Inżynieria finansowa gabinetu Tuska

Proponowana przez gabinet Donalda Tuska zmiana sposobu finansowania inwestycji infrastrukturalnych – kluczowy element planu oszczędnościowego – zwiększy deficyt sektora finansów publicznych – przyznaje rząd.

Przy obecnych założeniach, że w tym roku na budowę dróg potrzebnych będzie około 9,7 mld zł, deficyt ten wzrośnie o ok. 0,8 proc. – Jednak nie wszystkie mechanizmy, jakie chcemy zastosować przy inwestycjach infrastrukturalnych, zwiększają deficyt finansów publicznych – zaznacza minister Michał Boni. Inaczej sytuacja przedstawia się w przypadku planowanej przez rząd emisji obligacji infrastrukturalnych, inaczej w przypadku poręczeń Banku Gospodarstwa Krajowego.

Projekt ustawy o Krajowym Funduszu Drogowym wprowadzający wspomniane zmiany w finansowaniu będzie gotowy w ciągu dwóch – trzech tygodni. – Wówczas szacunki dotyczące deficytu finansów publicznych będą bardziej dokładne – dodaje Michał Boni.

Minister przyznaje, że zwiększenie deficytu sektora finansów publicznych ma znaczenie, gdy weźmie się pod uwagę kryteria z Maastricht czy zasady zapisane w programie konwergencji. Jednak w obecnej sytuacji gospodarczej o wiele ważniejsze jest zapewnienie pieniędzy na inwestycje drogowe. – Po pierwsze wciąż nie jest zagrożony pierwszy próg ostrożnościowy (deficyt na poziomie 50 proc. PKB – red.). Pod koniec roku nie powinien on wynosić więcej niż 48 proc. PKB. Po drugie mechanizm, jaki zaproponowaliśmy, pozwala na równoczesne dbanie o to, by nie zabrakło pieniędzy na inwestycje oraz byśmy sprawnie i systematycznie pozyskiwali pieniądze unijne – tłumaczy Boni.

Przypomina, że rząd swoje działania skoncentrował na dwóch elementach: racjonalizacji wydatków publicznych i na umożliwieniu prowadzenia inwestycji po to, by złagodzić skutki kryzysu. – Racjonalizacja wydatków dotyczy 3 proc. budżetu, nie są to więc cięcia, jakie mogą doprowadzić do krachu – komentuje Boni doniesienia prasy niemieckiej, która krytykuje plan oszczędnościowy polskiego rządu.

– Za mało znamy szczegółów, by móc teraz powiedzieć, w jakiej mierze nowe rozwiązania zwiększą deficyt sektora finansów publicznych – uważa Wojciech Misiąg, ekspert Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową.

– Samo zapożyczanie się przez BGK nie ma wpływu na dług publiczny – twierdzi, ale nie ukrywa wątpliwości. – Ale jeśli drogi mają być publiczne, to państwowa instytucja powinna być ich inwestorem, a wtedy jej wydatki będą częścią budżetu.

Misiąg zastanawia się także nad inną kwestią: – Jeśli BGK wyemituje obligacje infrastrukturalne i na przykład kupią je fundusze emerytalne, to kto potem je odkupi: bank? Ze swojego zysku? Czy dostanie dotację z budżetu państwa?

Zdaniem Wojciecha Misiąga trudno w tej chwili oszacować, jakie skutki dla deficytu budżetowego i deficytu finansów publicznych będą miały nowe zamierzenia rządu. – Ale na pewno jest to rodzaj jakiejś inżynierii finansowej.

Profesor Stanisław Gomułka, główny ekonomista BCC, zwraca uwagę na inny problem. – Dotąd zawsze w przypadku inwestycji współfinansowanych przez UE potrzebny był wkład polski i był on rozumiany jako publiczny. Zastanawiam się, czy Komisja Europejska nie będzie miała wątpliwości, iż będą to pieniądze prywatne, ale tylko gwarantowane przez państwo.

Michał Boni przewiduje, że dokładny mechanizm finansowania inwestycji drogowych rząd przedstawi pod koniec przyszłego tygodnia.