Polskie „listy Schindlera”

Oskar Schindler założył w Krakowie fabrykę, w której zatrudnił ok. 1200 Żydów z krakowskiego getta. Kiedy rozpoczęto akcję jego likwidacji (maj – czerwiec 1942) sporządził listę pracowników fabryki niezbędnych do jej poprawnego funkcjonowania.

Publikacja: 22.09.2008 11:14

Władysława Kostańska z synem Janem, którzy ukrywali w Warszawie rodzinę Leszczyńskich

Władysława Kostańska z synem Janem, którzy ukrywali w Warszawie rodzinę Leszczyńskich

Foto: Zbiory ŻIH

W październiku 1944 r. ewakuował ich do swojego zakładu w Czechach i w ten sposób uchronił od deportacji, a w konsekwencji od śmierci w obozach zagłady. W 1967 r. uhonorowany został tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata. Nominacja ta spotkała się, nie tylko w Izraelu, z falą krytyki. Złamano bowiem zasadę przyznawania tytułu Sprawiedliwego osobom, które ratowały Żydów bezinteresownie. Sprawa Schindlera odżyła, kiedy Steven Spielberg nakręcił film „Lista Schindlera”. Opowiedział w nim historię dobrego Niemca, ratującego Żydów od Zagłady.

Przez wiele lat powojennych czyny Polaków ratujących Żydów w czasie Zagłady nie były szerzej znane nie tylko na świecie, ale i w Polsce

Tymczasem świat nic nie wiedział o innych Sprawiedliwych, którzy uratowali znacznie większą liczbę Żydów od Zagłady. O Irenie Sendlerowej, która zdołała wraz ze swymi współpracownicami ocalić od Zagłady około 2500 dzieci żydowskich z warszawskiego getta, tworząc w ten sposób swoistą „listę Sendlerowej”. O Henryku Sławiku „polskim Wallenbergu” (1894 – 1944) ratującym od Zagłady zarówno dzieci żydowskie, jak i dorosłych.

Najliczniejszą grupę wśród Sprawiedliwych stanowią Polacy – 6066 osób

Przez wiele lat powojennych czyny Polaków ratujących Żydów w czasie Zagłady nie były szerzej znane nie tylko na świecie, ale i w Polsce. Poza wąskim gronem specjalistów niewielu wiedziało o „polskich listach Schindlera”. Choć to Polacy byli pierwszymi, którzy informowali świat o losie Żydów, organizowali dla nich pomoc, angażując w to struktury państwa podziemnego, ratowali rodziny żydowskie od zagłady, zawsze ryzykując życie własne i swoich najbliższych.

Tytuł Sprawiedliwego wśród Narodów Świata przyznaje od 1963 r. Instytut Yad Vashem w Jerozolimie osobom, które w latach drugiej wojny światowej bezinteresownie pomagały i ratowały od Zagłady Żydów. Do 1 stycznia 2008 r. tytuł ten przyznano 21 758 osobom z 44 państw świata. Wśród uhonorowanych najliczniejszą grupę stanowią Polacy – 6066 osób. Odstępstwem od zasady honorowania pojedynczych Sprawiedliwych jest Rada Pomocy Żydom „Żegota”, Duńczycy – uhonorowani jako naród za uratowanie prawie 7000 Żydów duńskich oraz mieszkańcy miasteczka Le Chambon sur Lignon we Francji, którzy wspólnie uratowali ok. 5000 Żydów.

W październiku 1944 r. ewakuował ich do swojego zakładu w Czechach i w ten sposób uchronił od deportacji, a w konsekwencji od śmierci w obozach zagłady. W 1967 r. uhonorowany został tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata. Nominacja ta spotkała się, nie tylko w Izraelu, z falą krytyki. Złamano bowiem zasadę przyznawania tytułu Sprawiedliwego osobom, które ratowały Żydów bezinteresownie. Sprawa Schindlera odżyła, kiedy Steven Spielberg nakręcił film „Lista Schindlera”. Opowiedział w nim historię dobrego Niemca, ratującego Żydów od Zagłady.

Historia
Oskarżony prokurator stanu wojennego
Historia
Klub Polaczków. Schalke 04 ma 120 lat
Historia
Kiedy Bułgaria wyjaśni, co się stało na pokładzie samolotu w 1978 r.
Historia
Pomogliśmy im odejść z honorem. Powstanie w getcie warszawskim
Historia
Jan Karski: nietypowy polski bohater