Kończy się boom na nasze obligacje

Od początku roku rentowność polskich obligacji dziesięcioletnich spadła z blisko 6 proc. do niewiele ponad 4 proc. Wycena naszych papierów jest wciąż znacznie mniej korzystna niż w przypadku Czech, do których lubimy się porównywać. Jednak oprocentowanie długu naszego i naszych sąsiadów emitowanego w euro jest już porównywalnie niskie.

Polska daje zyski

Zapadające w 2022 roku polskie euroobligacje są oprocentowane na 2,57 proc., czeskie – na 2,50 proc. – To oznacza, że ryzyko kredytowe Polski jest oceniane tak samo, jak w przypadku naszych sąsiadów, mimo że Czechy mają wyższy rating – mówi Rafał Benecki z ING.

To m. in. utrata przez kilka krajów rozwiniętych najwyższej wiarygodności kredytowej – ostatnio potrójne „A" agencja ratingowa Moody's zabrała Francji – powoduje, że obligacje tzw. krajów wschodzących, do których zalicza się też Polska, cieszą się większą popularnością wśród inwestorów.

A ci szukają najlepszych miejsc do lokowania swoich pieniędzy, których mają pod dostatkiem. Problem w tym, że na ekonomicznej mapie świata niewiele pozostało miejsc, w których można liczyć na zysk, a jednocześnie nie obawiać się bankructwa wierzyciela. Tradycyjne bezpieczne przystanie, jak Niemcy czy Szwajcaria, oferują obecnie oprocentowanie bliskie zera.

Polska za to sprzedała wczoraj dziesięcioletni dług, oferując kupującym 4,22 proc. Jeszcze w październiku płaciliśmy blisko 4,50 proc.

Przystań w kryzysie

– Polska gospodarka jest coraz częściej postrzegana przez inwestorów jako bezpieczna przystań w regionie – przyznaje Adam Czerniak z Kredyt Banku. Dlaczego cieszymy się aż takim zaufaniem? – Na tle innych krajów europejskich nasza sytuacja fiskalna i makroekonomiczna jest dobra – wyjaśnia ekonomista. I to pomimo tego, że jak prognozują analitycy, w ostatnim kwartale roku roczna dynamika wzrostu PKB ma spaść poniżej 1 proc., a stan budżetu pozostawia wiele do życzenia.

Okazję w polskich obligacjach widzą głównie inwestorzy zagraniczni. Na koniec września w ich portfelach były polskie papiery o wartości 185 mld zł. To ponad dwa razy więcej niż na początku 2010 r. Ale, jak twierdzą dilerzy, kupujący z londyńskiego City powoli zaczynają już realizować zyski, uważając, że nasze papiery zaczynają być zbyt drogie. Dlaczego zatem obligacje nie tanieją? – Pojawiają się inwestorzy z Azji, którzy zazwyczaj trzymają papiery aż do terminu zapadalności – wyjaśnia Benecki. I dodaje, że dzięki temu nie grozi nam zupełna wyprzedaż portfela polskich obligacji, jak miało to miejsce w 2003 r. Wówczas w ciągu zaledwie kilku miesięcy oprocentowanie naszych papierów wzrosło z 5 do blisko 8 proc. To dlatego, że wcześniej napływał do nas głównie kapitał spekulacyjny. Teraz, jak zresztą nieraz chwalił się resort finansów, więcej jest inwestorów długoterminowych.

Nie oznacza to jednak, że gwałtowne pogorszenie sytuacji na rynku długu nam nie grozi. Polska jest bowiem dla inwestorów „bezpieczną przystanią", dopóki w Europie panuje kryzys. – W sytuacji równowagi, gdyby pojawił się wzrost gospodarczy w strefie euro i poprawa sytuacji fiskalnej w krajach peryferyjnych, nasze papiery byłyby uznane za zbyt drogie. Dopóki sytuacja w Polsce będzie lepsza niż w innych krajach, możemy się nadal spodziewać napływu kapitału zagranicznego – uważa Czerniak.

Oprocentowanie naszego długu może wzrosnąć, kiedy wzrost gospodarczy będzie najsłabszy, czyli w I kw. przyszłego roku. Nasilać się będą obawy o stan budżetu, a obniżki stóp procentowych zostaną już uwzględnione w cenach. Benecki prognozuje, że rentowności mogą być wtedy wyższe niż teraz o ok. 50 pkt bazowych (0,5 pkt proc.).

Finansowa poduszka

To oznacza też wyższe koszty bieżącego finansowania potrzeb budżetu. Na razie z historycznie niskich rentowności Ministerstwo Finansów korzysta jak może. – Po przetargu zamiany mamy sfinansowane ponad 20 proc. przyszłorocznych potrzeb pożyczkowych, czyli zrealizowany plan – poinformował Piotr Marczak, dyrektor Departamentu Długu Publicznego w MF. To oznacza, że na poczet przyszłego roku pożyczyliśmy już blisko 30 mld zł. Resort sprzedaje teraz obligacje po wyższych cenach niż pod koniec ubiegłego roku, ale to nie oznacza automatycznie, że maleją nasze wydatki na obsługę długu. Obecnie spłacamy bowiem to, co pożyczyliśmy drożej lata temu. W tym roku koszty obsługi zadłużenia mają wynieść 43 mld zł. To o 7 mld zł więcej niż w roku ubiegłym. Dopóki nie zaczniemy zmniejszać nominalnego zadłużenia, te koszty będą w miarę stałe.

W przyszłym roku wciąż do pożyczenia zostało nam 115 mld zł. Jeśli sytuacja w strefie euro się polepszy, a taki scenariusz przewiduje minister finansów, inwestorzy mogą zacząć wracać z kapitałem do peryferyjnych krajów eurolandu. Z drugiej strony, jeśli wydarzy się tam coś złego, to pieniądze mogą zacząć uciekać również z Polski.