Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (dyrektor KIS) w interpretacji z 11 stycznia 2019 r. (sygn. 0111-KDIB3-1.4012.859. 2018.3.JP) rozstrzygnął kwestię opodatkowania VAT otrzymanych przez gminę dotacji oraz wpłat dokonywanych przez mieszkańców z tytułu montażu instalacji fotowoltaicznych.

Gmina wskazała we wniosku o interpretację, że zamierza zrealizować projekt obejmujący instalację 276 sztuk mikro-instalacji fotowoltaicznych dla prywatnych budynków mieszkalnych położonych na jej terenie. Instalacje te będą wykorzystywane wyłącznie na cele związane z zaspokojeniem potrzeb mieszkaniowych mieszkańców tych budynków. Panele fotowoltaiczne będą montowane na dachach budynków mieszkalnych, elewacjach budynków mieszkalnych, dachach budynków gospodarczych, elewacjach budynków gospodarczych lub na fundamentach na gruncie obok budynków, w taki sposób aby zachować maksymalną efektywność ich pracy.

Czytaj także: VAT: Rozliczenie projektu instalacji systemów odnawialnych źródeł energii

Gmina na realizację projektu otrzymała dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w wysokości 60 proc. wydatków kwalifikowanych. Kwota dofinansowania uwzględnia m.in. koszty ogólne projektu, związane z przygotowaniem dokumentacji projektowej, koszty nadzoru inwestorskiego, robót budowlanych, a także promocji projektu. Warunkiem udziału mieszkańca gminy w projekcie jest wniesienie wkładu w budowę mikro-instalacji fotowoltaicznej. Środki pochodzące od mieszkańców zostaną przeznaczone na pokrycie wkładu własnego gminy w projekcie i stanowią zaliczkę na poczet przyszłej sprzedaży, która nastąpi po upływie okresu trwałości projektu. Od chwili zamontowania układu do dnia, w którym upłynie 5 lat od daty zakończenia projektu, tj. w okresie, w którym gmina pozostaje właścicielem układu, część nieruchomości na której układ został zamontowany, mieszkaniec udostępnia gminie nieodpłatnie.

Wnioskodawca zadał we wniosku pytania, jaką stawką VAT powinny być opodatkowane wpłaty dokonywane przez mieszkańców z tytułu wkładu własnego w kosztach montażu instalacji w przypadku jej montażu na budynku mieszkalnym, a jaką stawką w przypadku montażu na gruncie obok budynku mieszkalnego lub na budynku gospodarczym, a także czy otrzymana przez gminę dotacja na realizację projektu stanowić będzie dla gminy środki opodatkowane VAT?

Gmina stanęła na stanowisku, że instalacje montowane na dachu lub przytwierdzone do ściany budynku mieszkalnego o powierzchni nieprzekraczającej 300 m2 powinny być opodatkowane według stawki VAT 8 proc. Jeżeli instalacja fotowoltaiczna będzie montowana na budynkach mieszkalnych o powierzchni mieszkalnej powyżej 300 m2, to preferencyjną stawkę VAT w wysokości 8 proc. stosuje się tylko do części podstawy opodatkowania odpowiadającej udziałowi powierzchni użytkowej kwalifikującej te obiekty do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym w całkowitej powierzchni użytkowej, zaś w części odpowiadającej udziałowi powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego w ogólnej powierzchni budynku przekraczającej 300 m2 będzie opodatkowana podstawową 23 proc. stawką podatku VAT. W odniesieniu natomiast do usługi montażu instalacji wykonanych poza budynkiem, tj. w systemie wolnostojącym na gruncie lub na budynkach gospodarczych, stawką VAT właściwą dla świadczenia gminy na rzecz mieszkańców jest stawka 23 proc. Ponadto wnioskodawca uważa, że otrzymane przez gminę środki w postaci dotacji na realizację projektu, podlegać będą opodatkowaniu VAT, a dotacja będzie stanowić kwotę brutto.

Dyrektor KIS w świetle obowiązującego stanu prawnego uznał, że stanowisko gminy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Komentarz eksperta

Janina Fornalik, doradca podatkowy, partner w MDDP

Stanowisko zaprezentowane przez organ podatkowy w omawianej interpretacji jest moim zdaniem kontrowersyjne w odniesieniu do obowiązku ujęcia w postawie opodatkowania z tytułu świadczeń gminy kwoty dotacji dotyczącej dofinansowania projektu montażu instalacji fotowoltanicznych. Dofinansowanie uzyskane przez gminę ma na celu generalnie pokrycie kosztów projektu, w tym np. kosztów promocji. Wątpliwości wynikają z faktu pobierania odpłatności od mieszkańców, która stanowi wynagrodzenie za świadczenie usług. Można jednak argumentować, że otrzymana dotacja nie powinna zwiększać podstawy opodatkowania świadczonych usług, gdyż nie jest bezpośrednio związana ze świadczeniem przez gminę usług na rzecz mieszkańców, lecz dotyczy pokrycia kosztów całego projektu, w tym również kosztów ogólnych, takich jak koszty promocji. Analogiczne sytuacje występują w innych projektach gminnych, takich jak usuwanie azbestu, czy przydomowe oczyszczalnie ścieków. W ostatnim czasie można jednak zauważyć kształtowanie się niekorzystnej linii interpretacyjnej organów podatkowych w tej kwestii, chociaż wcześniej wydawane były rozbieżne interpretacje indywidualne przez Dyrektora KIS. Przykładowo, w 2017 r. wydane zostały następujące korzystne interpretacje stanowiące o braku opodatkowania dotacji: z 15.09.2017 r., sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.341.2017.2.JM, z 23.08.2017 r., sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.231.2017.3.MC, z 4.08.2017 r., sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.193.2017.2.MK. Rozwiązaniem praktycznym z punktu widzenia gminy jest wystąpienie z wnioskiem o interpretację, która potwierdzi, że dotacja podlega opodatkowaniu VAT, co jednocześnie pozwoli na uzasadnienie pełnego prawa gminy do odliczenia podatku VAT naliczonego od kosztów projektu.