić od umowy.[/b] Szczegóły dotyczące roszczeń kupującego określone są w art. 8 ustawy.

Sprzedawca, który zaspokoił roszczenia nabywcy, może z kolei wystąpić z roszczeniem zwrotnym do każdego z poprzednich sprzedawców – jeśli to właśnie z ich winy towar okazał się niezgodny z umową (art. 12 ustawy).

[srodtytul]Odpowiedzialność za wady[/srodtytul]

Rękojmia to odpowiedzialność sprzedawcy względem kupującego za wady fizyczne i prawne rzeczy – zarówno nowych, jak i używanych. Powstaje z mocy prawa. Nie znikła z kodeksu cywilnego, lecz ograniczono ją tylko do sprzedaży nieruchomości, umów między dwiema prywatnymi osobami oraz relacji między przedsiębiorcami – sprzedawcami, hurtownikami, dostawcami lub importerami, określając prawa i obowiązki dotyczące zawieranych między nimi umów sprzedaży.

I tak [b]sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, gdy rzecz przez niego sprzedana miała wadę, o której kupujący nie wiedział:[/b] zmniejszającą jej wartość lub użyteczność (np. z powodu niższej od uzgodnionej jakości, niespełniania norm, nieposiadania deklarowanych właściwości, niekompletności). [b]Kupujący musi zawiadomić sprzedawcę o istnieniu wady w miesiąc od jej wykrycia.[/b] Uprawnienia z tytułu rękojmi wygasają po roku (w przypadku budynków – po trzech latach).

W ramach rękojmi można żądać:

- zwrotu pieniędzy (skorzystać z odstąpienia od umowy) – chyba że sprzedawca niezwłocznie wymienił rzecz na wolną od wad lub wadę usunął; wtedy można od umowy odstąpić, dopiero gdy rzecz już raz wymieniono lub naprawiono;

- obniżenia ceny;

- wymiany rzeczy wadliwej na inną, bez wad (tylko w przypadku rzeczy produkowanych masowo, seryjnie, które można zastąpić innymi);

- usunięcia wad (tylko przy rzeczach wykonanych na indywidualne zamówienie, niepowtarzalnych).

Sprzedawca, który poniósł straty z powodu zaspokojenia wynikających z rękojmi roszczeń nabywcy lub kontrahenta, może wystąpić do poprzednich sprzedawców o wyrównanie poniesionych strat i zwrot utraconych korzyści.

[ramka][b]Dwa lata na zgłoszenie