Firmy jeszcze wygrywają ze spowolnieniem

W 15. edycji Listy 500 przychody spółek wzrosły tylko o 2,8 proc. wobec 14,3 proc. rok temu

Publikacja: 23.04.2013 19:56

Firmy jeszcze wygrywają ze spowolnieniem

Foto: Fotorzepa, Piotr Nowak PN Piotr Nowak

Lista 500 to najpełniejszy obraz zmian zachodzących w gospodarce. Teraz zmaga się ona z coraz wyraźniejszym spowolnieniem. Widać to również po wynikach firm. Suma ich przychodów w 2012 r. wzrosła jedynie o 2,8 proc. wobec poprzedniej edycji zestawienia, i jest to niemal 1,4 bln zł. Wynik znacznie słabszy, niż rok temu, kiedy to firmy zwiększyły obroty aż 14,3 proc.

Więcej w środowej "Rzeczpospolitej" oraz na

www.rp.pl/lista500

– Obecnie obserwowane spowolnienie gospodarcze jest najzupełniej normalne. Trzeba jednak wielkiej pracy, a zwłaszcza kolejnych reform, aby w dłuższej perspektywie polska gospodarka wróciła na ścieżkę szybkiego wzrostu – mówił w trakcie gali na Stadionie Narodowym prof. Leszek Balcerowicz.

Nagrody dla liderów

Zestawienie przygotowywane przez „Rzeczpospolitą" to najstarszy na polskim rynku ranking największych przedsiębiorstw w Polsce. Tradycyjnie to też okazja do uhonorowania tych najlepszych.

Zamów ranking Lista 500 w formacie XLS lub PDF

W tym roku kapituła przyznała tytuł Orła „Rz" w kategorii firm produkcyjnych Grupie Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych. Wśród firm usługowych i infrastrukturalnych nagrodę otrzymał Cyfrowy Polsat, a finansowych Alior Bank. Specjalnego Orła z okazji 15-lecia Listy 500 otrzymało Asseco Poland. Kapituła w uzasadnieniu tej nagrody podkreśliła, że przez 15 lat przychody Asseco wzrosły 24-krotnie.

Lista 500 - pierwsze 20 pozycji

– Nasz sukces to efekt rozwoju całego kraju. Dzisiaj reprezentuję już międzynarodowa grupę – podkreślał szef firmy Adam Góral.

Kapituła przyznała również dodatkowe nagrody i wyróżnienia. Za najlepszego debiutanta zostało uznane Seco/Warwick, wśród eksporterów wyróżniono Konimpex, a za lidera inwestycji uznano Fabrykę Maszyn Famur.

Kapituła podobnie jak w latach wcześniejszych przyznając nagrody brała pod uwagę firmy, które przekazały pełne sprawozdanie finansowe za 2012 r. oraz miały zysk i dodatnie kapitały własne. Analizowano wiele wskaźników określających ich efektywność, jak i stabilność i szanse na dalszy rozwój.

– Listy 500 oraz 2000, przygotowywane przez „Rz" są fragmentami niekłamanych sukcesów właścicieli polskich firm – podkreśla członek kapituły Andrzej Sadowski, wiceprezydent Centrum im. A. Smitha.

Kryzys już widać

Analizując głębiej, sygnały o spowolnieniu są jeszcze wyraźniejsze – średnia rentowność netto przedsiębiorstw ujętych w zestawieniu wyniosła co prawda 6,7 proc., ale spośród 381 przedsiębiorstw, które podały wynik netto, jedynie 44 mogą się poszczycić zyskiem.

O 5,2 proc. spadło łączne zatrudnienie, co oznacza ubytek ponad 70 tys. miejsc pracy.

Widać więc, że to nie ostatnia Lista 500 pokazująca raczej zaciskanie pasa i oszczędności, niż wielkie inwestycje i szybki rozwój. Więcej pracowników zatrudniają jedynie takie branże jak handel detaliczny, wytwórcy energii czy usługi finansowe. Spadki widać w górnictwie, mediach, informatyce i oczywiście budownictwie.

Po raz pierwszy od kilku lat branże wykazują spadek przychodów w porównaniu z rokiem wcześniejszym i chyba dla nikogo nie jest zaskoczeniem, że największy wystąpił właśnie w przypadku spółek budowlanych. 2012 r. był dla nich jednym z najgorszych – najpierw wygrywały przetargi proponując w nich zdecydowanie za niskie ceny, by nawet czołówka przynajmniej otarła się o spektakularne bankructwa. Ostatecznie skończyło się spadkiem przychodów o 3,1 proc., ale akurat ta branża ciągle jest w fatalnej kondycji, co pokazują choćby wyniki jej liderów. PBG po spadku przychodów aż o 50 proc. jest na 187. pozycji – rok temu miało 76. miejsce. Polimex Mostostal obniżył notowania o 13 pozycji.

Spadkiem obrotów kończą 2012 r. także producenci samochodów, przyczep i statków. Choć jest to jedynie 1,7 proc., to jednak więcej o sytuacji branży mówi przypadek Fiat Auto Poland. Firma jeszcze niedawno zajmowała pozycję na podium, zwiększała produkcję, a co za tym idzie eksport. W obecnej edycji wykazała spadek przychodów o 14,3 proc. i ostatecznie wypadła poza czołową dziesiątkę.

Słabsze niż w 2011 r. wyniki pokazali producenci artykułów chemicznych (wzrost o 3,1 proc. wobec 16,2 proc. rok temu), maszyn i urządzeń jak RTV oraz AGD (wzrost o 7,7 proc. wobec 15 proc. po 2011 r.) czy firmy transportowe, których obroty zwiększyły się jedynie o 2,2 proc. przy 9,6 proc. rok temu.

Silnie reprezentowany w zestawieniu handel w 2012 r. zanotował 10,2-proc. wzrost obrotów jeśli chodzi o segment detaliczny oraz 12,3 proc. w przypadku hurtowego. Jeśli chodzi o detalistów doskonale radzą sobie operatorzy dyskontów, jak Biedronka, Lidl czy Kaufland, ponieważ w przypadku sieci hipermarketów wyniki są dużo gorsze – niewielki wzrost Auchan czy Car refour, spadek obrotów sieci Real.

Państwowe górą?

Podobnie jak w latach wcześniejszych, najwięcej, bo 270 reprezentantów na Liście 500, ma kapitał zagraniczny. Jednak w porównaniu do rankingu sprzed roku ich liczba spadła o 10. Ubyły także dwie firmy państwowe, których jest teraz 44.

Przybyło za to 13 reprezentantów prywatnego kapitału krajowego. Takie firmy biją także konkurencję pod względem efektywności prowadzonego biznesu. W ich przypadku przychody wzrosły bowiem średnio w 2012 r. o 21,4 proc., podczas gdy w przypadku spółek zagranicznych wzrost wyniósł 9 proc., a państwowych jedynie 1,9 proc.

Z kolei jeśli chodzi o najwyższą rentowność netto, to z niemal 19,5 proc. wygrywają firmy usług finansowych. W przypadku niektórych banków jak PKO BP, Pekao, BZ WBK czy BRE, to nawet ponad 20 proc.

Ten pułap przekraczają również ubezpieczyciele, jak choćby PZU. Ta branża zdecydowanie wykazuje największe zyski, bowiem kolejne jak górnictwo czy informatyka, już ledwie przekraczają pułap 10 proc. W przypadku firm handlowych czy budowlanych jest to maksymalnie 2–3 proc.

1,4 bln złotych wynoszą łączne przychody firm ujętych na Liście 500. W ostatnich latach stale rosną

Dane bardziej tajne

Z roku na rok widać niestety coraz więcej firm, które odmawiają podania danych, nawet tylko przychodów czy zatrudnienia. Chodzi coraz częściej również o firmy z czołówki, jak choćby Carrefour, Tesco czy tradycyjnie Grupę PKP.

Jednak firmy mniejsze też robią tak coraz częściej – czasami po prostu nie mają się czym chwalić. Z drugiej strony polskie oddziały otrzymują wręcz polecenia z centrali, żeby się zbytnio nie chwaliły sukcesami. Na tle znacznie gorszej sytuacji innych regionalnych oddziałów może to być źle odebrane.

kliknij aby powiększyć

Dlatego na liście nie widać wielkich zmian. Doskonałym przykładem jest sytuacja w czołowej dziesiątce zestawienia. Pozycje od pierwszej do siódmej zajmują te same firmy co rok temu. W kolejnych latach może jednak do nich dojść, bo o ile pierwsza pozycja PKN Orlen jest absolutnie niezagrożona, to między kolejnymi różnice nie są wielkie.

Zajmujące czwartą lokatę Jeronimo Martins Dystrybucja wygrywa z PGNiG jedynie 177 mln zł obrotów, co przy firmach generujących już niemal 29 mld zł rocznie nie jest wielką kwotą.

– Mamy tu prawdziwych liderów polskiej gospodarki, a dodatkowo również największych płatników podatków – mówił Bogusław Chrabota, redaktor naczelny „Rz".

Awanse i spadki

Pierwszą zmianą w czołówce jest awans PKO BP z 11. miejsca zajmowanego w poprzedniej edycji na ósme.

Z kolei na dziewiątą z 17. pozycji awansowała grupa Eurocash, która po przejęciu pionu dystrybucyjnego od grupy Emperia wyrasta na wicelidera rynku handlowego. Niewielu konsumentów wie, że znane sieci, liczące tysiące sklepów, jak choćby Lewiatan czy abc, zarządzane są właśnie przez grupę Eurocash.

Z pierwszej dziesiątki wypadł polski oddział grupy Metro, do którego należą sieci Media Markt, Saturn, Real oraz Makro. Firma wiele lat była liderem rynku handlowego oraz największym pracodawcą prywatnym w Polsce. W kolejnej edycji będzie notowana jeszcze niżej, ponieważ już podpisała umowę sprzedaży sklepów Real francuskiej grupie Auchan, która z kolei po sfinalizowaniu transakcji mocno awansuje.

Z czołówki wypada również Fiat Auto Poland. Jednak autorem największego spadku jest Honda Poland, która z 301. miejsca zajmowanego rok temu spadła aż 162 lokaty niżej. O 111 lokat spadła grupa PBG, zaś kolejnymi rekordzistami są także reprezentanci branży budowlanej, czyli Heilit + Woerner Budowlana oraz Trakcja – Tiltra, które spadły o 79 pozycji.

Ogółem w zestawieniu 244 firmy zajmują niższą niż rok temu pozycję, 16 taką samą, a notowania poprawiło 228.

Autorami największych skoków są ubezpieczeniowe Open Life TUŻ (awans o 313 miejsc) oraz Benefia TuNŻ, które poprawiło pozycję o 235 oczek. Ponad 100 pozycji awansowały również Fabryka Maszyn Famur, Dino Polska oraz Autoliv Poland. Jednak rok temu o ponad 100 lokat swoje pozycje poprawiło dziewięć firm.

Na liście znalazło się również 86 debiutantów (dziesięciu więcej niż rok temu). Jednak trzeba jednocześnie zaznaczyć, że często są to debiuty tylko pozorne.

Firmy trafiły do tej kategorii tylko z powodu braku informacji o ich wynikach w poprzedniej edycji zestawienia. Tym mianem można określić choćby spółki PGE Obrót (miejsce 14.), sieć Tesco (18. lokata) oraz Vattenfall Energy Trading (miejsce 45.).

Firmy stawiają na zagranicę

Choć firmy nie zachwyciły wynikami i spowolnienie jest coraz wyraźniejsze, to przynajmniej wyniki sprzedaży eksportowej zaskoczyły pozytywnie.

Jeśli chodzi o składowe wzrostu polskiego PKB, to widać systematyczne przesunięcie środka ciężkości z konsumpcji wewnętrznej właśnie na eksport.

Potwierdzają to również wyniki firm, które znalazły się w tegorocznej edycji Listy 500.

Sprzedaż zagraniczna odpowiada bowiem w tegorocznym rankingu średnio za 31 proc. przychodów, gdy rok temu było to 28,5 proc.

Są branże zorientowane na eksport, które jeszcze w znacznie szybszym tempie zwiększają jego udział. Nie brakuje firm, w przypadku których na rynki zagraniczne trafia nawet ponad 90 proc. produkcji. Oczywiście są to najczęściej przedstawiciele branży motoryzacyjnej czy producenci różnego typu sprzętu elektronicznego, ale nie tylko. W sumie 33 firmy generują ponad 80 proc. obrotów właśnie ze sprzedaży eksportowej.

Ogółem producenci samochodów 56,6 proc. obrotów generują ze sprzedaży zagranicznej. Jednak wyższy, bo 69,6-proc., udział mają producenci maszyn i urządzeń, w tym RTV oraz AGD. Zwłaszcza w tym ostatnim przypadku jest to polska specjalność eksportowa, a nasz kraj już od kilku lat jest największym producentem sprzętu kuchennego w Europie. W 2012 r. wartość eksportu AGD z Polski wzrosła o ponad 10 proc., do już 14,2 mld zł.

Co więcej, moce produkcyjne są systematycznie zwiększane, a z taśm fabryk, które ma w Polsce cała światowa czołówka branży, zjeżdża coraz więcej sztuk sprzętu. Ok. 40-proc. udział eksportu mają jeszcze takie branże jak producenci metali, wyrobów chemicznych oraz górnictwo. —pm

15 lat z Listą 500

Pierwsza edycja ukazała się na rynku w 1999 r. Podobnie jak kolejne trzy była projektem we współpracy z Instytutem Nauk Ekonomicznych PAN oraz Centrum Informacji Gospodarczej Ministerstwa Gospodarki. Między innymi z tego powodu wiele firm, zwłaszcza państwowych, chętnie podawało informacje o swojej sytuacji, ponieważ chodziło o instytucję działającą przy ministerstwie.

Od 2001 r. wraz z ogłoszeniem zestawienia wręczane są również nagrody Orły „Rz" dla najbardziej efektywnych i najprężniej rozwijających się przedsiębiorstw.

Już od 2003 r. „Rz" przygotowuje listę samodzielnie. Wtedy też powstała również kapituła, która przyznaje nagrody Orły „Rz". W tym samym roku po raz pierwszy kapituła się zebrała.

Co roku prace nad przygotowaniem listy angażują wiele osób. Wysyłane są setki ankiet, z których niestety wciąż wiele pozostaje bez odpowiedzi. Wiele danych dostarczają dziennikarze zajmujący się branżami, w jakich działają firmy, których danych brakuje. Czasami angażowane są również wywiadownie gospodarcze, a tylko w wyjątkowych sytuacjach musimy posiłkować się jedynie danymi szacunkowymi.

Mimo to każdorazowo po publikacji dzwonią do redakcji zarówno przedstawiciele rynku, jak i czytelnicy ze wskazaniem, których przedsiębiorstw w zestawieniu brakuje.

Jednak Lista 500 już na stałe wrosła w pejzaż polskiej gospodarki i rokrocznie w drugiej połowie kwietnia firmy czekają na jej publikację. Jako pierwsi na rynku pokazujemy bowiem kondycję największych przedsiębiorstw w kraju – tak państwowych, jak i prywatnych. —pm

Adam Góral, prezes i wiodący akcjonariusz Asseco Poland

Cieszę się z przyznanego przez dziennik „Rzeczpospolita" wyróżnienia. To, jak wygląda dzisiaj Asseco, zawdzięczamy konsekwencji w budowie zespołu specjalizującego się w produkcji oprogramowania. Nasza grupa stała się siódmym pod względem sprzedaży producentem własnych rozwiązań informatycznych w Europie. To najlepszy dowód, że kierunek, który wybraliśmy na początku drogi, był słuszny. Chciałbym serdecznie podziękować pracownikom, klientom, partnerom biznesowym, jak i polskiemu rynkowi kapitałowemu. To dzięki Wam Asseco Poland miało szansę stworzenia profesjonalnej, czołowej europejskiej firmy informatycznej. Nadal prosimy Państwa o pomoc, cierpliwość i zaangażowanie we wspólne projekty, ponieważ razem mamy szansę stworzyć pierwszą polską globalną spółkę IT. Wkraczamy na nowe rynki, wciąż rozwijamy nasze produkty i usługi, tak aby spełniały najwyższe standardy. Jestem przekonany, że dzięki ciągłej inwestycji w rozwój Asseco Poland, jak i całej grupy Asseco, wciąż będziemy postrzegani jako dobry i zaufany partner biznesowy.—dwol

Jarosław Józefowicz, prezes TZMO

O sukcesach naszej firmy z pewnością zadecydował wspaniały zespół, w którym wiedza oraz doświadczenie starszych pracowników łączą się z entuzjazmem, odwagą i wiedzą młodych osób. Ta nagroda utwierdza nas w przekonaniu, że obraliśmy właściwy kierunek i pozwala nam śmiało patrzeć w przyszłość. Ten rok musi być jeszcze lepszy, bo nasz zespół z każdym dniem pracuje coraz lepiej, a efekty jego pracy są widoczne.—mr

Dominik Libicki, prezes Cyfrowego Polsatu

Bardzo nas cieszy uznanie środowiska opiniotwórczego. To był kolejny bardzo udany rok dla Cyfrowego Polsatu. Rozwijaliśmy się zarówno organicznie, jak i poprzez strategiczne akwizycje, konsekwentnie realizując strategię rozwoju grupy. Odnotowaliśmy także bardzo dobre wyniki finansowe, w tym roczny wynik EBITDA (zysk operacyjny powiększony o amortyzację – red.) przekraczający 1 mld zł i wyraźny wzrost zyskowności obu segmentów biznesowych: usług dla klientów indywidualnych oraz nadawania i produkcji telewizyjnej. —ziu

Wojciech Pluta-Plutowski, prezes Konimpeksu

Eksport stanowi 75 proc. obrotu naszej firmy. Wymaga on wprowadzania coraz nowszych mechanizmów. Wśród nich wymienić można „just in time", jak również składy konsygnacyjne u odbiorców i VMI, czyli zarządzanie przez nas zapasem towarów w magazynach producenta. Oprócz skomplikowanej logistyki, wartością firmy jest promocja, nadzorowanie akceptacji nowych produktów u producentów, zmiany technologii produkcji wnioskowane przez odbiorcę finalnego. Innymi słowy: „spinanie" relacji między producentem a odbiorcą końcowym.—box

Adam Wojciechowski, wiceprezes Famuru

Inwestycje są naszym priorytetem, jednak szczególne znaczenie mają dla całego sektora górniczego, przyczyniają się bowiem do optymalizacji przychodów kopalń i pozytywnie wpływają na bezpieczeństwo górników. Dzięki wartościom, które od lat wyznajemy, wypracowaliśmy pozycję głównego dostawcy rozwiązań dla europejskiego górnictwa. Budujemy globalną markę, aby w ciągu następnych dwóch dekad stać się największym i najbardziej zaawansowanym technicznie producentem maszyn i urządzeń górniczych na świecie.—kbac

Lista 500 to najpełniejszy obraz zmian zachodzących w gospodarce. Teraz zmaga się ona z coraz wyraźniejszym spowolnieniem. Widać to również po wynikach firm. Suma ich przychodów w 2012 r. wzrosła jedynie o 2,8 proc. wobec poprzedniej edycji zestawienia, i jest to niemal 1,4 bln zł. Wynik znacznie słabszy, niż rok temu, kiedy to firmy zwiększyły obroty aż 14,3 proc.

Więcej w środowej "Rzeczpospolitej" oraz na

Pozostało 97% artykułu
Ekonomia
Gaz może efektywnie wspierać zmianę miksu energetycznego
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Ekonomia
Fundusze Europejskie kluczowe dla innowacyjnych firm
Ekonomia
Energetyka przyszłości wymaga długoterminowych planów
Ekonomia
Technologia zmieni oblicze banków, ale będą one potrzebne klientom
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Ekonomia
Czy Polska ma szansę postawić na nogi obronę Europy