Atak na Iran: największe ryzyko Izraela

To jest wyścig z czasem, od którego zależy los nie tylko Bliskiego Wschodu, ale być może nawet całego świata. Waszyngtoński Instytut Nauki i Bezpieczeństwa Międzynarodowego (ISIS) twierdzi, że Iran zgromadził 408 kg wzbogaconego do 60 proc. uranu, co pozwala mu w ciągu trzech tygodni zbudować dziewięć pocisków jądrowych.

Od trzech dni lotnictwo izraelskie w nocnych nalotach stara się temu zapobiec i zniszczyć instalacje jądrowe. W szczególności mocno ucierpiały bazy w Natanz na południe od Teheranu i Isfahanie. Znacznie mniejsze straty Irańczycy zanotowali jednak w trzecim kluczowym ośrodku Fordow na południowy wschód od stolicy. To baza zbudowana 500 metrów pod ziemią, którą od powierzchni oddzielają lite skały. O ile Izrael nie dysponuje jakimś tajnym uzbrojeniem, to jego bomby nie są w stanie spenetrować takiej przeszkody. Eksperci są też podzieleni, czy byłyby do tego zdolne amerykańskie maszyny wyposażone w najcięższe uzbrojenie. 

Trudno powiedzieć, czy w samym Fordow zgromadzono wystarczającą ilość wzbogaconego uranu, aby zbudować bombę jądrową. Jest natomiast jasne, że irański reżim jest coraz bardziej zdesperowany, by podjąć radykalne działania. A to dlatego, że mimo upokarzającej dla niego skali izraelskiego uderzenia nie jest w stanie użyć skutecznych środków odwetowych przeciwko państwu żydowskiemu. Co prawda w nocy z soboty na niedzielę ofiarami nalotów irańskich padło przynajmniej osiem osób na przedmieściach Tel Awiwu oraz na północy Izraela, a rannych zostało co najmniej 140, jednak system obrony przeciwpowietrznej Żelazna Kopuła zasadniczo działa bardzo sprawnie. 

Irański reżim ma w pamięci los Kaddafiego, który został zamordowany parę lat po rezygnacji z programu zbrojeń atomowych

Inaczej niż w przypadku izraelskich nalotów w przeszłości na Irak i Syrię, których celem było wyłącznie zniszczenie instalacji jądrowych, tym razem plan Netanjahu jest znacznie szerszy. Premier otwarcie powiedział, że chce „otworzyć drogę Irańczyków do wolności”, czyli obalić bardzo dziś niepopularny w kraju reżim ajatollahów. Szef izraelskiego rządu uznał także, że ma sygnały, iż „najwyżsi przedstawiciele władzy Iranu pakują walizki”. W Teheranie z pewnością jest w tych dniach żywa pamięć o losie Muammara Kaddafiego, który został w 2011 roku zamordowany przez zbuntowany naród, parę tygodni po francusko-brytyjskich bombardowaniach kraju. Kilka lat wcześniej zgodził się on na porzucenie programu jądrowego, podczas gdy Kim Dzong Un, który kontynuował budowę arsenału jądrowego, wciąż pozostaje u władzy. 

Czytaj więcej

Komentarze

Jędrzej Bielecki: Po ataku na Iran. Izrael wciągnie USA w wojnę globalną?

Czy izraelski nalot na państwo ajatollahów został przeprowadzony mimo sprzeciwu USA? Donald Trump...

Skala izraelskiej operacji z pewnością zaskoczyła Teheran. Dzięki znakomitej siatce szpiegowskiej Mosadu Izraelczykom udało się równolegle z bombardowaniami instalacji atomowych zabić szereg kluczowych dla funkcjonowania irańskiego państwa postaci, w tym drugiego w hierarchii dowodzenia (po Najwyższym Przywódcy Ali Chamenei) szefa sztabu generalnego generała Mohameda Bagheriego czy szefa Islamskiej Gwardii Rewolucyjnej generała Hosseina Salamiego. W nocy z soboty na niedzielę ofiarami Izraela padły też kluczowe rządowe budynki stolicy jak ministerstwo obrony. Celem nalotów były ponadto wyrzutnie rakiet balistycznych i ich magazyny. Wszystko to powoduje, że z każdym dniem zdolność odwetu Iranu coraz bardziej się załamuje.

W tej sytuacji narastają obawy, że Iran uderzy w bardzo liczne w tej części świata amerykańskie instalacje wojskowe lub w siły zbrojne sojuszników USA: Arabii Saudyjskiej czy Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Chamenei może mieć nadzieję, że to skłoni Donalda Trumpa do wywarcia nacisku na Netanjahu, by wstrzymał wojnę. Amerykański prezydent musi się liczyć z bardzo silnymi tendencjami izolacjonistycznymi w swoich ruchu MAGA. Iran ma także możliwość całkowitego wstrzymania ruchu statków przez cieśninę Ormuz, przez który przechodzi 1/4 eksportowanej ropy na świecie. To doprowadziłoby do jeszcze większego wzrostu cen paliw na świecie i także mogłoby skłonić Waszyngton do interwencji, aby zatrzymać Izrael.

Netanjahu ma nadzieję, że skuteczne uderzenie na Iran zmyje hańbę ataku na Izrael Hamasu w 2023 roku

Na razie jednak Trump wydaje się wspierać uderzenie Netanjahu. Najpewniej w rozmowie telefonicznej z 9 czerwca izraelski premier poinformował prezydenta USA o szykowanej akcji. Od tej pory amerykańskie systemy obrony przeciwpowietrznej pomagają obronić Izrael przed pociskami irańskimi, a amerykański wywiad pomaga naprowadzić izraelskie lotnictwo na cele w Iranie. Ze swojego rejsu do Wietnamu zawrócił lotniskowiec o napędzie atomowym USS Nimitz, potencjalnie sygnalizując gotowość Amerykanów do większego zaangażowania się w konflikt na Bliskim Wschodzie.

Jednocześnie poparcie Irańczyków wyraził szef chińskiej dyplomacji Wang Yi. Od wybuchu wojny na pełną skalę w Ukrainie na początku 2022 roku Chiny, obok Rosji, Korei Północnej i Iranu tworzą blok wzajemnie wspierających się państw. 

Czytaj więcej

Dyplomacja

Czerwone linie Trumpa i Irańczyków. Waży się, czy wybuchnie nowa wojna

Negocjacje amerykańsko-irańskie o nowym porozumieniu nuklearnym są w krytycznym momencie. Jeżelib...

Netanjahu, który sprawuje urząd premiera najdłużej w historii Izraela, rozważał uderzenie na Iran być może nawet od czterech dekad. Zdecydował się w końcu na to teraz nie tylko z powodu „krytycznego”, jak to określił prezydent Emmanuel Macron, etapu rozwoju irańskiego programu atomowego, ale także dlatego, że w ostatnich miesiącach Izraelczykom udało się zasadniczo zniszczyć potencjał Hamasu w Strefie Gazy i Hezbollahu w Libanie: dwóch wspieranych przez Iran organizacji terrorystycznych zagrażających Izraelowi.