Kariera w ESG – atrakcyjna, perspektywiczna, ale i wymagająca

Trudno byłoby wskazać drugi zawód, który tak dobrze spełnia oczekiwania wielu młodych osób, jak specjalizacja w obszarze ESG. To idealny wybór dla kogoś, komu zależy na pracy, która daje poczucie pozytywnego wpływu na otoczenie, a w dodatku jest całkiem dobrze płatna (7–18 tys. zł brutto) i ma dobre perspektywy rozwoju.

– ESG jest jednym z najszybciej rozwijających się obszarów działania praktycznie każdej organizacji – zarówno przedsiębiorstw, jak i instytucji publicznych – zwraca uwagę dr Marcin Witkowski, menedżer EY i ekspert transformacji strategicznej i zrównoważonego rozwoju.

Ambitny zestaw

Nie bez znaczenia jest również pozycja specjalistów ds. ESG w strukturach firm; dużo mocniejsza niż ich poprzedników; specjalistów ds. CSR, czyli społecznej odpowiedzialności biznesu, traktowanej często jako element PR i marketingu.

W przypadku zrównoważonego rozwoju opartego na dbałości o środowisko, kwestie społeczne i ład korporacyjny (w skrócie ESG) chodzi nie tylko o dobry wizerunek, ale konkretne zyski albo straty dla firmy.

Jak przypomina dr Aleksandra Stanek-Kowalczyk, ekspertka ESG i adiunkt w Instytucie Zarządzania w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie, rozwój tematyki ESG związany jest z kilkoma czynnikami: zmianami regulacyjnymi, które nakładają nowe obowiązki na firmy, z nowymi wymaganiami instytucji finansowych oraz z oczekiwaniami w ramach łańcuchów dostaw. Chcąc odpowiedzieć na te wymagania, firmy muszą zacząć skutecznie zarządzać kwestiami ESG – począwszy od budowania i wdrażania strategii, przez operacyjne zarządzanie i koordynację działań w tym obszarze, aż po monitoring wyników i raportowanie wewnętrzne i zewnętrzne. Stąd też rosnące na całym świecie znaczenie specjalistów ds. ESG, któremu towarzyszy wzrost wymagań wobec kandydatów na te stanowiska. Jak ocenia ekspertka SGH, u osób, które chcą się zajmować ESG, istotne są umiejętności pracy z danymi i analityczne. Co więcej, jest to obszar, który wymaga współpracy w ramach całej organizacji, dlatego też pożądane są kompetencje komunikacyjne i relacyjne.

– To dość ambitna i wymagająca mieszanka. Jeśli dołożyć do tego znajomość i zro- zumienie tematyki ESG, w tym aktualną wiedzę w zakresie przynajmniej kluczowych regulacji dotyczących danego przedsiębiorstwa, znajomość przydatnych narzędzi czy standardów oraz umiejętność przełożenia tej wiedzy na specyfikę danej organizacji, widać wyraźnie, że trudno znaleźć na rynku pracy osoby łączące wszystkie te kompetencje – przyznaje Stanek-Kowalczyk

Niedobór talentów

– W związku z tym, że ESG jest stosunkowo nowym trendem, borykamy się z widocznym niedoborem talentów – potwierdza Anna Tietianiec, menedżer w firmie rekrutacyjnej Manpower.

Według niej firmy poszukują dziś specjalistów w obszarze planowania, określania i opracowywania długoterminowych celów i strategii ESG, ochrony środowiska i BHP. – Pożądana jest też znajomość regulacji dotyczących raportowania niefinansowego oraz międzynarodowych wytycznych – dodaje Tietianiec.

Jak oceniają doświadczeni praktycy ESG, dobrym punktem wyjścia do kariery w tej dziedzinie są kierunki przyrodnicze, inżynieria środowiska, finanse, prawo, a także nauki społeczne. Marcin Witkowski zwraca uwagę, że zakres wymagań wobec specjalistów ESG odnosi się zarówno do weryfikacji zgodności z regulacjami czy oczekiwaniami interesariuszy, jak również do budowania wartości długoterminowej poprzez zrównoważone podejście i mechanizmy ESG. To wszystko przy konieczności stałej, szybkiej i wielowątkowej nauki w warunkach zmieniającej się praktyki rynkowej.

– W efekcie poszukiwani będą kandydaci o bardzo różnym wykształceniu – nie tylko ekonomicznym lub prawnym, ale również inżynierskim oraz humanistycznym – ocenia Witkowski.

Poszukiwane w ESG kompetencje można też zdobyć na studiach podyplomowych, a także na licznych już kursach i szkoleniach. Niedawno na rynku pojawił się np. przyznawany przez CFA Institute certyfikat ESG Investing poświadczający wiedzę o inwestowaniu uwzględniającym także kryteria niefinansowe.

Zrównoważona wiedza

– Wyzwania firm zdecydowanie przekładają się na potrzeby związane z inwestycjami w edukację wokół ESG. Z samego opisu obszaru ESG widzimy, jak wszechstronne osoby będą potrzebne firmom i jak różnorodne kompetencje będą wymagane do tworzenia, a później wdrażania związanych z tym projektów – twierdzi dr Sylwia Hałas-Dej z Centrum Doradztwa i Kształcenia Menedżerów Akademii Leona Koźmińskiego. Dlatego też, w ofercie ALK, poza cieszącymi się popularnością studiami z zakresu CSR, w ostatnich latach pojawiły się nowe kierunki: Zasady Zrównoważonego Rozwoju dla Biznesu. Transformacja Klimatyczna, realizowane wspólnie z EY, oraz Zrównoważone finanse i ESG.

Kilka kierunków podyplomowych związanych z ESG ma też w ofercie Collegium Civitas, w tym Przywództwo i innowacja w zarządzaniu zrównoważonym rozwojem. Pierwszy program kształcący w tym kierunku (Manager CSR. Zrównoważony rozwój i ESG) pojawił się w Collegium Civitas już w roku akademickim 2014/2015 i ma prawie 200 absolwentów.

Opinia partnera:

Specjalizacja ESG będzie potrzebna w różnych zawodach i branżach

Artur Miernik, partner EY Polska, lider Praktyki Workforce Advisory:

Za typową ścieżkę kształcenia i kariery w obszarze ESG może uchodzić ukończenie studiów na kierunku nauk przyrodniczych, a następnie praca w przemyśle czy energetyce. Tymczasem ESG jest dziedziną interdyscyplinarną i wymaga specyficznej edukacji, również w zakresie prawa, finansów czy nauk społecznych. Złożoność ESG dostrzegają uczelnie wyższe, oferując studia podyplomowe na tym kierunku. Tematyka ta nieuchronnie dotyczyć będzie również przyszłych inżynierów, architektów czy menedżerów. Warto więc już na etapie studiów pogłębiać wiedzę w dziedzinie ESG.

Rozwój regulacji unijnych w zakresie zielonej transformacji skutkuje coraz bliższą współpracą nauki i biznesu. Przykład stanowić może inicjatywa EY i Akademii Leona Koźmińskiego, która zaowocowała uruchomieniem w 2022 r. studiów podyplomowych Zasady Zrównoważonego Rozwoju dla Biznesu. Transformacja Klimatyczna, adresowanych do menedżerów, w tym członków zarządów. ESG staje się elementem strategii firm, co przełoży się na powstawanie wyspecjalizowanych zespołów, które łączyć będą zadania m.in. analizy biznesowej i audytu procesów w firmie z raportowaniem finansowych i niefinansowych czynników ESG.

Jednak ESG oznacza również reskilling i upskilling, ponieważ przedsiębiorstwa będą musiały zapewnić rozwój odpowiednich kompetencji zarówno w aspekcie klimatu, jak również w relacji z interesariuszami. Będzie to okazja do podnoszenia kwalifikacji pracowników działów produktu i jakości, logistyki i inwestycji, a także HR. Niebagatelną rolę odgrywa tu fakt, że wielu pracowników jest zaangażowanych w działania na rzecz klimatu oraz równego traktowania. Pracodawcom daje to możliwość szybszego uczenia się organizacji, pozyskania talentów dzięki polityce HR zgodnej z duchem ESG, a w efekcie rozwoju innowacyjności i konkurencyjności.

Z punktu widzenia przyszłej kariery zawodowej ESG jest niewątpliwie perspektywicznym wyborem. Zgodnie z unijną dyrektywą CSRD obowiązkiem raportowania wpływu swojej działalności objęte na początek będą duże korporacje i średnie firmy giełdowe. Jednak w zieloną transformację włączać się będą stopniowo pozostałe firmy chcące sprostać konkurencji i potrzebom coraz bardziej świadomych konsumentów. Również dopływ środków unijnych przyspieszy transformację w sektorze publicznym, tworząc tam zapotrzebowanie na pracowników wyspecjalizowanych w obszarze ESG.

Opinia eksperta:

Lekkie przeprofilowanie zadań nie sprawi, że w firmie pojawi się ekspert ESG

Marzena Strzelczak, prezeska, dyrektorka generalna Forum Odpowiedzialnego Biznesu:

Praca w obszarze związanym z ESG wymaga dobrej orientacji w szybko zmieniającym się otoczeniu, reagowania na trendy. Ostatnie kilka lat to czas presji regulacyjnej, zdecydowanie silniejszej, bardziej kompleksowej niż wcześniej. Dzisiaj, z uwagi na prace nad uspójnieniem standardów raportowania i dyrektywami CSRD i CSDDD, kompetencje osób zajmujących się odpowiedzialnością przedsiębiorstw rysują się dość wyraźnie. Niemniej jednak już kilka lat temu, pracując z naszymi partnerami w Forum Odpowiedzialnego Biznesu nad wprowadzeniem do ministerialnej listy zawodów specjalności CSR-owca, zwracaliśmy uwagę na pewne umiejętności, które teraz są jeszcze bardziej potrzebne. W 2018 r., publikując analizę tematyczną „CSR-owiec, czyli kto?”, związaną z ambicjami sformalizowania zawodu, wskazywaliśmy takie kompetencje jak: myślenie systemowe, współpraca zewnętrzna, innowacje społeczne i środowiskowe, wartości wdrożone w działania czy właśnie śledzenie trendów. Wówczas w niektórych kręgach panowało przekonanie, że do zajmowania się CSR-em wystarczą dobre chęci, chęć czynienia dobra, umiejętność współpracy z interesariuszami oraz znajomość standardów GRI, by stworzyć raport społeczny.

Niewiele było studiów dających solidną, strategiczną perspektywę. Rzadko kiedy więcej niż jedna osoba w organizacji podejmowała naukę w tym zakresie. Dziś widzimy tu zasadniczą zmianę zarówno w odniesieniu do oferty rynkowej, jak i podejmowanych przez firmy starań, by opracować własne, czasem bardzo wartościowe programy ESG.

Rynek z pewnością bardzo potrzebuje specjalistów/specjalistek ds. ESG, gdyż ta tematyka jest traktowana dużo bardziej świadomie, strategicznie i biznesowo niż kilka lat temu. Firmy coraz częściej widzą też, że „lekkie przeprofilowanie” zadań i odpowiedzialności nie sprawi, że w organizacji pojawi się ekspert ESG. Potrzebne są konkretne umiejętności i kompetencje, które nie są jeszcze powszechnie dostępne na rynku.

Coraz częściej takie właśnie kompetencje przypisują sobie osoby, które do niedawna zajmowały się PR, marketingiem, komunikacją czy HR. Obecnie stawiają na eksperckość w obszarze ESG, co jednak nie zawsze idzie w parze z rzeczywistą wiedzą i kompetencjami. Dobrze więc, że na kolejnych uczelniach można zdobyć wiedzę z obszaru ESG, także tę bardziej specjalistyczną, jak np. sustainable finance. Ukończenie studiów podyplomowych to ważny element rozwoju zawodowego eksperta ESG.