Eksploatacja cudzego utworu wymaga licencji

Na korzystanie z fotografii będącej utworem trzeba uzyskać zezwolenie. O jego zakresie czasowym i terytorialnym decyduje sposób korzystania

Aktualizacja: 22.04.2008 08:27 Publikacja: 22.04.2008 02:50

Red

Mam pytanie w związku z prawami autorskimi do zdjęć. Czy jeśli wydaję kalendarz, to mam je wykupić na 12 miesięcy? A co, jeśli ktoś będzie ten kalendarz trzymał i eksponował przez pięć lat? Co z ulotkami, na których są zdjęcia z prawami wykupionymi na dwa miesiące, a ktoś trzyma je w torbie latami? Zasadnicze pytanie brzmi: co w praktyce określa, na jaki czas należy wykupić prawa autorskie do wykorzystywanych zdjęć?

— pyta czytelnik DOBREJ FIRMY.

Zgodnie z ustawą z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej: ustawa) ochroną objęte są jedynie te zdjęcia, które są utworami, czyli przejawem działalności twórczej o indywidualnym charakterze. Nie będą takimi np. fotografie dzieł sztuki lub osobne fotografie, które przedstawiają wyłącznie inną fotografię.

Zasadą jest, że korzystanie z cudzego utworu wymaga zgody (licencji), która musi koniecznie określać zakresy dozwolonego korzystania (tzw. pola eksploatacji). Powinna również określać miejsce korzystania i czasu, na jaki zostało udzielone zezwolenie (art. 67 ustawy). W razie braku takiego wskazania uprawnienie obejmuje okres pięciu lat i terytorium państwa, na którym biorący licencję ma swoją siedzibę (miejsce zamieszkania).

Jednakże ustawodawca dopuścił korzystanie z cudzego utworu bez konieczności uzyskania zgody uprawnionego.

Na mocy przepisu art. 23 ust. 1 ustawy, w ramach tzw. dozwolonego użytku „bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego. Zakres własnego użytku osobistego obejmuje korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego”.

Korzystanie w granicach dozwolonego użytku obwarowane jest warunkiem podania imienia i nazwiska twórcy oraz źródła (art. 34 ustawy). Ponadto użytek ten nie może naruszać normalnego korzystania z utworu lub godzić w słuszne interesy twórcy (art. 35 ustawy).

Dodać należy, że utwór rozpowszechniony to taki, który za zezwoleniem twórcy został już w jakikolwiek sposób udostępniony publicznie. Dochodzi do tego głównie poprzez wprowadzenie utworu do obrotu, a więc udostępnienie publiczne poprzez sprzedaż egzemplarza lub oryginału tegoż utworu przez uprawnionego.

O konieczności i zakresie (czasowym i terytorialnym) uzyskania zezwolenia na korzystanie z fotografii będącej utworem będzie decydował przede wszystkim zakres i sposób korzystania z niej.

Korzystanie z fotografii już rozpowszechnionej (w ramach wprowadzonego do obrotu egzemplarza kalendarza zawierającego fotografię), w zakresie własnego użytku (m.in. eksponowanie w mieszkaniu, przechowywanie wśród rzeczy osobistych, pokazywanie rodzinie czy znajomym) nie wymaga uzyskania żadnego zezwolenia, a takie korzystanie nie jest ograniczone w czasie.

Natomiast osoba, która chce korzystać z fotografii w zakresie szerszym niż dozwolony użytek (m.in. prowadzenia działalności gospodarczej), musi uzyskać zgodę na korzystanie z wyraźnym wskazaniem zakresu tego korzystania. Ustawodawca przychodzi tu z pomocą, wskazując w art. 50 ustawy przykładowe pola eksploatacji utworu, takie jak zwielokrotnianie utworu, wprowadzanie do obrotu, użyczenie i inne formy rozpowszechniania.

Dlatego przy zawieraniu umowy licencji uwzględnić należy przede wszystkim zakres i sposób korzystania z utworu, co wymaga zgody uprawnionego. Te kwestie zdeterminują jednocześnie okres i terytorium, na którym takie właśnie korzystanie będzie miało miejsce.

Zatem, chcąc wprowadzić do obrotu utwór w postaci fotografii stanowiącej np. część kalendarza, a także chcąc ją rozpowszechniać (obrót egzemplarzami), korzystający z licencji powinien uzyskać zgodę uprawnionego na czas, w którym korzystający chce takie działania podejmować.

Autorka jest radcą prawnym w Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy

Mam pytanie w związku z prawami autorskimi do zdjęć. Czy jeśli wydaję kalendarz, to mam je wykupić na 12 miesięcy? A co, jeśli ktoś będzie ten kalendarz trzymał i eksponował przez pięć lat? Co z ulotkami, na których są zdjęcia z prawami wykupionymi na dwa miesiące, a ktoś trzyma je w torbie latami? Zasadnicze pytanie brzmi: co w praktyce określa, na jaki czas należy wykupić prawa autorskie do wykorzystywanych zdjęć?

Pozostało 87% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów