Reklama

Nadzwyczajne wpływy z VAT

Nie ma szans, by do końca roku budżet zarabiał na podatku tyle co dotychczas.

Publikacja: 04.04.2014 03:59

Foto: Bloomberg

Reklama

Wpływy z VAT do budżetu państwa w ciągu dwóch miesięcy tego roku wyniosły 25,1 mld zł, czyli aż o 28 proc. więcej niż rok wcześniej. W samym lutym były o 37 proc. większe niż przed rokiem – wynika z ostatnich danych Ministerstwa Finansów. Tak szybko dochody z tego podatku nie rosły co najmniej od 2005 r.

Zależny ?od koniunktury

Gdyby takie tempo się utrzymało do końca roku, budżet zarobiły na VAT o ponad 30 mld zł więcej niż w 2013 r. – Ale to mrzonka, na pewno nie będzie tak dużego wzrostu w kolejnych miesiącach – przekonuje Stanisław Gomułka, główny ekonomista BCC. – Ale też nie będzie tak słabo, jak planuje rząd, czyli wzrost o ok. 2 proc. – dodaje.

Na ten rok Ministerstwo Finansów zaplanowało, że z VAT uzyska 115,7 mld zł, czyli o 2,3 mld zł więcej niż w 2013 r. i o 4,3 mld zł (3,6 proc.) mniej niż w 2012 r. – Moim zdaniem, może to być 5–6 proc. rocznego wzrostu, ze względu na większą niż rok wcześniej dynamikę importu, konsumpcji prywatnej i ograniczenie szarej strefy – wylicza Gomułka.

Dałoby to 3,3–5,6 mld zł więcej od planu. – Dochody z VAT są bardzo wrażliwe na zmiany koniunktury. Gdy spada dynamika PKB, wpływy z podatku maleją znacznie gwałtowniej, gdy PKB zaczyna rosnąć – VAT rośnie nieco szybciej – dodaje Gomułka.

Podobne wnioski płyną z analizy „Rz", jak w ciągu ostatnich kilku lat zachowania gospodarstw domowych wpływały na ten podatek. Gdy staraliśmy się ograniczać wydatki na konsumpcję, wpływy z VAT spadały na łeb na szyję. Gdy wydawaliśmy coraz więcej, dynamika wpływów do budżetu była większa niż popytu konsumpcyjnego.

Reklama

Efekt rozliczeń

Janusz Jankowiak, główny ekonomista Polskiej Rady Biznesu, wylicza, że w tym roku cały popyt krajowy zwiększy się o 1,2 proc. – To nie jest dużo, ale po spadku o 0,2 proc. w 2013 r. już robi wrażenie. Dzięki temu dochody z VAT mogą być o 3–4 mld zł wyższe od prognozowanych przez resort finansów. I to przy uwzględnieniu faktu, że inflacja będzie niższa niż resortowe szacunki – dodaje Jankowiak.

– Te dodatkowe wpływy VAT mogą być nawet dwukrotnie wyższe niż obecnie prognozuje rząd: a zatem zamiast zakładanych 2,3 mld więcej niż w 2013 r., może to być ok. 4 mld zł więcej – analizuje z kolei Wiktor Wojciechowski, główny ekonomista Plus Banku.

Skąd w takim razie fenomen pierwszych miesięcy tego roku? Ekonomiści nie znajdują jednej prostej odpowiedzi. – Przede wszystkim efekt udanej końcówki roku pod względem odbicia spożycia prywatnego. To zwiększyło wpływy z VAT, ale z kilkumiesięcznym opóźnieniem, m.in. dlatego, że coraz więcej małych firm rozlicza się z podatku w okresach kwartalnych – uważa Wojciechowski. – Poza tym mieliśmy bardzo niską bazę odniesienia, bo w pierwszych miesiącach 2013 r. wpływy VAT spadały o ponad 20 proc. – dodaje Janusz Jankowiak.

Na VAT-owskie dochody mają także wpływ zmiany w systemie podatkowym. – Od października zostały wprowadzone nowe regulacje, tzw. odwróconego VAT w obrocie wyrobami stalowymi i innymi wyrobami wrażliwymi. Ma to powstrzymać proces wyłudzania tego podatku – zauważa Roman Namysłowski, ekspert podatkowy Crido Taxand. – Teraz to nabywca, po użyciu np. prętów stalowych, płaci VAT, a nie jak dotychczas – sprzedawca. Ale taki mechanizm powoduje przesunięcie wpływów tego podatku do budżetu od trzech do nawet dziewięciu miesięcy – wylicza Namysłowski.

Witold Modzelewski, prezes Instytutu Studiów Podatkowych, uważa, że to właśnie odwrócony VAT miał wpływ na spadek dochodów z VAT w końcówce ubiegłego roku.

– Do tego trzeba jeszcze dodać likwidację ulgi na zwrot za część materiałów budowlanych do budowy domu czy wprowadzenie odpowiedzialności solidarnej. Tak wysokich zwyżek jak w styczniu i lutym raczej nie zobaczymy – podkreśla Jankowiak.