Od wybuchu wojny na Ukrainie widać rosnące zainteresowanie Azją Centralną ze strony Unii Europejskiej. Jednocześnie gospodarczy lider tego regionu, Kazachstan, aktywnie działa na rzecz wzmocnienia relacji z UE dla zrównoważenia wpływów chińskich i rosyjskich. Wspólnota ma szczególne miejsce w planach rozwoju gospodarczego Astany, bowiem państwa członkowskie UE są największym inwestorem w Kazachstanie i w całym regionie, a to właśnie bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) mają być fundamentem przyspieszenia wzrostu gospodarczego i podwojenia przez ten kraj PKB do 2029 r. Aktywne działania UE zbiegają się w czasie z polską prezydencją w Radzie UE, co powinno stworzyć naszemu biznesowi dogodne warunki do wejścia na ten ważny rynek. Póki co jednak, polski rząd uderzył niestety w rodzimych eksporterów zaostrzeniem przepisów w zakresie sprzedaży towarów przez Korytarz Północny.
Kazachstan nie zwalnia tempa
Wojna na Ukrainie, zagrożenie ze strony Rosji i nieprzewidywalne kierunki działań Waszyngtonu w Azji zdają się nie mieć wpływu na plany rozwojowe Kazachstanu. Największe państwo Azji Centralnej wciąż niepodzielnie zajmuje pozycję regionalnego lidera w przyciąganiu BIZ pozyskując do końca 2024 roku 83 bln tenge (ok. 650 mld zł), czyli 70-proc. wszystkich BIZ ulokowanych w regionie od 1991 r. W 2023 r. Kazachstan zanotował ponad 32-proc. spadek napływu zagranicznych środków, co było skutkiem wzrostu ryzyka inwestycyjnego w związku z wojną na Ukrainie i zaburzeniami w łańcuchu dostaw. Jednak już w 2024 r. nastąpił ponowny wzrost BIZ o 88-proc. w stosunku do roku poprzedniego. Pomimo niepewnej sytuacji geopolitycznej regionu i jego sąsiedztwa, Astana nie zamierza rezygnować z wzmocnienia tej tendencji, zakładając pozyskanie do końca 2029 roku 75 bln tenge (ok. 590 mld zł). Jeśli ten plan się powiedzie to Kazachstan może podwoić wartość swojego PKB, który w 2023 r. wyniósł 135 bln tenge (ok. 1.05 bln zł). Dla porównania PKB Polski to ok. 3.4 bln zł.
Inwestorzy z UE i USA
Na wzrost gospodarczy Kazachstanu największy wpływ mają inwestorzy z UE i USA, zdecydowanie dystansując Rosję i Chiny. Astana dąży do wzmocnienia tej tendencji, adresując swoja strategię przyciągania BIZ szczególnie do państw Wspólnoty. Wartym odnotowania jest fakt, że działania kazachskie w tym obszarze są oparte na modelu brytyjskim tj. systemie British Common Law oraz na doświadczeniach Zjednoczonych Emiratów Arabskich (Międzynarodowe Centrum Finansowe w Astanie jest wzorowane na Międzynarodowe Centrum Finansowe w Dubaju). Oczywiście działaniom tym towarzyszy szeroki system wzmacniania atrakcyjności rynku kazachskiego dla inwestycji, w postaci uproszczenia procedur administracyjnych, preferencyjnych stawek podatkowych i czasowych zwolnień czy wzmocnienia zabezpieczenia praw autorskich i patentowych. Ciekawą inicjatywą było niedawne wprowadzenie wizy Cyfrowy Nomada, która jest automatycznie przyznawana pracownikom nie posiadającym kazachskiego obywatelstwa, ale zatrudnionym w zagranicznych firmach na terenie republiki.
Czytaj więcej
Kazachski rynek rolny odgrywa znaczącą rolę w Azji Centralnej, ale ambicje Astany wykraczają dale...
Aktywizacji BIZ mają też służyć środki w wysokości 1 bln tenge (ok. 7.7 mld zł) będące w dyspozycji państwowego holdingu Baiterek, których przeznaczeniem jest zapewnienie inwestorom pożyczek i kredytów na preferencyjnych warunkach. Kazachskie Ministerstwo Gospodarki szacuje, że ta akcja z kolei przyczyni się do wzrostu wartości preferencyjnych linii kredytowych oferowanych przez inne instytucje finansowe nawet do 8 bln tenge (ok. 62 mld zł). Celem działań rządu jest ukierunkowanie inwestycji w stronę branż zapewniających wysoką produktywność i rozwój eksportu, czyli surowców energetycznych, rolnictwa, przemysłu petrochemicznego czy metalurgicznego. Z kolei szef Baiterek Holding, R. Karagoiszyn, wskazał na dążenie do osiągnięcia modelu finansowania inwestycji, w którym 60-proc. środków pochodziłoby z komercyjnych instytucji finansowych a 40-proc. ze środków państwowych.
