OECD: Polska powinna postawić na wiedzę

Raport z serii "Lepsza polityka", z rekomendacjami dla Polski, Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju ogłosiła przy okazji 20. rocznicy przystąpienia Warszawy do tego klubu, skupiającego 35 wysoko rozwiniętych i demokratycznych państw świata.

Jak podkreśla we wstępie do dokumentu sekretarz generalny OECD Angel Gurria, dokument przygotowano z myślą o wsparciu rządu w dążeniu do nadrabiania zaległości wobec bardziej zaawansowanych gospodarek OECD oraz podnoszenia poziomu życia obywateli. A to - jak zwrócił uwagę - będzie wymagało od państwa poszukiwania nowych dziedzin, w których będzie ono mogło z powodzeniem konkurować na szczeblu globalnym.

"Lepsza polityka" oparta na wiedzy

"Polska musi osiągnąć wyższy poziom w łańcuchu wartości i wyspecjalizować się w usługach opartych na wiedzy o wyższej wartości dodanej" - zauważa Gurria.

Tłumaczy, że w raporcie podkreślono, jak istotne jest stworzenie należytych struktur i odpowiednich warunków zachęcających firmy do wdrażania nowych technologii i tworzenia nowych procesów, produktów i metod zarządzania.

"Niektóre z zaleceń wyrażonych w niniejszym raporcie mogą pomóc w zwiększeniu PKB na jednego mieszkańca o 2-3 proc. w ciągu najbliższych pięciu–dziesięciu lat, dzięki podniesieniu wydajności i zatrudnienia. Zasadniczo stanowią one wsparcie w przygotowaniu gruntu pod rozkwit innowacji. Wymaga to stworzenia otoczenia regulacyjnego bardziej sprzyjającego konkurencji, usprawnienia infrastruktury kraju, opracowania lepszej polityki innowacji i wspierania przedsiębiorczości opartej na innowacyjności. Wymaga to także skutecznej polityki makroekonomicznej i silnych struktur zarządzania publicznego" - wskazuje.

Według niego przejście na gospodarkę opartą na wiedzy spowoduje istotne zmiany w sposobie działania gospodarki, a także rozwój niektórych sektorów gospodarki i spadek znaczenia innych. "Aby zagwarantować, że nikt nie zostanie pominięty w tym procesie transformacji, Polska powinna również stworzyć silny rynek pracy i opracować politykę społeczną, a także wyposażyć swoich obywateli w niezbędne umiejętności" - zaznacza sekretarz generalny OECD.

3 proc. PKB rocznie

"Przewiduje się, że realny wzrost PKB wyniesie około 3 proc. rocznie w latach 2016–2018, przy wsparciu dochodów na rynku pracy i wyższych transferów społecznych. Zmniejszenie wolnych mocy produkcyjnych i korzystne warunki finansowania powinny wspierać inwestycje biznesowe, przy jednoczesnym wzroście inwestycji publicznych. Spodziewane jest stopniowe ożywienie popytu zewnętrznego, co zrekompensuje jednostkowy wzrost kosztów pracy i umożliwi dalsze szybkie tempo wzrostu eksportu" - wyjaśnia.

OECD w raporcie zauważa, że dwadzieścia lat po przystąpieniu do OECD Polska osiągnęła imponujące postępy pod względem poziomu życia swoich obywateli. Według niej udało się nie tylko znacznie dogonić inne państwa OECD pod względem PKB na mieszkańca, lecz także nadrobić zaległości w kilku innych dziedzinach warunkujących dobrobyt. "Aby zapewnić dalszą powszechną poprawę poziomu życia, Polska powinna nadal zmierzać w kierunku produkcji zaawansowanej technologicznie, zwiększać wydajność i poprawiać dostęp do wysokiej jakości zatrudnienia i dobrych wynagrodzeń" - podkreśla.

Wyższy wiek emerytalny

Zaleca więc Polsce zapewnienie trwałego finansowania nowych wydatków i obniżki podatków. Ponadto, sugeruje podwyższenie ustawowego wieku emerytalnego zgodnie z wcześniejszymi planami, a jeżeli wcześniejsze przechodzenie na emeryturę zostanie dopuszczone, zagwarantowanie zrównania wieku mężczyzn i kobiet, bez strat dla składek i rezerw ubezpieczeniowych.

"Zwiększenie zatrudnienia starszych pracowników, kobiet i młodzieży jest kluczowe dla zwiększenia wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu" - podkreśla.

"Pomimo stabilizacji cen energii i zdecydowanego wzrostu wynagrodzeń, nastąpiło spowolnienie wzrostu PKB. OECD przewiduje, że bank centralny zacznie podwyższać stopy pod koniec 2017 r., wraz ze wzrostem inflacji. Szereg przyjętych ostatnio regulacji i podatków stanowi obciążenie dla rentowności i kapitalizacji banków, a władze w dalszym ciągu poszukują rozwiązania kwestii restrukturyzacji kredytów hipotecznych w walucie obcej. Ze względu na konieczność lepszego kredytowania młodych i innowacyjnych firm, koszty dla banków należy uważnie wyważyć w stosunku do korzyści wynikających z restrukturyzacji. Jeśli chodzi o politykę fiskalną, największym wyzwaniem będzie finansowanie nowych wydatków publicznych i trwałe obniżenie podatków, tak aby zapewnić stabilność fiskalną" - zauważa.

Jasnej polityka wobec zmian klimatu

Organizacja mówi też o zapewnieniu jasnej polityki wobec zmian klimatu, zgodnej z celami europejskimi i międzynarodowymi, szczególnie z długoterminowymi celami porozumienia paryskiego. Zaleca doprecyzowanie strategii ograniczenia wpływu sektora energetycznego na środowisko, w tym wykorzystania węgla do wytwarzania energii elektrycznej.

Proponuje powołanie niezależnego organu do przeprowadzania dogłębnego przeglądu regulacji w sektorach kluczowych dla polskiej gospodarki przy pomocy metod OECD, aby zidentyfikować i wycofać regulacje, które nadmiernie ograniczają konkurencję lub nakładają na firmy niepotrzebne obciążenia regulacyjne.

Podkreśla również wagę zwiększenia wkładu badań publicznych w innowacje przez połączenie reform badań publicznych z polityką zacieśnienia stosunków przemysłu z nauką i komercjalizacją wyników badań naukowych.

Zaleca poszerzenie kryteriów stosowanych do oceny nauczycieli akademickich celem uwzględnienia działań z zakresu wspierania przedsiębiorczości i realizowanych we współpracy z przemysłem projektów badawczych.

Zwraca uwagę na konieczność dążenia do tego, by system szkolnictwa zawodowego i szkoleń lepiej reagował na potrzeby lokalnego rynku pracy przez zaangażowanie pracodawców zarówno na szczeblu strategicznym, jak i przez oferowanie możliwości uczenia się w pracy.

OECD sugeruje ponadto lepsze egzekwowanie w Polsce przepisów prawa pracy i dalsze zrównanie składek od umów zawieranych na gruncie prawa pracy i prawa cywilnego.