Jaja Faberge są warte miliony dolarów

Wiosną 1885 r. car Aleksander III Romanow gorączkowo poszukiwał prezentu dla swojej małżonki, Marii Fiodorowny, z okazji 20. rocznicy zaręczyn cesarskiej pary. Zbiegała się ona w czasie z Wielkanocą. A było to najważniejsze święto w rosyjskiej Cerkwi prawosławnej. Towarzyszyła mu tradycja polegająca na obdarowywaniu rodziny i przyjaciół poświęconymi, ręcznie malowanymi jajami. Im zamożniejszy Rosjanin, tym bogatsze i bardziej wyszukane były zdobienia na skorupach jaj. Wybór prezentu był zatem oczywisty. Problemem było tylko to, co zrobić, by podarunek okazał się godzien cesarskiego majestatu.

W sukurs Aleksandrowi przyszedł jubiler i złotnik Peter Carl Faberge. Podjął się on stworzyć w swojej pracowni specjalnie zaprojektowane jajo. Inspirację czerpał z podobnego przedmiotu należącego do ciotki cesarzowej Marii, duńskiej księżniczki Wilhelminy. Rodowa legenda głosiła, że ów przedmiot przykuwał mocno uwagę Marii, gdy ta była dzieckiem.

Konstrukcja matrioszki

Faberge wywiązał się z powierzonego mu zadania wyśmienicie. Tak zwane Jajo Kurze otwiera się jak matrioszkę. Wewnątrz znajduje się złote żółtko, w którego centrum siedzi złota kura. W jej środku umieszczona jest diamentowa korona, a w niej z kolei maleńki wisiorek z rubinem.

Podarunek zachwycił cesarzową. I odtąd Faberge co roku dostarczał kolejne jaja na cesarski dwór.

Od roku 1895 tradycję kontynuował syn zmarłego Aleksandra III – Mikołaj II. Ten ostatni obdarowywał najpierw swoją matkę, a następnie również żonę, cesarzową Aleksandrę Fiodorowną.

Do czasu rewolucji październikowej pracownię Faberge opuściło 50 jaj carskich. Tradycja została zawieszona jedynie w latach 1904–1905 z uwagi na wojnę rosyjsko-japońską i zamieszki w kraju.

Historia zamknięta w skorupce

Te niezwykle cenne precjoza zwykło się określać mianem jaj Faberge, choć w rzeczywistości sam Peter Carl nie wykonał osobiście żadnego z nich. Złotnik dawał swoje nazwisko, ale poszczególne jaja były tworzone przez najlepszych projektantów i rzemieślników, których zatrudniał w swojej firmie. Do ich wyrobu używano złota, srebra, kamieni szlachetnych, kości słoniowej, masy perłowej. Dodatkowo zdobiono je emalią.

Jaja były często inspirowane aktualnymi wydarzeniami politycznymi i społecznymi. Wpływ na ich wygląd miały informacje, np. wojenne czy związane z otwarciem kolei transsyberyjskiej. Precjoza były też zdobione miniaturami carskich rezydencji i wizerunkami członków rodziny Romanowów. Na przykład dekoracja jaja koronacyjnego, ofiarowanego przez Mikołaja II cesarzowej Aleksandrze w 1897 roku, nawiązywała do sukni koronacyjnej carycy (z ornamentem siatki). Natomiast w środku ukryta była złota miniatura karety koronacyjnej. Siedzenia zostały wykonane z rubinu, a szybki z górskiego kryształu. Na dachu umieszczona była korona.

Dzieła przygotowywane dla carskiej rodziny zostały zaprezentowane przez Faberge w 1900 roku na wystawie w Paryżu. Francuzi byli pod tak wielkim wrażeniem kunsztu złotnika, że przyznali mu Złoty Medal oraz Krzyż Legii Honorowej.

Kres produkcji jaj nastąpił w 1917 roku. Wybuch rewolucji październikowej zakończył panowanie dynastii Romanowów i przyczynił się do zamknięcia pracowni Faberge. Zakład został znacjonalizowany w 1918 roku. Jego właściciel w obawie o swoje życie ratował się ucieczką do Szwajcarii. Peter Carl nigdy nie wrócił do Rosji. Zmarł w Lozannie w 1920 roku.

W kolekcjach królów i oligarchów

Spośród 50 jaj stworzonych dla Romanowów, czyli klasycznych jaj carskich, do dnia dzisiejszego zachowały się 42. Oprócz nich przetrwało jeszcze kilka innych okazów powstałych na specjalne zamówienie innych klientów.