Miesiąc temu, 2 grudnia 2021 Rada Programowa Krakowskiej Fundacji Filmowej zdecydowała o przyznaniu mu Smoka Smoków za wkład w rozwój światowego kina dokumentalnego. Uroczystość wręczenia statuetki, lekcja mistrzowska laureata oraz retrospektywa jego twórczości miały mieć miejsce podczas najbliższej edycji Krakowskiego Festiwalu Filmowego.
„Jesteśmy wstrząśnięci informacją o śmierci naszego laureata, który dwa tygodnie temu potwierdził przyjazd do Krakowa, bardzo się cieszył na wizytę w Polsce i spotkanie z przyjaciółmi, a także młodymi widzami, którzy do tej pory nie mieli okazji zapoznać się z jego filmami” – mówi dyrektor festiwalu Krzysztof Gierat.
Jarmo Jääskeläinen urodził się w Vyborg 2.08.1937. Skończył Absolwent Helsingin Normaalilyseo i łódzką szkołę filmową. W latach 50/60. pracował w Kelo-Filmi Oy, Filmart Oy w Helsinkach, British Overseas Film Services Ltd., oraz w redakcji fińskiej BBC.
Część swego życia Jääskeläinen spędził w Polsce. Dobrze znał język i współczesną polską historię oraz kulturę drugiego obiegu, a jednocześnie pracując dla fińskiej telewizji nie był ograniczany przez cenzurę. Jeszcze przed Sierpniem 80’ powstał jego film o emigracji obywateli polskich niemieckiego pochodzenia: „Antoniusz emigrant” (1977). Rok później, w „Śmierci studenta” Jääskeläinen rekonstruował śledztwo w sprawie śmierci Stanisław Pyjasa. W „Koronacji” (1980) przypomniał o roli kościoła katolickiego w Polsce w czasach komunistycznych.
Znaczące dla polskiej historii dokumenty zrealizował w latach 80., kiedy jeszcze mieszkał w Warszawie. W „Przedmurzu” opowiedział o warszawskiej pielgrzymce na Jasną Górę w roku 1981 (1982). Jego inne „polskie” filmy to: „Obmurowana wolność” (1986) o internowanych działaczach Solidarności, „Msza za Ojczyznę” (1984), w której rejestrował atmosferę po zabójstwie księdza Jerzego Popiełuszki, pokazując tłum ludzi skupionych wokół kościoła, gdzie kapłan Solidarności głosił homilie. W zrealizowanych w 2011 roku „Zwycięzcach i zwyciężonych” przywołał wspomnienia uczestników grudnia 70. opowiadając również o roztrwonieniu ideałów „Solidarności”.
Reżyser podejmował też w swojej twórczości tematykę Holocaustu: w „Chorobie głodowej” (1983) nawiązał do niedokończonych studiów na temat fizjologicznych i psychologicznych skutków głodu, prowadzonych przez żydowskich lekarzy z getta warszawskiego, w „Umschlagplatz” (1987), z udziałem Marka Edelmana jako narratora, opisał sześć tygodni lata 1942 r. podczas deportacji Żydów do obozu w Treblince, w „Bohaterach i męczennikach” (1990) przedstawił relacje polsko-żydowskie na przykładzie miasta Nowy Korczyn.
Swoją karierę kontynuował w Finlandii jako reżyser, producent i pedagog. W roku 2011 otrzymał nagrodę za całokształt twórczości od Fińskiej Akademii Telewizyjnej.
Zmarł 2 stycznia 2022 roku. Miał 84 lata.
